Μπορεί να μην είναι παραθαλάσσιο χωριό, βρίσκεται όμως πολύ κοντά σε μια υπέροχη και εκτεταμένη ακτή, διαθέτοντας μαγευτική θέα στο Ιόνιο πέλαγος. Ταυτόχρονα φιλοξενεί και το εντυπωσιακότερο κάστρο που έμεινε στην ηπειρωτική Ελλάδα από τη Φραγκοκρατία, στο οποίο οφείλει άλλωστε και το όνομά του. Το Κάστρο βρίσκεται στην Ηλεία, στο δυτικότερο ακρωτήριο της Πελοποννήσου, χτισμένο στη λοφώδη περιοχή Χελωνάτα, της οποίας το υψόμετρο κυμαίνεται από τα 165 έως τα 220 μέτρα. Απέχει 42 χιλιόμετρα από τον Πύργο και 76,5 από την Πάτρα, έχοντας ως κοντινότερη πόλη την Αμαλιάδα, στα 27 χιλιόμετρα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 1.015 μόνιμους κατοίκους. Παρά την ημιορεινή του θέση είναι πολύ κοντά στη θάλασσα, η οποία προσεγγίζεται σε περίπου 2,5 χιλιόμετρα από τα ψηλότερα σημεία του οικισμού.
Ανασκαφές της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής απέδειξαν ότι ο λόφος ήταν κατοικημένος ήδη από τα προϊστορικά χρόνια. Στην αρχαιότητα άνηκε στην επικράτεια της Κυλλήνης, οι ρίζες όμως του σημερινού οικισμού είναι μεσαιωνικές και δείχνουν να χάνονται στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αν κρίνουμε από τη χρονολογία 1102 πάνω από την κεντρική είσοδο του παλαιού νεκροταφείου. Σε κάθε περίπτωση, η περιοχή αναγεννήθηκε πλήρως κατά τη Δ’ Σταυροφορία. Η πτώση της Κωνσταντινούπολης (1204) άφησε το πεδίο ελεύθερο στα γαλλικά (φράγκικα) στρατεύματα του Γουλιέλμου Σαμπλίτη και του Γοδεφρείδου Βιλλεαρδουίνου, οι οποίοι κατέλαβαν την Πελοπόννησο (1205), ιδρύοντας το Πριγκιπάτο της Αχαΐας. Ως πρωτεύουσά τους όρισαν τότε την Ανδραβίδα, αλλά, επειδή ήταν ανοχύρωτη, προχώρησαν στην οικοδόμηση τριών φρουρίων στην ευρύτερη περίμετρό της. Από αυτά ισχυρότερο ήταν το Clermont (ολοκληρώθηκε το 1223), το οποίο οι ελληνόφωνοι κάτοικοι αποκάλεσαν Χλεμούτσι.
Γύρω του άνθισε στη συνέχεια ένας νέος τόπος κατοικίας, ιστορικός πυρήνας του σημερινού Κάστρου, ο οποίος ακολούθησε τις τύχες του επιβλητικού φρουρίου που δέσποζε από πάνω του: κατά καιρούς πέρασε στη δικαιοδοσία πολλών διαφορετικών κατακτητών, μέχρι το 1715, όταν οι Βενετοί (που το αποκαλούσαν Castel Tornese) το παρέδωσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Έναν αιώνα και κάτι αργότερα το χωριό θα λάμβανε μέρος στην Επανάσταση του 1821-το φρούριο δέχθηκε μάλιστα ισχυρό βομβαρδισμό το 1826, από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ-γενόμενο μέρος του ελληνικού κράτους μετά την επιτυχή έκβαση αυτής (1830).
