Σπέτσες: Θυμάμαι ένα Πάσχα

Όλοι οι χειμώνες της παιδικής και εφηβικής μου ηλικίας περνούσαν μετρώντας τις μέρες για το Πάσχα, τις μέρες που θα γύριζα ξανά στο νησί των αρωμάτων, τον τόπο της καρδιάς μου. Πρώτη φορά πήγα όταν ήμουν έξι μηνών. Οι γονείς μου βρίσκονταν στο Πόρτο Χέλι, πέρασαν απέναντι, ερωτεύτηκαν τις Σπέτσες και αγόρασαν εκεί ένα σπίτι. Συνήθως φτάναμε Σάββατο τον Λαζάρου ή Κυριακή των Βαϊων. Επειδή πηγαίναμε σχετικά νωρίς και ο κόσμος δεν είχε ακόμα κατακλύσει το νησί-οι περισσότεροι κατέφθαναν Μεγάλη Πέμπτη-, κατέβαινα από το πλοίο και νόμιζα πως το μέρος είναι δικό μου. Τρελαινόμουν που τα έβλεπα όλα ανθισμένα. Δεν με χωράει η Αθήνα το Πάσχα. Δεν είναι τόσο οι παραδόσεις που με συγκινούν, όσο το ότι στις Σπέτσες ενεργοποιούνται όλες οι αισθήσεις στο έπακρο.

Γεμίζει το βλέμμα αλλά και η ψυχή με εικόνες, ήχους μυρωδιές. Με ενθουσιάζει πάντα η ιδέα της επιστροφής. Ότι ανοίγουμε το σπίτι, το αερίζουμε, ξεκινάνε οι ετοιμασίες και τα ψώνια για τη Μεγάλη Εβδομάδα. Συμμετείχα σε όλες τις παραδόσεις από παιδί, με πρώτη και καλύτερη τα βάγια. Τριγυρνούσα στη γειτονιά και παρατηρούσα πώς φτιάχνουν οι γυναίκες τα μικρά αυτά φυλαχτά από φοινικόφυλλα, λυγίζοντάς τα και δίνοντάς τους διάφορα σχήματα: αλογάκια, πουλιά, σταυρούς. Τα βάγια προσφέρονται στους πιστούς μαζί με τον άρτο μετά τη λειτουργία της Κυριακής των Βαϊων και, όταν αυτά ξεραίνονται, βρίσκουν θέση στα σπίτια και στα μαγαζιά ως γούρια. Πήγαινα από πολύ μικρή και στον στολισμό του Επιταφίου, μαζί με τη μαμά μου.

Μου έρχονται στον νου έντονα τα πηγαδάκια που έκαναν οι γυναίκες του νησιού στην εκκλησία και τα καλάθια με τα λουλούδια που περνούσαμε στις κλωστές. Όπου και να βρεθώ Πάσχα, ακόμη και σήμερα, στις δύο το πρωί που συνήθως ξεκινάει ο στολισμός, τραβάω για την εκκλησία. Θυμάμαι να είμαι 18-20 χρονών σε μπαρ με παρέα, να τους παρατώ όλους και να πηγαίνω να φτιάξω τις γιρλάντες. Τη Μεγάλη Παρασκευή συναντιούνται όλοι οι Επιτάφιοι στην Ντάπια, τους σηκώνουν ψηλά στα χέρια και αυτός που ξεχωρίζει σε ύφος λένε πως είναι ο πιο ευλογημένος. Να πω και για τις βάρκες, ένα έθιμο που ίσως γνωρίζετε, αλλά που εμένα πάντα «μαγκώνει» την καρδιά μου. Κατ' αρχάς, η πρώτη μου έννοια από έφηβη ήταν να κάνω τη διαδρομή για το Καρνάγιο, να βεβαιωθώ πως όλα ήταν όπως τα είχα αφήσει το καλοκαίρι, αλλά και να μάθω αν βγήκε κάνα καινούργιο καϊκι. 'Εχω μια ιδιαίτερη σχέση με τα καϊκια, πόσω μάλλον με τα παλιά, τα «παροπλισμένα».

Ενα τέτοιο διαλέγουν τη Μεγάλη Εβδομάδα, το φορτώνουν βαρελότα και το καίνε έξω από την εκκλησία της Ανάληψης, κοντά στο σπίτι μου, με το που ακούγεται το «Χριστός Ανέστη». Συγκινητική για μένα είναι η περιφορά της Αγάπης, ανήμερα το Πάσχα, στη Μονή Αγίων Πάντων, καθώς οι μοναχές αφήνουν ένα κόκκινο αυγό σε κάθε τάφο. Το Πάσχα είναι οι μνήμες μας. Είναι οι καβγάδες με τη μητέρα μου όταν προσπαθούσαμε να την πείσουμε να βάφουμε και κάνα πιο «τρελό» χρώμα τα αυγά. Είναι η μητέρα μου να περιφέρει κατσαρόλες με μαγειρίτσα στον δρόμο, πηγαίνοντας σε φιλικό σπίτι όπου είχε στρωθεί το τραπέζι της Ανάστασης. Είναι επίσης τα χρυσά αυγά-ένα μικρό κόσμημα-που μου έκανε δώρο από όταν ήμουν ενός έτους και τώρα πλέον έχω 31. Τα αυγά αυτά δεν μου τα έδινε ποτέ στην Αθήνα, έπρεπε να πάμε στο νησί. Κάθε χρόνο περνάω στο ίδιο κορδόνι ένα επιπλέον αυγό και το φοράω σαν ένα ιδιότυπο, προσωπικό κολιέ.

Κείμενο: Χριστιάνα Οικονόμου
Kαλλιτέχνις που σώζει τα παλιά σκαριά από τη λήθη.