Ο νομός Ιωαννίνων, από όπου έλκουν την καταγωγή τους φημισμένοι ευεργέτες και άνθρωποι των γραμμάτων, των τεχνών και του εμπορίου, καταλαμβάνει το βόρειο-βορειοανατολικό τμήμα της Ηπείρου. Οι εξαιρετικές φυσικές ομορφιές του-εθνικός δρυμός Βίκου-Αώου, επιβλητικά βουνά, πυκνά δάση, εντυπωσιακά φαράγγια και ορθοπλαγιές, γραφικές λίμνες και ποτάμια, σπάνια πανίδα και χλωρίδα, ο αρχαιολογικός χώρος της Δωδώνης, περίτεχνα τοξωτά γεφύρια, συνθέτουν ένα αρμονικό σύνολο. Την εικόνα του νομού συμπληρώνουν οι υπαίθριες αθλητικές δραστηριότητες και οι αναπτυγμένες μορφές εναλλακτικού τουρισμού.
Ιωάννινα: Διοικητικό, οικονομικό και συγκοινωνιακό κέντρο της Ηπείρου, η όμορφη πόλη των Ιωαννίνων, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού, απλώνεται στις όχθες της θρυλικής λίμνης Παμβώτιδας, γνωστή και ως λίμνη της κυρά-Φροσύνης. Το κάστρο, τα παραδοσιακά σπίτια, τα γραφικά σοκάκια, τα εργαστήρια αργυροχοΐας και ξυλογλυπτικής αποτελούν δείγματα της μακραίωνης ιστορίας της. Χώροι πρασίνου, πλατείες, πεζόδρομοι, εμπορικά κέντρα και όμορφα κτίρια στολίζουν τη σύγχρονη πόλη με την αξιόλογη πνευματική και καλλιτεχνική δραστηριότητα, την υψηλού επιπέδου πανεπιστημιακή κοινότητα και την έντονη νυχτερινή ζωή. Εκεί και το μουσείο κέρινων ομοιωμάτων Βρέλλη που αξίζει την επίσκεψή σας, αλλά και το σπήλαιο του Περάματος.
Νησί Ιωαννίνων: Με ξεχωριστό, παραδοσιακό χρώμα, το Νησί έχει γραφικά σοκάκια, όμορφα ασβεστωμένα σπίτια με λουλούδια στις αυλές τους, ταβέρνες και καταστήματα με είδη λαϊκής τέχνης. Καραβάκια το συνδέουν με το «Μόλο» Ιωαννίνων.
Αετομηλίτσα: Ορεινό, κτηνοτροφικό χωριό, χτισμένο σε πλαγιά του επιβλητικού Γράμμου σε υψόμετρο 1430 μέτρων, στο βόρειο άκρο του νομού. Η ευρύτερη περιοχή, με πανύψηλες οξιές, πεύκα και έλατα, είναι εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς. Κοντά στο χωριό βρίσκονται οι Αρένες, ορεινές διαβάσεις του Γράμμου με πυκνά δάση.
Δωδώνη: Φημισμένος αρχαιολογικός χώρος, στη στενή κοιλάδα ανάμεσα στον Τόμαρο (Ολύτσικα) και τη Μανολιάσα, κοντά στο χωριό Δωδωνούπολη (Μάνδρες). Τα σημαντικότερα μνημεία του είναι η ιερά κατοικία, το θέατρο χωρητικότητας περίπου 18.000 ατόμων, το βουλευτήριο, το στάδιο, η ακρόπολη (στην κορυφή του λόφου) και το πρυτανείο.
Καλαρίτες: Παραδοσιακό χωριό, χτισμένο σε βραχώδη πλαγιά του όρους Λάκμου σε υψόμετρο 1120 μέτρων. Γοητεύει με τη γνήσια ηπειρώτικη αρχιτεκτονική, πετρόχτιστα σπίτια με τοξωτές εισόδους και λιθοσκέπαστες στέγες, τα γραφικά καλντερίμια, τις βρύσες και τα τρεχούμενα νερά. Το χωριό συνδέεται με το Σιράκο και με μονοπάτι.
Ζίτσα: Χαρακτηριστικό ηπειρώτικο χωριό, με πετρόχτιστα σπίτια και καλντερίμια, η Ζίτσα είναι χτισμένη σε υψόμετρο 680 μέτρων. Οι αμπελώνες της περιοχής δίνουν το ονομαστό κρασί.
Καλέντζι: Κεφαλοχώρι χτισμένο σε γραφικό οροπέδιο-υψόμετρο 620 μέτρων. Εκεί και το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας, στον ποταμό Άραχθο, το μοναδικό μονότοξο σε όλα τα Βαλκάνια και το οποίο είχε υποστεί ολική καταστροφή πριν 5 χρόνια. Αναστηλώθηκε, και από τον Φεβρουάριο φέτος, κοσμεί και πάλι τα όρια του νομού με την Άρτα.