Πού να μείνετε: Το Κάστρο διαθέτει εξαιρετικές τουριστικές υποδομές και προσφέρει στον επισκέπτη σημαντική γκάμα καταλυμάτων, σε μεγάλο εύρος τιμών: θα ικανοποιήσουν τόσο αυτούς που αναζητούν οικονομικές επιλογές, όσο κι εκείνους που επιθυμούν χαλάρωση σε deluxe φόντο. Έτσι, αν δεν θέλετε να επενδύσετε σε ξενοδοχείο, μπορείτε να τσεκάρετε τις αρκετές ενοικιαζόμενες κατοικίες ή να δείτε τι προσφέρουν τα οργανωμένα κάμπινγκ της περιοχής. Σε επίπεδο ξενοδοχείων, στην παραλία της Χρυσής Ακτής θα εντοπίσετε το «Olympia Golden Beach Resort & Spa» το οποίο, πέρα από την εγγύτητα στη θάλασσα, προσφέρει πισίνα, γήπεδο τένις και γυμναστήριο.
Σε διαφορετικό μήκος της ίδιας παραλίας βρίσκεται και το «Robinson Club», που είναι πολύ δημοφιλές σε οικογένειες με μικρά παιδιά. Το «Fournia Village» προσφέρει ευρύχωρα δωμάτια με θέα, ενώ για ένα all inclusive resort περιβαλλόμενο από φοίνικες θα αναζητήσετε το «Ilia Palms». Το «Kastro Beach» είναι μεσαίας κατηγορίας (3 αστέρων), προσφέροντας οικονομικές τιμές, θέα στο Ιόνιο και δωμάτια μέσα στους ελαιώνες. Στην περιοχή των ιαματικών πηγών, τέλος, δεσπόζει το πεντάστερο «Mandola Rosa» με τις άνετες σουίτες και το Belle Époque στυλ, καθώς και το εκτενές (επίσης πεντάστερο) «Olympia Oasis», αμφότερα της αλυσίδας Grecotel.
Πού θα κάτσετε για καφέ και για ποτό: Πέρα από τις υποδομές των ξενοδοχείων, αυτό που κυρίως θα βρείτε στο Κάστρο είναι μαγαζιά τα οποία λειτουργούν ως καφετέριες-μπαρ-ρεστοράν, ανάλογα με την ώρα που θα τα επισκεφθείτε. Ιδιαίτερα δημοφιλές για καφέ με φόντο το ηλιοβασίλεμα στο Ιόνιο είναι το «Aenaon», στην επαρχιακή οδό Λεχαινά-Λουτρά Κυλλήνης, λίγο μετά την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας. O χώρος, ωστόσο, έχει αρκετή κίνηση και ως εστιατόριο. Προς το κέντρο του χωριού ο «Πρίγκηπας» κρατάει τον κόσμο του ακόμα και το καλοκαίρι, λειτουργώντας ως καφέ-πιτσαρία. Καλό καφέ και φρέσκους χυμούς προσφέρει και το «New Classico». Πηγαίνοντας έπειτα προς την παραλία, θα βρείτε τη δημοφιλέστατη «Καντίνα Πετρέλαια». Προς τα λουτρά υπάρχει η «Paralia Kantina», αλλά και το καφενείο «Πλάτανος».
Πού θα φάτε: Ο «Καλαμιάς» θεωρείται απαραίτητος προορισμός για θαλασσινά (π.χ. σαρδέλες με ψιλοκομμένη ντομάτα, γαρίδες ψητές), αλλά και μακαρονάδες. Το «Castello» σερβίρει δημιουργική μεσογειακή κουζίνα με κλίση στο γκουρμέ, ενώ η ταβέρνα «Το Κάστρο» φημίζεται για τα παραδοσιακά της μαγειρευτά. Ο «Διόνυσος» βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και συνδυάζει μαγειρευτά και ψησταριά, ενώ ο «Μύλος» εστιάζει κι αυτός στην ελληνική κουζίνα, προσφέροντας και μεγάλη ποικιλία κρασιών. Πίσω προς το παραλιακό μέτωπο το «La Piantagioni del Caffe» έχει φαστ φουντ με αρκετά ιταλικό στυλ, ενώ δημοφιλές είναι και το «Droseli» στη Χρυσή Ακτή.
