Τα Πομακοχώρια της Ξάνθης είναι ένας από τους πιο μοναδικούς ταξιδιωτικούς προορισμός στην Ελλάδα, αν όχι ο πιο ιδιαίτερος. Ελάχιστες χώρες και πόλεις στον κόσμο έχουν την τύχη να φιλοξενούν τόσες πολλές κουλτούρες, παραδόσεις και θρησκείες στον ίδιο τόπο. Για πολλούς τα Πομακοχώρια αποτελούν μία άγνωστη Ελλάδα. Πολλοί από εμάς δεν έχουν καν ακούσει τον όρο Πομάκοι. Ειλικρινά θα χαρούμε πολύ αν επιλέξετε να ταξιδέψετε μέχρι τα βουνά της Ροδόπης για να θαυμάσετε τόσο την απαράμιλλη φύση όσο και την πολυπολιτισμική ιδιαιτερότητα της περιοχής. Διαβάστε το οδοιπορικό μας στα χωριά της Ξάνθης και πάρτε ιδέες.
Λίγα λόγια για τα Πομακοχώρια: Πομακοχώρια ονομάζονται τα χωριά στον ορεινό όγκο της Ροδόπης με Πομακικό πληθυσμό, κατά κύριο λόγο, και με θρήσκευμα τον ισλάμ. Που είναι τα Πομακοχώρια; Στην Ελλάδα, Πομακοχώρια συναντάμε στους νομούς Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου. Λόγω του ορεινού χαρακτήρα της περιοχής τα Πομακοχώρια είναι αρκετά απομονωμένα. Έχουν διατηρήσει λοιπόν το γραφικό χαρακτήρα τους, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών τους και τον ιδιαίτερο πολιτισμό των Πομάκων. Σημείο σταθμό στη ζωή της περιοχής είναι η κατάργηση των «συνόρων» (μπάρες) το 1990 προς 1991.
Οι κάτοικοι των χωριών αυτών όφειλαν να περνάνε τις μπάρες με λευκές ταυτότητες για να βρεθούν στην Ξάνθη. Σημαντικότερη οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων των Πομακοχωρίων είναι η καλλιέργεια και η πρωτοβάθμια επεξεργασία καπνού. Για τον λόγο αυτό καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής σας θα συναντήσετε παντού εκτάσεις με καπνά. Το ήξερες ότι; Εκτός της Θράκης πολλοί Πομάκοι της Ελλάδας μένουν στο Γκάζι. Το γνωστό Γκάζι στην Αθήνα, το οποίο παλιά λεγόταν Γκαζοχώρι.
Οδοιπορικό στα Πομακοχώρια της Ξάνθης: Η διαδρομή από την πόλη της Ξάνθης μέχρι το χωριό Κοττάνη στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα είναι μόλις 57 χιλιόμετρα και διαρκεί περίπου 1.30 ώρα.
Η Σμίνθη με την φανταστική θέα της: Ξεκινάμε την περιήγησή μας οδεύοντας προς την βόρεια ορεινή περιοχή της Ξάνθης. Εκεί συναντάμε το πρώτο χωριό το οποίο δεν είναι άλλο από την όμορφη Σμίνθη, σε λιγότερο από μισή ώρα από το κέντρο της Ξάνθης. Στη Σμίνθη μπορείτε να κάνετε μία στάση επί του δρόμου στο ψηλότερο σημείο για να απολαύστε τη θέα του χωριού και του μεγαλοπρεπούς λευκού τζαμιού στο κέντρο του.
Το Πομακοχώρι Μύκη: Συνεχίζοντας τη διαδρομή θα γνωρίσουμε το χωριό Μύκη, στο οποίο αξίζει οπωσδήποτε να σταματήσετε και με ευγένεια να πλησιάσετε τους αξιαγάπητους κατοίκους. Θα σας κάνει εντύπωση το γεγονός ότι οι γυναίκες από μικρά κορίτσια έως και τις μεγάλες κυρίες φορούν παραδοσιακές πομάκικες στολές. Θα σας υποδεχτούν με ζεστά χαμόγελα, αλλά να μην ξεχνάτε ποτέ να αντιμετωπίζετε με σεβασμό τους ντόπιους. Κατά τη γνώμη μας δεν είναι πολύ όμορφο να αρχίσετε ξαφνικά να τους φωτογραφίζετε, εκτός και εάν έχετε πρώτα ρωτήσει και φυσικά αυτοί το δεχτούν.
Άλλα πομακοχώρια που πρέπει να πάτε: Στη συνέχεια συναντάμε δεξιά κι αριστερά του δρόμου τη Γλαύκη, τον Κένταυρο, την Κοτύλη, το Ωραίο. Η αλήθεια είναι ότι εμείς τα έχουμε τριγυρίσει όλα. Εσείς μπορείτε να επιλέξετε να επισκεφθείτε μόνο κάποια από αυτά αν και από την εμπειρία μας μία μονοήμερη απόδραση είναι ιδανική για να τα περάσετε εν τάχει όλα. Εναλλακτικά, μπορείτε να διανυκτερεύσετε στις Θέρμες, με τις ιαματικές πηγές, που βρίσκονται πριν τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Στις Θέρμες μπορείτε να απολαύσετε θερμά λουτρά στο δημοτικό λουτρό ή σε κάποιο κατάλυμα έναντι πολύ μικρού αντιτίμου (από 3€). Οι άνθρωποι εκεί είναι πραγματικά αγαθοί, χαμογελαστοί και πρόθυμοι να βοηθήσουν.
