Σε 2 ωρίτσες απόσταση από την Αθήνα, η Κάρυστος, η νοτιότερη πόλη της Εύβοιας, έχει αύρα νησιού σχεδόν ολόκληρο το χρόνο. Τη ζώνει η θάλασσα, ζαφειρένια και αστραφτερή, έτσι που θυμίζει Κυκλάδες. Μια περαντζάδα στο λιμάνι με τα καΐκια, που δεν την χορταίνεις. Αξημέρωτα και αργά το βράδυ, φθάνουν τα καϊκια και τα ψάρια φορτώνονται για τις ιχθυόσκαλες της Χαλκίδας και της Αθήνας.
Πού θα πάτε: Στην άκρη του λιμανιού βρίσκεται το Μπούρτζι. Φτιαγμένο από τους Ενετούς το 1350 μ.Χ. είναι στιβαρό και ακέραιο και επιβάλλεται στο χώρο με τις τις πολλές του πολεμίστρες και τις 24 μπουκαπόρτες του. Απέναντι από το Μπούρτζι βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο και λίγο πιο κει, το πολύ ενδιαφέρον Λαογραφικό Μουσείο που στεγάζεται στο παλιό αρχοντικό της οικογένειας Μοσχονά και φιλοξενεί τη συλλογή του Χαρίλη Δεληγιώργη. Το πιο εντυπωσιακό έκθεμα είναι σίγουρα είναι η αναπαράσταση ενός ολόκληρου Καρυστινού σπιτιού.
Στην Κεντρική πλατεία, στο πάνω μέρος της πόλης δεσπόζει το υπέροχο νεοκλασικό κτίριο του 19ου αιώνα που στεγάζει το Δημαρχείο, φτιαγμένο από μάρμαρο Καρύστου και την περίφημη πλάκα Καρύστου. Παρέα του, κάποια ακόμα νεοκλασικά κτίρια που επιβιώνουν στα γύρω στενά. Πιο κάτω, στην πλατεία Αμαλίας, οι φουντωτές μουριές και η θαλασσινή της θέα, σου φτιάχνουν η διάθεση πιο παιχνιδιάρικη και ρέμπελη. Στην πλάτη της Καρύστου στέκεται το όρος Όχη που επιβλέπει ατάραχα τη δράση από το ύψος των 1.400 μ. της κορυφής της.
Η θέα προς το Αιγαίο είναι συνταρακτική κι αν τύχει να βρεθείτε εδώ με σωστό καιρό, θα διακρίνετε τις κορυφές των ορέων της Πελοποννήσου, και ακόμα της Χίου και της Σάμου. Ανάμεσα στο λιμάνι και στους πρόποδες της Όχης, η Κάρυστος απλώνεται με τέλεια χαραγμένους φαρδείς δρόμους που διευκολύνουν την πλοήγησή της. Βεβαίως, η γερμανική πολεοδομική αντίληψη του Βαυαρού αρχιτέκτονα Μπίρμπαχ που έφτιαξε τα σχέδιά της με εντολή του βασιλιά Όθωνα, δεν προέβλεψε τις άσχημες πολυκατοικίες, το τσιμεντάρισμα και γενικά τα νεοελληνικά αρχιτεκτονικά σαρδάμ. Που ξεχνιούνται σχεδόν ακαριαία μπροστά στα κάλλη και τα αξιοθέατα που ζώνουν την Κάρυστο.
Πώς θα πάτε: Στην Κάρυστο θα πάτε είτε οδικώς από την Αθήνα (200 χλμ.) μέσω Χαλκίδας που τώρα το χειμώνα δεν το προτείνουμε διότι ο δρόμος έχει τα προβλήματά του, είτε δια θαλάσσης: με το φέρι μπόουτ από τη Ραφήνα στο Μαρμάρι ή από την Αγία Μαρίνα στα Νέα Στύρα και από εκεί με αυτοκίνητο στην Κάρυστο.