Κόνιτσα: Όμορφη κωμόπολη με παραδοσιακό χρώμα και αξιόλογη τουριστική κίνηση, χτισμένη αμφιθεατρικά στις νοτιοδυτικές απολήξεις του Σμόλικα-υψόμετρο 600 μέτρων. Εδώ λειτουργεί Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο Πάρκο Μπουραζάνι. Στα ποτάμια και τα βουνά της περιοχής αναπτύσσονται αθλητικές δραστηριότητες και μορφές εναλλακτικού τουρισμού (κανό-καγιάκ, ράφτινγκ, αλεξίπτωτο πλαγιάς, πεζοπορία, διάσχιση του φαραγγιού του Αώου, αναρρίχηση, ποδήλατο βουνού κ.ά.). Εδώ και ο Εθνικός Δρυμός Βίκου-Αώου που περιλαμβάνει το φαράγγι του ποταμού Βίκου (παραπόταμου του Βοϊδομάτη), τη χαράδρα του Αώου και τον ορεινό όγκο της Τύμφης. Ονομαστή και η Δρακολίμνη του Σμόλικα, σε υψόμετρο 2150 μέτρων (δρόμος από τους Πάδες και στη συνέχεια μονοπάτι).
Μέτσοβο: Ονομαστή ορεινή κωμόπολη με έντονο παραδοσιακό χρώμα, χτισμένη στην οροσειρά της Πίνδου σε υψόμετρο 1160 μέτρων. Εμπορικό και διοικητικό κέντρο της περιοχής με αξιόλογη τουριστική κίνηση, φημίζεται για τα τοπικά προϊόντα, τυροκομικά, ζυμαρικά, κρασί και τα έργα χειροτεχνίας, ξυλόγλυπτα και υφαντά. Από το Μέτσοβο κατάγονταν, μεταξύ άλλων, οι εθνικοί ευεργέτες Μ. Τοσίτσας και Γ. Αβέρωφ, καθώς και ο πολιτικός και συγγραφέας Ε. Αβέρωφ-Τοσίτσας. Στην ευρύτερη περιοχή του Μετσόβου υπάρχει πυκνό δίκτυο σηματοδοτημένων μονοπατιών. Στα 4,5 χλμ. από το Ανθοχώρι και η Μονή της Ζωοδόχου Πηγής (Κόκκινης Πέτρας), το φράγμα της τεχνητής λίμνης πηγών Αώου.
Ζαγοροχώρια: Παραδοσιακά χωριά, χτισμένα στην περιοχή των ορεινών συγκροτημάτων της Τύμφης, της Πίνδου και του Μιτσικελίου. Τα ψηλά και επιβλητικά βουνά, τα πυκνά δάση με τα αειθαλή και τα φυλλοβόλα δέντρα, οι απόκρημνες χαράδρες και οι κατάφυτες ρεματιές, τα ποτάμια, οι χείμαρροι και οι λιμνούλες αποτελούν τόπο ιδανικό για περιπατητές και φυσιολάτρες. Το πλούσιο σε εναλλαγές φυσικό τοπίο του Ζαγορίου συνυπάρχει αρμονικά με την ανθρώπινη δραστηριότητα και δημιουργία, όπου κυριαρχούν η πέτρα, το ξύλο και η σχιστόπλακα. Χωρίζεται σε Ανατολικό, Δυτικό και Κεντρικό.
Το Ανατολικό Ζαγόρι: Το Ανατολικό Ζαγόρι εκτείνεται ανάμεσα στην οροσειρά της Πίνδου και το Μιτσικέλι. Το θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον-ώριμα δάση οξιάς, πεύκα και έλατα, τρεχούμενα νερά και πηγές, άγρια πανίδα-και η ανθρώπινη δημιουργία-πετρόχτιστα σπίτια και λιθόχτιστα καλντερίμια, τοξωτά γεφύρια, ιστορικές μονές και αξιόλογες εκκλησίες-εναρμονίζονται σε ένα ταιριαστό σύνολο. Τα σημαντικότερα χωριά του: Βοβούσα, Γρεβενίτι, Δόλιανη, Μηλιωτάδες, Τρίστενο, Φλαμπουράρι.
Το Δυτικό Ζαγόρι: Το Δυτικό Ζαγόρι απλώνεται δυτικά της Τύμφης. Το μοναδικό φυσικό ανάγλυφο-ο εθνικός δρυμός Βίκου-Αώου με το μαγευτικό φαράγγι του Βίκου, η επιβλητική κορυφή Αστράκα, ο Βοϊδομάτης με τα κρυστάλλινα νερά-, τα γραφικά μονοπάτια και οι ενδιαφέρουσες περιπατητικές διαδρομές, τα παραδοσιακά σπίτια και αρχοντικά, αρχιτεκτονικά στολίδια της περιοχής, μαγεύουν τους επισκέπτες. Τα σημαντικότερα χωριά του: Άνω Πεδινά, Αρίστη, Βίκος, Βίτσα, Ελαφότοπος, Κάτω Πεδινά, Μονοδέντρι, Πάπιγκο-Μικρό Πάπιγκο.
