Η Ιερά Μονή Γεννήσεως της Θεοτόκου στην Κλεισούρα, που βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Βίτσι, στα όρια των Νομών Καστοριάς, Φλώρινας και Κοζάνης, αποτελεί σημαντικό θρησκευτικό χώρο στο Δυτική Μακεδονία, προερχόμενο από τον 14ο αιώνα. Ανακαινίστηκε το 1813. Στη διάρκεια της Επανάστασης το ανδρικό μοναστήρι χρησίμευσε και ως οχυρωματικό έργο, ενώ πλέον αποτελεί ένα από τα πιo σημαντικά μεταβυζαντινά μοναστήρια της Μακεδονίας.
Ιδρύθηκε αρχικά το 1314 από τον Κλεισουριώτη ιερομόναχο Νεόφυτο και ανακαινίστηκε το 1813 υπό τη διεύθυνση του Ησαΐα από τη Μονή Ιβήρων μετά από όραμα τος Παναγίας. Κατά τη διάρκεια της Ιστορίας, το μοναστήρι διαδραμάτισε ποικίλους ρόλους, πέρασε από χρόνια εγκατάλειψης και αναβίωσε το 1992 ως γυναικεία μοναστική κοινότητα. Τα λείψανα της Αγίας Σοφίας, που βρίσκονται στο μοναστήρι, προσελκύουν επισκέπτες που αναζητούν να τιμήσουν τη μνήμη της.
