Σε τούτο τον τόπο, ήδη από την αρχαιότητα, κατέφτανε κόσμος από πολλά και διάφορα μέρη. Ήταν τα Καβείρια Μυστήρια, η μεγάλη εξάπλωση των οποίων άρχισε τον 3ο αιώνα π.Χ.· τα μυστήρια εκείνα για τα οποία έχουμε τα λιγότερα στοιχεία -λιγότερα και από τα Ελευσίνια-και τελούνταν στο χώρο του «Ιερού των Μεγάλων Θεών», τον σημαντικότερο αρχαιολογικό τόπο στο νησί σήμερα, ενώ λέγεται ότι η μύηση σε αυτά σχετιζόταν περισσότερο με τη ζωή και λιγότερο με το θάνατο. Οι μυημένοι, βέβαια, οι οποίοι ήταν και ελεύθεροι, και δούλοι, φρόντισαν να κρατήσουν καλά κρυμμένα τα μυστικά τους.
Σήμερα το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι η θρησκεία των Καβείρων και οι μυστηριώδεις ιεροτελεστίες τους ενέπνεαν παντού φόβο, επειδή θεωρούσαν πως οι Κάβειροι ήταν πολύ σκληροί όταν επέβαλλαν τιμωρίες. Αλλά και ότι όσοι μυούνταν στα μυστήρια των Καβείρων αποκτούσαν τη δύναμη να αποφεύγουν τους κινδύνους, να πετυχαίνουν στις πιο αβέβαιες προσπάθειες και να νικούν τους εχθρούς. Ίσως με αυτό να συνδέεται και ο θρύλος που θέλει τους γονείς του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον Φίλιππο Β΄ και την Ολυμπιάδα, να συναντιούνται για πρώτη φορά στο νησί.
Αλλά και η σύλληψη του μετέπειτα μεγάλου στρατηλάτη να πραγματοποιείται εδώ. Η Σαμοθράκη, όμως, είναι γνωστή σε ολόκληρο τον κόσμο και για έναν ακόμη λόγο, για το περίφημο αρχαιοελληνικό άγαλμα της Νίκης, ύψους 2,75 μέτρων, που βρέθηκε στο νησί το 1863 και εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι. Στο μουσείο του αρχαιολογικού χώρου που αναφέραμε παραπάνω και αξίζει να το επισκεφτείτε στην περιοχή του Παλαιοχωρίου, υπάρχει ένα αντίγραφο της Νίκης, που πρέπει οπωσδήποτε να δείτε.
Περιήγηση του νησιού: Η γνωριμία με τη Σαμοθράκη, που την προσεγγίζουμε αφού ταξιδέψουμε ώς την Αλεξανδρούπολη και περάσουμε απέναντι με φέρι, δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει πολλή και πυκνή βλάστηση, τρεχούμενα νερά και βουνό, λιγότερη παραλία και θάλασσα. Εδώ, άλλωστε, στην «ψηλή Θράκη», όπως είναι η ερμηνεία του ονόματός της από το «σάμος», που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει «ψηλός», το μεγαλύτερο μέρος της έκτασής της καταλαμβάνει το όρος Σάος, που είναι «τόσο ψηλό, που κρύβει το φεγγάρι». Εξ ου, λοιπόν, και η ψηλότερη κορυφή του, η οποία αγγίζει τα 1.611 μέτρα, ονομάζεται «Φεγγάρι».
Η δε Σαμοθράκη είναι το τρίτο ψηλότερο νησί της χώρας, μετά την Κρήτη και την Εύβοια. Η βόλτα, λοιπόν, στο βουνό είναι εκ των ων ουκ άνευ. Από τα ψηλά του έρχεται το ποτάμι που ακούει στο όνομα «Φονιάς» (!) και το οποίο κατεβαίνοντας δημιουργεί μια σειρά από μικρές και μεγάλες βάθρες-ιδανικές για κολύμπι στα πολύ κρύα νερά τους. Κάθε χρόνο, μάλιστα, έρχονται εδώ ουκ ολίγοι κατασκηνωτές από όλο τον κόσμο για να απολαύσουν τη σκιά του βουνού και τη δροσιά των υδάτων του μακριά από τη θάλασσα και την πολυκοσμία.
Οι βάθρες είναι αρκετές και ο βαθμός δυσκολίας για να προσεγγίσετε τις ψηλότερες από αυτές μεγαλώνει, γι' αυτό επιδείξτε σύνεση και προσοχή. Το όνομα του ποταμού, άλλωστε, τα λέει όλα. Υπάρχουν όμως και άλλα σημεία με βάθρες, πιο τουριστικά και πιο προσιτά στους περισσοτέρους, όπως η Γριά Βάθρα, που βρίσκεται πιο χαμηλά, στην περιοχή των Θερμών. Εδώ υπάρχουν επίσης θερμά λουτρά, ενώ το καλοκαίρι συνωστίζονται οι περισσότεροι επισκέπτες του νησιού, γι' αυτό υπάρχει καλή τουριστική υποδομή. Από τα Θερμά, μπορείτε να κινηθείτε προς το Παλαιοχώρι με τα αρχαία του, αλλά και την παραλιακή-και λιγότερο γραφική-Καμαριώτισσα, που φιλοξενεί το λιμανάκι του νησιού, ενώ συγκεντρώνει και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της Σαμοθράκης, ειδικά το χειμώνα και την άνοιξη, όταν δεν έχουν ανοίξει ακόμα τα καλοκαιρινά στέκια.