Πέντε πράγματα που αξίζει να κάνετε, αν βρεθείτε στο Κάστρο: Χάρη στο επιβλητικό φρούριο και την κοντινή απόσταση τόσο από την ακτή, όσο και από γειτονικές περιοχές με σημαντική τουριστική ανάπτυξη (π.χ.. Αρκούδι), το Κάστρο είναι σταθερός πόλος έλξης επισκεπτών από την Ελλάδα και από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Επιδέχεται ωστόσο και περαιτέρω προβολής, αν λάβουμε υπόψη την ειδυλλιακή του θέση μεταξύ βουνού και θάλασσας, συνδυαστικά ασφαλώς με το περίφημο μεσαιωνικό αξιοθέατο. Άλλωστε είναι ένα χωριό χτισμένο μέσα σε καταπράσινους λόφους, κατάφυτους με ελαιώνες.
Επισκεφθείτε το εντυπωσιακό κάστρο Χλεμούτσι: Χτισμένο στην κορυφή του λόφου Χελωνάτα, στα 220 μέτρα, το Χλεμούτσι είναι το πιο αντιπροσωπευτικό κάστρο της Φραγκοκρατίας σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα. Γεγονός που το οφείλει στο εξαιρετικό επίπεδο διατήρησής του, το οποίο το κάνει να δεσπόζει επιβλητικά πάνω από το σημερινό χωριό, σε αντίθεση με άλλα ανάλογα φρούρια της εποχής του, που στέκουν πλέον μισοερειπωμένα. Πρόκειται για εξαγωνικό, περίκλειστο κτίσμα με δύο οχυρούς περιβόλους που κατά διαστήματα έχει επενδυθεί με πύργους, διαθέτοντας και εσωτερική αυλή. Το μέγιστο ύψος των εξωτερικών τειχών ανέρχεται στα 10 μέτρα.
Αποτελεί θαυμάσιο δείγμα της φρουριακής αρχιτεκτονικής των Γάλλων ιπποτών του Μεσαίωνα. Άλλωστε δεν λειτουργούσε μόνο ως οχυρό αλλά και ως πριγκιπική κατοικία, όταν ο εκάστοτε ηγεμόνας άφηνε την Ανδραβίδα, μεταφερόμενος εκεί. Γι’ αυτό και διαθέτει αίθουσα θρόνου, παρεκκλήσι, μαγειρεία, καθώς και διακριτό προθάλαμο υποδοχής επισκεπτών. Λόγω θέσης, ασφαλώς, έχει και καταπληκτική, πανοραμική θέα στο Ιόνιο Πέλαγος, την οποία μπορεί να θαυμάσει και ο σημερινός επισκέπτης.
Δείτε το Μουσείο του Κάστρου: Αφού θαυμάσετε το Χλεμούτσι, μην παραλείψετε να επισκεφθείτε και το μουσείο του, το οποίο βρίσκεται στον εσωτερικό περίβολο του κάστρου, διαμορφωμένο με μια σύγχρονη λογική «ανοικτού μουσείου». Το μουσείο φιλοξενεί τη μόνιμη έκθεση «Η Εποχή των Ιπποτών: Οι Σταυροφόροι στον Μοριά», η οποία απαρτίζεται από 500 περίπου αντικείμενα χρονολογούμενα από τον 13ο έως τον 15ο αιώνα. Όλα προέρχονται δηλαδή από την περίοδο της Φραγκοκρατίας στην περιοχή, με την έμφαση να δίνεται ασφαλώς στο Πριγκιπάτο της Αχαΐας. Το μεγάλο ατού της λογικής του «ανοικτού μουσείου» είναι ότι μπορείτε να δείτε τα εκθέματα ενταγμένα στο φυσικό τους περιβάλλον.
