Χτισμένη σε υψόμετρο 797 μέτρων, με 180 κατοίκους (σύμφωνα με την απογραφή του 2011), η Καστανερή δεν συγκαταλέγεται στα διάσημα χωριά της περιοχής και διάγει ήσυχο βίο, μακριά από τα τουριστικά «φώτα» που λούζουν π.χ. την κοντινή κωμόπολη Γουμένισσα-αν και οι φίλοι του αθλητισμού ίσως την έχουν ακούσει, ως τόπο προέλευσης του γνωστού ποδοσφαιριστή Γιώργου Δώνη. Όσοι την έχουν ανακαλύψει, πάντως, τη συγκαταλέγουν στις ωραιότερες εκδρομές που μπορεί να πραγματοποιήσει κανείς γύρω από το Κιλκίς, είτε ξεκινώντας από την προαναφερόμενη Γουμένισσα, είτε από τη Θεσσαλονίκη.
Δάση, νερά, αλλά και τρεις αιώνες ιστορίας: Η Καστανερή δείχνει να έχει 3 αιώνες ιστορίας, είμαστε δε σίγουροι ότι την ίδρυσαν Βλάχοι οι οποίοι μιλούσαν τη βλαχομογλενίτικη γλώσσα, αν και με την πάροδο των χρόνων αρκετοί υιοθέτησαν και τα σλαβικά ιδιώματα της γύρω περιοχής. Τις καταβολές αυτές, άλλωστε, τις προδίδει και το παλιό, αρχικό όνομα του χωριού (Μπαροβίστα), το οποίο άλλαξε επισήμως το 1926. Οι κάτοικοι, πάντως, πήραν ενεργό μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα εναντίον των Βουλγάρων-με την οικογένεια Δογιάμα, ειδικά, να παίζει καταλυτικό ρόλο στις πολεμικές αναμετρήσεις που έλαβαν χώρα στο Κιλκίς. Περπατώντας στα δρομάκια του χωριού θα δείτε κάμποσα καλοδιατηρημένα πέτρινα σπίτια, οικοδομημένα με τον παλιό, παραδοσιακό τρόπο, που θυμίζει αρκετά την αρχιτεκτονική των Ζαγοροχωρίων.
Αλλά τα στοιχεία που μαγεύουν συνήθως τους περισσότερους επισκέπτες είναι αφενός η καταπράσινη φύση που περιτριγυρίζει την Καστανερή, αφ’ ετέρου η υπέροχη θέα προς τα γύρω ορεινά και πεδινά μέρη, την οποία οφείλει φυσικά στο υψόμετρο όπου έχει χτιστεί. Το χωριό, όπως είπαμε, μοιάζει σαν να ξεπροβάλλει ανάμεσα στο πυκνό δάσος από καστανιές (κυρίως) και οξιές που χαρακτηρίζει και γενικότερα τη συγκεκριμένη πλευρά του Πάικου. Το σύγχρονο όνομά του, άλλωστε, αντανακλά αυτή τη σχέση με τα κάστανα-και δη με τα ονομαστά για τη γλυκύτητά τους κάστανα της περιοχής, από τα οποία οι ντόπιοι παρασκευάζουν μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού.
Τη φυσική ομορφιά, εντωμεταξύ, τονίζουν και τα άφθονα τρεχούμενα ύδατα της γύρω έκτασης: διασχίζοντας τα μονοπάτια που έχουν χαραχτεί ανάμεσα στα ψηλά δέντρα, θα δείτε με τα μάτια σας αρκετές βρυσούλες με «κρυστάλλινα», βουνίσια νερά. Όσο για τη θέα, προκύπτει και διπλή, πέρα από μαγευτική. Από τη μία, δηλαδή, ο επισκέπτης μπορεί να δει προς την πεδιάδα της Θεσσαλονίκης, ενώ από την άλλη το μάτι περιπλανιέται απρόσκοπτα στη λεγόμενη Αμφαξίτιδα-την κοιλάδα που σχηματίζει ο κάτω ρους του ποταμού Αξιού.
Διαμονή-καφές-φαγητό: Η Καστανερή προσεγγίζεται εύκολα με αυτοκίνητο, μέσω της επαρχιακής οδού Αξιούπολης-Λιβαδίων, απέχοντας 50 χιλιόμετρα από το Κιλκίς (προς τα δυτικά) και γύρω στα 86 από τη Θεσσαλονίκη: ξεκινώντας από το κέντρο της, θα χρειαστείτε γύρω στη 1,5 ώρα για να φτάσετε εδώ. Σε μόλις 10 χιλιόμετρα απόσταση, επιπλέον, βρίσκεται η διάσημη Γουμένισσα. Το χωριό δεν είναι τουριστικά αναπτυγμένο κι έτσι δεν θα βρείτε υποδομές διαμονής ερχόμενοι εδώ. Όσοι έχουν ανακαλύψει την Καστανερή είναι επισκέπτες που έρχονται για ημερήσια εκδρομή, ώστε να θαυμάσουν τη φοβερή θέα και να περπατήσουν στα υπέροχα δασικά μονοπάτια τριγύρω.
Δυστυχώς, επίσης, έχει κλείσει πλέον ο επισκέψιμος οικοτουριστικός καστανεώνας «Γλυκομαγεία», που πολλοί θυμούνται με πολύ θερμά συναισθήματα. Διατηρούνται ωστόσο τα ερείπια ενός παλιού γαλλικού νοσοκομείου του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που βρίσκονται εκεί δίπλα, πλέον ως αξιοθέατο με ιστορική σημασία. Για καφέ και φαγητό θα αναζητήσετε την «Πλατεία», όπου θα βρείτε καλές επιλογές στα κρεατικά-δοκιμάστε οπωσδήποτε αγριογούρουνο, εάν υπάρχει διαθέσιμο, αλλά σε καμία περίπτωση μη σνομπάρετε το κατσικάκι και το ζυγούρι τους.