Τούτη την εποχή, θα βρείτε εδώ και τα περισσότερα καταλύματα και ταβέρνες. Και η βόλτα συνεχίζεται. Σε απόσταση 7-8 χιλιομέτρων από την Καμαριώτισσα, δεσπόζει η αμφιθεατρικά χτισμένη και πολύ περιποιημένη Χώρα του νησιού, το οικιστικό στολίδι της Σαμοθράκης. Με πάμπολλα φροντισμένα και πολλά αναπαλαιωμένα σπίτια, αλλά και καφενεία, μπαράκια, ταβερνάκια και πολύ συμπαθητικά καταστήματα (στο φόρτε τους το καλοκαίρι και αυτά), η βόλτα στα καλντερίμια της Χώρας είναι must και αγαπημένη συνήθεια τα ανοιξιάτικα και καλοκαιρινά απογεύματα και βράδια στο νησί, ακόμη και τώρα που δεν είναι όλα ανοιχτά.
Το σημειώνουμε και αυτό και προχωράμε ακόμη πιο ανατολικά για τα υπόλοιπα χωριά του νησιού, με μια στάση που επιβάλλεται στον ορεινό Προφήτη Ηλία. Εδώ ερχόμαστε οπωσδήποτε για κατσικάκι στη σούβλα, το οποίο σερβίρεται σε οποιαδήποτε ταβέρνα του χωριού κι αν επιλέξουμε να καθίσουμε. Είναι το έτερο must (γαστρονομικό αυτήν τη φορά) της περιήγησής μας στο νησί και δεν το παραβλέπουμε. Κι αν τέλος μας έπιασε η ζέστη και επιθυμούμε μια βουτιά σε νερό θαλασσινό, η Σαμοθράκη διαθέτει κάμποσες βοτσαλωτές παραλίες, αλλά και μία (και μοναδική) αμμώδη και πολύ καλή επιλογή, την Παχιά Άμμο, με τα καθαρά της νερά, λίγη οργάνωση και πολύ ελεύθερο χώρο και άνεση. Για μπάνιο με φόντο το επιβλητικό Σάος και μια αίσθηση μυστηρίου να πλανάται στον αέρα. Είναι τα σύννεφα που «παιχνιδίζουν» στην κορυφή του. Ίσως και οι Κάβειροι που μένουν για πάντα εδώ.
Πως πάμε: Για να φτάσουμε στη Σαμοθράκη, πρέπει πρώτα να διανύσουμε 840-850 χιλιόμετρα ώς την Αλεξανδρούπολη από την Αθήνα και περίπου 330 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη, είτε με το αυτοκίνητό μας, είτε με ΚΤΕΛ, είτε με τρένο. Από την Αθήνα επίσης, μπορούμε να ταξιδέψουμε ώς την πρωτεύουσα του νομού Έβρου αεροπορικώς και από εκεί να συνεχίσουμε ακτοπλοϊκώς ώς τη Σαμοθράκη (Λιμεναρχείο Σαμοθράκης).
Διαμονή: Αιολίς (Καμαριώτισσα). Αρχόντισσα (Θερμά). Ξενοδοχείο, λίγα μέτρα από τη θάλασσα και πολύ κοντά στον Φονιά. | Niki Beach Hotel (Καμαριώτισσα). Ξενοδοχείο 3 αστέρων, μόλις 10 μέτρα από την παραλία, στην άκρη του οικισμού. | Το κτήμα της Αλέκας (Θερμά). Περιποιημένος κήπος και ευχάριστα δωμάτια. | Και για τους λάτρεις του κάμπινγκ: Βαράδες και Πλατιάς. Οι εγκαταστάσεις είναι λίγο παλιές, αλλά ο ίσκιος άφθονος.
Φαγητό: Στον Προφήτη Ηλία σε μία από τις τέσσερεις ταβέρνες του χωριού για εξαιρετικό κατσικάκι. | Εστιατόριο-ψαροταβέρνα του «Γιαννέλου» στην Καμαριώτισσα. Φρέσκο ψάρι και εξαιρετική κουζίνα. | Πολλές όμορφες ταβέρνες μέσα στα πλατάνια θα βρείτε και στα Θερμά, στο δρόμο για τη Γριά Βάθρα. | Αγορές: Μη παραλείψετε να δοκιμάσετε τα εξαιρετικά τυριά από το τυροκομείο του Παναγιώτη Παπανικολάου στις Μακρυλιές. Το παλαιωμένο κασκαβάλι είναι εξαιρετικό.