Tι θα δείτε: Μόλις 4 χλμ. έξω από την πόλη, κοντά στο χωριό Γραμπιά, το Καστέλο Ρόσο ή Κοκκινόκαστρο, χτισμένο πάνω σε ύψωμα, βλέπει όλη την πεδιάδα και μέχρι τη θάλασσα. Το όνομά του, το παίρνει από τους κοκκινωπούς σχιστόλιθους της περιοχής που έχουν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή του. Το πρώτο φρούριο χτίστηκε από τους Βυζαντινούς το 1030, κατά το 1200 έφθασαν οι Λομβαρδοί που του έδωσαν σε μεγάλο βαθμό τη σημερινή του μορφή και μετά πέρασε από τα χέρια των Βυζαντινών, των Φράγκων και των Ενετών όπου έμεινε μέχρι που η Εύβοια παραδόθηκε στους Τούρκους. Έχει ατμόσφαιρα πάλλουσα, ο αέρας βγάζει πολεμικές ιαχές περνώντας ανάμεσα στους χοντρούς τοίχους του και οι αιώνες παρελαύνουν ακάθεκτοι. Να πάτε.
Σχεδόν στην κορυφή της Όχης, βρίσκεται το Δρακόσπιτο. Μυστήριο, πελώριο κτίσμα όπως και όλα τα υπόλοιπα δρακόσπιτα που βρίσκονται διάσπαρτα στη Νότια Εύβοια. Φτιαγμένο χιλιάδες χρόνια πριν, από τεράστιες πέτρες μαστορικά συνταιριασμένες μεταξύ τους χωρίς κάποιο συνδετικό υλικό να τις ενώνει, χωρίς θεμέλια. Γιατί φτιάχτηκαν; Από ποιους; Κανείς δεν ξέρει με σιγουριά. Πάντως η αύρα του Δρακόσπιτου της Οχης, θα σας αφήσει άφωνους αν αποφασίσετε να ανηφορίσετε προς το μέρος του.
Η Κάρυστος έχει άρρηκτη σχέση με τα λατομεία. Η γη της δίνει σήμερα την πασίγνωστη σχιστολιθική πλάκα Καρύστου. Στην αρχαιότητα όμως, εξορυσσόταν εδώ το περίφημο πράσινο μάρμαρο, η λεγομένη «Καρυστία Λίθος», που έκανε μεγάλη εξαγωγική καριέρα και έντυνε σημαντικά κτίρια στην Αθήνα και στη Ρώμη. Για να φθάσετε μέχρι τα αρχαία ρωμαϊκά Λατομεία, θα ακολουθήσετε το μονοπάτι που ξεκινάει έξω από το χωριό. Μετά από μια ώρα περίπου, ανάμεσα στα χωριά Μεκουνίδα και Αετός, στη θέση Κύλινδροι Μύλων θα αντικρύσετε τους πέντε τεράστιους λαξευμένους μονολιθικούς κίονες μήκους 12 μέτρων-κύλινδρους τους αποκαλούν οι ντόπιοι-, πεσμένους στο χώμα, με φόντο την απίστευτη θέα σε όλη την Κάρυστο το νησάκι Πελαίτισσα κι αν ο καιρός είναι καλός, στην Τζια και στη Γυάρο.
Τι θα κάνετε: Μπορεί να παρακολουθήσατε την εντυπωσιακή εμφάνιση του έφιππου ένστολου τμήματος-για πρώτη φορά μετά το 1940-, με επικεφαλής μια γυναίκα, στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου του τρέχοντος έτους. Ήταν διοργάνωση του δραστήριου Ιππικού Συλλόγου ΦΙΛ-ΙΠΠΟΙ Καρυστίας που με επικεφαλής την κτηνίατρο Μαρία Τσαπέπα διοργανώνουν πορείες με άλογα, πηγαίνουν με τα άλογα σε σχολεία που τους καλούν, ασχολούνται με τη θεραπευτική ιππασία. και συμμετέχουν σε γιορτές, όπως η παρέλαση της 25ης Μαρτίου και σε τοπικά έθιμα.