Το Κεντρικό Ζαγόρι: Το Κεντρικό Ζαγόρι βρίσκεται ανάμεσα στην Τύμφη και το Μιτσικέλι. Περίτεχνα σπίτια και αρχοντικά με τις χαρακτηριστικές ξύλινες στέγες-επικαλύπτονται από σχιστόπλακες-και τον πλούσιο διάκοσμο (ξύλινες πόρτες και παράθυρα, τζάκι, καμινάδα κ.ά.), τα δημόσια κτίρια, τα λιθόστρωτα καλντερίμια, τα τοξωτά γεφύρια, οι βρύσες, τα πηγάδια, οι νερόμυλοι και οι νεροτριβές, οι μονές, οι εκκλησίες, τα καμπαναριά και τα ξωκλήσια αποτελούν εξαίρετες αρχιτεκτονικές δημιουργίες. Τα σημαντικότερα χωριά του: Ασπράγγελοι, Βραδέτο, Βρυσοχώρι, Δίκορυφο (Δίκορφο), Διπόταμο, Ελάτη, Καπέσοβο, Κήποι, Κουκκούλι, Λαϊστα, Νεγάδες, Σκαμνέλλι, Τσεπέλοβο, Φραγκάδες.
Μπουραζάνι-Μολυβδοσκέπαστη: Κατάφυτη περιοχή με τρεχούμενα νερά, πλούσια χλωρίδα και πανίδα, η κοιλάδα του Μπουραζανίου, όπου ενώνονται τα νερά του Αώου, του Βοϊδομάτη και του Σαρανταπόρου, αποτελεί ιδανικό τόπο επαφής του ανθρώπου με τη φύση. Μοναδική εμπειρία αποτελούν η επίσκεψη στο Περιβαλλοντικό Πάρκο και η περιήγηση στην περιοχή μέσα από το σηματοδοτημένο περιπατητικό μονοπάτι. Στις όχθες του Σαρανταπόρου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της συνοριακής διάβασης Μέρτζιανης. Η Μολυβδοσκέπαστη είναι όμορφο χωριό, χτισμένο σε πλαγιά του όρους Νεμέρτσικα, στην ελληνοαλβανική μεθόριο. Εκεί η σταυροπηγιακή μονή Παναγιάς Μολυβδοσκέπαστου.
Μαστοροχώρια: Παραδοσιακά χωριά, στο βόρειο τμήμα του νομού, βόρεια και νότια του ποταμού Σαραντάπορου, ανάμεσα στα ορεινά συγκροτήματα του Γράμμου και του Σμόλικα. Οι παραποτάμιες περιοχές, οι εντυπωσιακοί ορεινοί όγκοι των Αρένων με τις κάθετες ορθοπλαγιές και τα δάση οξιάς, το αλπικό τοπίο του Γράμμου, το επιβλητικό τοπίο της Γύφτισσας, η πλούσια χλωρίδα και πανίδα της περιοχής μαγεύουν τους επισκέπτες. Πήραν το όνομά τους από τους μαστόρους της περιοχής που ταξίδευαν σε όλον τον ελλαδικό χώρο και τη Βαλκανική χερσόνησο, κατασκευάζοντας κάθε είδους δημόσια και ιδιωτικά κτίρια (γεφύρια, σχολεία, μονές, εκκλησίες, τζαμιά κ.ά.) μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας. Από τα τέλη του 19ου αιώνα επεξέτειναν τη δραστηριότητά τους στην Αφρική (Αίγυπτος, Σουδάν, Αιθιοπία, Κονγκό, Τανγκανίκα), την Περσία, την Τουρκία (Σμύρνη, Προύσα κ.α.), τη Ρωσία, τη Γαλλία και την Αμερική. Τα σημαντικότερα χωριά τους είναι: Πυρσόγιαννη, Βούρμπιανη, Γοργοπόταμος, Δροσοπηγή, Καστανιά, Πλαγιά, Πληκάτι, Χιονάδες.