Συντονιστείτε με το Φεστιβάλ Αναβίωσης Μεσαιωνικών Δρώμενων: Ένας τόπος με τόσο έντονο μεσαιωνικό στίγμα είναι ιδανικός για να φιλοξενήσει ένα ετήσιο φεστιβάλ στοχευμένο στην αναβίωση εκείνης της μακρινής μεν, μα πάντα γοητευτικής εποχής, στην οποία κυριαρχούσαν οι ιππότες. Το Φεστιβάλ Αναβίωσης Μεσαιωνικών Δρώμενων είναι καρπός της κοινής δράσης κάμποσων τοπικών φορέων και δίνει την ευκαιρία στον επισκέπτη του Κάστρου να ζήσει σπάνιες εμπειρίες: παρέλαση ιπποτών στους δρόμους, ομιλίες για την εποχή τους, επίδειξη τοξοβολίας και αυθεντικής μεσαιωνικής σπαθασκίας κ.ά. Ιδιαίτερο στιγμιότυπο είναι η αναπαράσταση μιας τυπικής εμποροπανήγυρης των μεσαιωνικών χρόνων κάτω από τα τείχη του κάστρου. Το φεστιβάλ διεξάγεται κατά τους θερινούς μήνες.
Θαυμάστε τις εξαίσιες παραλίες της περιοχής: Οι παραλίες του Κάστρου θεωρούνται από τις ωραιότερες της δυτικής Πελοποννήσου γιατί εκμεταλλεύονται μια κοινή, πανέμορφη ακτογραμμή. Η οποία βρέχεται φυσικά από το Ιόνιο πέλαγος-απέναντι βλέπετε την Ζάκυνθο-και χαρακτηρίζεται από ατέλειωτες αμμουδιές, συχνά με δέντρα ή μικρά δασάκια (π.χ. κεδρόδασος) δίπλα στα καταγάλανα νερά. Έτσι, αν επισκεφθείτε την περιοχή καλοκαίρι θα μπορέσετε να κολυμπήσετε σε κάμποσες παραλίες στις οποίες κυματίζει η γαλάζια σημαία, αλλά και να αράξετε στα beach bars και στα ταβερνάκια γύρω τους, βρίσκοντας τι σας ταιριάζει περισσότερο, αφού σε άλλα μαζεύεται η νεολαία και σε άλλα επικρατεί ένα πιο οικογενειακό κλίμα. Αλλά ακόμα κι αν διαλέξετε το Κάστρο για μια ανοιξιάτικη εξόρμηση δίχως μπάνιο, είναι σίγουρο ότι θα απολαύσετε την πεζοπορία κατά μήκος της ακτής, θαυμάζοντας τα υπέροχα ηλιοβασιλέματα του Ιονίου.
Κάντε μια βόλτα στα Λουτρά της Κυλλήνης: Αν και πιο γνωστές ως «Λουτρά της Κυλλήνης», αυτές οι ιαματικές πηγές ανήκουν στην πραγματικότητα στο Κάστρο, καθώς εντοπίζονται στην αγροτική περιοχή νοτιοδυτικά του χωριού-απέχοντας 6 χιλιόμετρα από την ίδια την Κυλλήνη. Οι υδροθειοχλωριονατριούχες πηγές βρίσκονται μεταξύ δύο αμμωδών λοφοσειρών, σε μια μικρή κοιλάδα η οποία ανοίγεται προς τη θάλασσα, σε απόσταση 330 μέτρων. Είναι μια περιοχή με πυκνή βλάστηση και αιωνόβιους ευκαλύπτους, που στέκονται εκεί από το 1892, όταν μεταφέρθηκαν από τη Γαλλία. Η θερμοκρασία του νερού ανέρχεται στους 26 βαθμούς Κελσίου και οι εγκαταστάσεις δεν προσφέρουν μόνο λουτρά, αλλά και λασποθεραπεία, εισπνοθεραπεία και ποσιθεραπεία.