Εχίνος: Πριν τις Θέρμες θα κάνετε οπωσδήποτε στάση στο χωριό Εχίνος (28 χιλιόμετρα από την Ξάνθη) που είναι και το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής. Κάντε άφοβα τις βόλτες σας, αναζητήστε τις εκκλησίες και τους μιναρέδες και χαθείτε στα στενά. Εντύπωση κάνει το μεγάλο νεκροταφείο στην είσοδο του χωριού, αξίζει να δείτε την ιδιαιτερότητά του. Στον Εχίνο θα συναντήσετε και το κέντρο υγείας της περιοχής.
Το χωριό Κοττάνη: Και τέλος αφού περάσετε και τις Θέρμες θα φτάσετε μόλις 10 χιλιόμετρα από τη Βουλγαρία και θα βρεθείτε στο χωριό Κοττάνη. Για να φτάσετε στο Κοττάνη θα διασχίσετε έναν βατό χωματόδρομο περίπου μισής ώρας, όπου θα βρεθείτε πλέον σε αδιέξοδο. Εδώ θα σταματήσετε να θαυμάσετε το χωριό το οποίο έχει λάβει χρηματοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δείχνει ανανεωμένο, παρόλο που δεν κατοικεί κανείς εκεί. Οι ιδιοκτήτες ζουν κυρίως στην Κωνσταντινούπολη και επιστρέφουν στο χωριό για διακοπές και ξεκούραση.
Γενικότερα έχει παντού σήμανση οπότε μην ανησυχείτε θα τα βρείτε όλα στο δρόμο σας, εσείς απολαύστε τη μοναδικότητα της περιοχής και της πολυπολιτισμικής της ιδιαιτερότητας. Είναι πραγματικά σπάνιο και αξίζει να γνωρίσετε της ομορφιά των Πομακοχωρίων και να αναζητήσετε σε κάθε ένα από αυτά τα ετερόκλητα στοιχεία των πολιτισμών και θρησκειών.
Που να φάτε: Οι επιλογές για εμάς είναι ξεκάθαρα δύο και έχουν να κάνουν κυρίως με το πρόγραμμά σας. Η πρώτη είναι ιδανική για την περίπτωση που θέλετε να κάνετε διάλειμμα πριν τον γυρισμό στην πόλη της Ξάνθης. Για για εσάς που θα κρατηθείτε μέχρι το γυρισμό προς την Ξάνθη είναι η δεύτερη.
Η Ταβέρνα του Χαλήλ Ογλού Τζεμήλ στην Κοττάνη: Ό,τι και να πούμε είναι λίγο. Το καλύτερο παραδοσιακό κουτούκι που έχουμε επισκεφθεί στην Ελλάδα το οποίο αξίζει ξεχωριστή αναφορά. Ο κύριος Τζεμήλ και η γυναίκα του είναι εξαιρετικοί οικοδεσπότες και υποδέχονται τους επισκέπτες στο σπίτι τους, μία παραδοσιακή κατοικία. Μαγειρεύουν και σερβίρουν οι ίδιοι υπέροχα πιάτα, σε τιμές που ειλικρινά δεν μπορείτε να διανοηθείτε. Όλα μοναδικά σε έναν ζεστό χώρο με μία εξαιρετική κουζίνα στη οποία μαγειρεύονται τα πιάτα στα κάρβουνα. Αξιαγάπητοι είναι το λιγότερο που μπορούμε να πούμε για αυτούς.
Η Ταβέρνα «Το πίλημα» κατά την επιστροφή σας προς Ξάνθη: Ίσως η πιο γνωστή ταβέρνα της περιοχής και όχι αδίκως. Τα κεμπάπ γιαουρτλού και ο τζιγεροσαρμάς είναι από τα αγαπημένα μας πιάτα. Οι τιμές είναι φυσικά ασυναγώνιστες και το μέρος καταπληκτικό. Για εσάς που απλά επισκέπτεστε την Ξάνθη, έστω κι αν δεν προλάβετε να πάτε στα Πομακοχώρια, μην παραλείψετε να φάτε στο Πίλημα. Είναι λίγο περισσότερο από μισή ώρα δρόμος από το κέντρο της Ξάνθης.
Καφεδάκι με θέα: Λίγο πριν την επιστροφή σας στο κέντρο της Ξάνθης απολαύστε έναν καφέ και την υπέροχη πανοραμική θέα της πόλης σε ένα από τα δύο καφέ που θα συναντήσετε στο δρόμο (θα τα δείτε στην αρχή της εκδρομής όπου φυσικά μπορείτε να απολαύσετε και πρωινό καφέ).