Στην Παλαιά Χώρα της Καρύστου, βρίσκεται το ωραιότατο επισκέψιμο οινοποιείο «Κτήμα Μοντοφώλι» της οικογένειας Καρακώστα (έχει ανακηρυχθεί ως αρχαιολογικός χώρος). Εδώ, καλλιεργούνται οι ποικιλίες Ασύρτικο, Αθήρι, Αηδάνι και Λιάτικο και παράγεται με παραδοσιακό τρόπο το λιαστό γλυκό κρασί «Κτήμα Μοντοφώλι», ενώ από τα εσπεριδοειδή που βρίσκονται μέσα στο κτήμα παρασκευάζονται μαρμελάδες. Περνώντας το κατώφλι κάνετε είσοδο σε άλλο κόσμο. Το εκπληκτικό κεντρικό κτίριο χρονολογείται από το 1500, το νεοκλασικό Κόκκινο Σπίτι είναι του 19ου αιώνα, το κελάρι και ο χώρος γευσιγνωσίας στεγάζεται σε κτίσμα που υπήρξε βυζαντινός ναός.
Σίγουρα ο Πλατανιστός με τον υπέροχο καταρράκτη, τη βάθρα και τα πλατάνια, είναι από τα μέρη που θα θυμόσαστε για πολύ καιρό. Για να φθάσετε, θα οδηγήσετε για 30-40 λεπτά σε δρόμο με στροφιλίκια και κλειστές στροφές, ίσως και κάποιες νεροφαγωσιές, αλλά όχι τίποτα πολύ άγριο. Το τοπίο είναι φανταστικό, ακόμα κι όταν τα πλατάνια έχουν ρίξει τα φύλλα τους. Κι αφού φθάσατε μέχρι εδώ, προχωρήστε και 2 χλμ. πιο πάνω, στο Επανωχώρι (Πανοχώρι), όπου βρίσκονται οι πηγές του ποταμού Πλατανιστού που σχηματίζει τον καταρράκτη του Πλατανιστού και εκβάλει στην παραλία Ποτάμι. Νερόμυλοι, γεφύρια πέτρινα και εδώ μπορείτε να κάνετε μπάνιο το καλοκαίρι όπως και στον Πλατανιστό, και γενικά είναι μια μαγεία.
Πού θα μείνετε: Για τη διαμονή σας μέσα στην Κάρυστο, σημειώστε το τετράστερο ξενοδοχείο «Αναστασία» , αλλά και το «Πολιτεία». Λίγο έξω από την πόλη, στην Γκραμπιά, το εξαιρετικό «Λίθος» , και, εκτός συναγωνισμού, το ιστορικό «Κτήμα Μοντοφώλι».
Πού θα φάτε: Για φαγητό μέσα στην πόλη, θα πάτε στην «Αγκωνή» που σερβίρει κρεατικά, θαλασσινά και φροντισμένους μεζέδες. Επίσης στο ουζάδικο «Φίλιππος». με ολόφρεσκα θαλασσινά και ψάρια από ντόπια καϊκια. Κλασικό και το μαγέρικο «Κάβο Ντόρο» σε ένα γραφικό καλντερίμι (Πάροδος Σαχτούρι, Κριεζώτου) με μαγειρευτά, κρεατικά και ψαρικά. Σε δημιουργικό ύφος το εστιατόριο του ξενοδοχείου «Καρύστιον». Έξω από την Κάρυστο το εστιατόριο νέας ελληνικής κουζίνας «Γευσίπλους» σε επιμέλεια του σεφ Γιάννη Μπαξεβάνη (από το Μάρτιο) και η διάσημη για τα κρεατικά της ψησταριά «Ζούρας».
Για πάρετε μια γερή ιδέα της ντόπιας κουζίνας, διαλέξτε την ταβέρνα «Ξυπόλητος», στο ημιορεινό χωριό Πόθι (μισή ώρα από την πόλη): κουρκουμπίνες, όπως λένε στην Εύβοια τα ζυμαρικά γκόγκλες, αρνάκι βουλωτό που ψήνεται σε σφραγισμένη κατσαρόλα για ώρες, τυροπιτάρι, κλπ. Άλλη μια επιλογή για παραδοσιακή κουζίνα η ταβέρνα «Χωνί» στο Κατσαρώνι στο Μαρμάρι με κουρκουμπίνες και εδώ, και μαγειρευτά και της ώρας. Κρεατοφαγία περιωπής ταβέρνα «Μουριές» στο ορεινό Παραδείσι, με δικά τους κρεατικά.