Βίκος: Ο Εθνικός Δρυμός Βίκου-Αώου, ιδρύθηκε το 1973 και περιλαμβάνει το φαράγγι του ποταμού Βίκου (παραπόταμου του Βοϊδομάτη), τη χαράδρα του Αώου και τον ορεινό όγκο της Τύμφης. Ο δρυμός έχει χαρακτήρα φυσικού βοτανικού και ζωολογικού κήπου. Πολυάριθμα είδη δασικών δέντρων και θάμνων, σπάνια είδη φυτών συγκεντρώνουν παγκόσμιο επιστημονικό ενδιαφέρον. Η πανίδα παρουσιάζει εξαιρετική ποικιλία ειδών (καφέ αρκούδα, λύκος, βίδρα, αγριόγιδο, αγριογούρουνο, ζαρκάδι, αλπικός τρίτωνας και σαύρα της Πίνδου, πλούσια πτηνοπανίδα, πέστροφες κ.ά.).
Τι να ψωνίσετε: Από την πρωτεύουσα, γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα Δωδώνης, γλυκά ταψιού (σαραγλί, γιαννιώτικο γαλακτομπούρεκο), γλυκά κουταλιού, τα περίφημα γιαννιώτικα ασημικά και μπακίρια, κοσμήματα. Από τη Βουλιάστα και το Χάνι Τερόβου, πέστροφες. Από τη Ζίτσα, κρασί. Από τον Κατσικά, γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες, τραχανά και χυλοπίτες, μέλι, βασιλικό πολτό και παράγωγα μελιού. Από την Κόνιτσα, το παραδοσιακό γλυκό «σκερ μπουρέκ». Από το Μέτσοβο, ξύλινα σκεύη, ξυλόγλυπτα, υφαντά, τυροκομικά (μετσοβόνε, μετσοβέλα, βλαχοτύρι, γραβιέρα) τραχανά, χυλοπίτες, μέλι και το κρασί «Κατώγι Αβέρωφ». Από τη Μολυβδοσκέπαστη κρασί, και αρωματικά φυτά. | Ορειβατικά καταφύγια: Στην Τύμφη, στη θέση «Διάσελο Αστράκας», σε υψόμετρο 1.950 μ. χωρητικότητας 28 ατόμων. Πληροφορίες: ΕΟΣ Πάπιγκου. Στο Μαυροβούνι, στη θέση «Λάκκος», σε υψόμετρο 1.950 μ. χωρητικότητας 30 ατόμων. Πληροφορίες: Δήμος Μετσόβου. Στο Μιτσικέλι, στη θέση «Ασβός» ή «Γκρεμισμένα Λιθάρια» σε υψόμετρο 1.400 μ. χωρητικότητας 28 ατόμων. Πληροφορίες: ΕΟΣ Ιωαννίνων. Στο Σμόλικα, στη θέση «Νάνε», σε υψόμετρο 1.900 μ. χωρητικότητας 20 ατόμων. Πληροφορίες: ΕΟΣ Ιωαννίνων. Στην Πίνδο, στη θέση «Λιάρανη», (3 χλμ. από τη Βοβούσα) χωρητικότητας 52 ατόμων. | Τοπικές νοστιμιές: Στην πρωτεύουσα, τα ονομαστά γλυκά ταψιού. Στη Βουλιάστα και το Χάνι Τερόβου, πέστροφες ψητές, τηγανητές ή καπνιστές. Στον Κατσικά, κρέατα της ώρας ή μαγειρευτά. Στο Μέτσοβο, κοντοσούβλι, κοκορέτσι, λουκάνικα, γίδα βραστή, φασολάδα, χυλοπίτες, τυροκομικά και κρασί. Στο Μπουραζάνι, αγριογούρουνο και ελάφι. Στο Νησί Ιωαννίνων, τηγανητά βατράχια, χέλια, πέστροφες και κυπρίνοι. Στα Ζαγοροχώρια, παραδοσιακές πίτες (αλευρόπιτες, μανιταρόπιτες, πατατόπιτες, πίτες με λάχανο, χόρτο και κολοκύθι). | Σπορ: Κωπηλασίας, θαλάσσιο σκι και ναυτομοντελισμού στη λίμνη Ιωαννίνων. Αναρρίχηση και ορειβασία στις περιοχές του Ζαγορίου (όρος Τύμφη) και του Θεριακησίου (όρος Τόμαρος ή Ολύτσικας). Ορειβασία στο Μιτσικέλι και στις περιοχές της Αετομηλίτσας (όρος Γράμμος-Αρένες), της Βοβούσας (οροσειρά Πίνδου), του Κεφαλόβρυσου (όρος Νεμέρτσικα), της Κόνιτσας (όρος Σμόλικας), του Μετσόβου (όρος Μαυροβούνι), των Πραμάντων (Αθαμανικά όρη ή Τζουμέρκα) και του Σιράκου-Καλαριτών (όρος Λάκμος ή Περιστέρι). Ράφτινγκ και κανό-καγιάκ στον Άραχθο, στον Αώο, στο Βοϊδομάτη και στον Καλαρίτικο. Αλεξίπτωτο πλαγιάς στους Ασπραγγέλους και στην Κόνιτσα.
