Βρίσκεται στην πευκόφυτη περιοχή «Φανερωμένη» της Σαλαμίνας, απέναντι από το στενότερο σημείο του διάπλου της Μεγαρίδας. H μονή χτίστηκε στο χώρο πρωτοχριστιανικού ναού, που καταστράφηκε το 13ο αιώνα, ο οποίος είχε οικοδομηθεί επάνω στα ερείπια αρχαίου ναού αφιερωμένου στη Σκυράδα Αθηνά. Το 1670 ένας αγρότης, ο Λάμπρος Κανέλλος, μετά από όραμα της Παναγίας, πήγε στο Μεγάλο Πεύκο της Σαλαμίνας (σημερινή Νέα Πέραμος) περνώντας σύμφωνα με την παράδοση τη θάλασσα επάνω στην κάπα του, βρήκε την εικόνα της Παναγίας και ξεκίνησε την οικοδόμηση της μονής, η οποία ονομάστηκε «Φανερωμένη» ή «Νεοφανείσα». Στη συνέχεια, έγινε μοναχός λαμβάνοντας το όνομα Λαυρέντιος και ανέλαβε την ηγουμενία της μονής.
Κοιμήθηκε στις 9 (ή 6) Μαρτίου 1707, ημέρα τις μνήμης των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, αλλά η μετάθεση της μνήμης του την 7n Μαρτίου φαίνεται ότι έγινε από τους μοναχούς της μονής του, για να μη συμπίπτει με τη μεγάλη εορτή των Αγίων Τεσσαράκοντα. Το Καθολικό της μονής είναι τρίκλιτη πεντάτρουλη βασιλική, καθώς στις τέσσερις άκρες της στέγης φέρει ανά έναν πυργοειδή, ναόσχημο, τετράγωνο τρουλίσκο, που χρησιμοποιούνταν για ασκητήριο ή αγιογράφηση του Καθολικού έγινε το 1735 από τον Γεώργιο Μάρκου από το Άργος και τους μαθητές του με την τεχνική της νωπογραφίας και περιλαμβάνει 3.500 μορφές.
Στη νότια πλευρά του Καθολικού είναι χτισμένος ο Ναός του Αγίου Νικολάου, όπου βρίσκεται ο τάφος του Οσίου Λαυρεντίου (μπροστά στην Ωραία Πύλη), η αγία κάρα του και η εικόνα της Νεοφανείσης. Ο Ναός των Αγίων Αποστόλων, ο οποίος ιδρύθηκε το 1661, χρησιμοποιείται ως μουσείο, στο οποίο φυλάσσονται περίτεχνες λειψανοθήκες με άγια λείψανα, ιερά σκεύη, τουρκικά, αραβικά και ελληνικά χειρόγραφα, φορητές εικόνες, μανουάλια, ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι του 1744, όπλα και ξίφη οπλαρχηγών της Επανάστασης του 1821.
Στον αύλειο χώρο υπάρχει ο τάφος του οπλαρχηγού και φρούραρχου της Ακρόπολης Γιάννη Γκούρα (1791-1826) και ο τάφος του Αρχιεπισκόπου πρώην Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιακώβου Βαβανάτσου (1895-1984). Πολύ σημαντική ήταν η εθνική δράση της Μονής της Παναγίας Φανερωμένης στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και κατά την Επανάσταση του 1821, λόγω των προνομίων που απολάμβανε από τον Καπουδάν Πασά, στον οποίο κατέβαλαν εκουσίως ετήσιο φόρο για τις κυψέλες που κατείχαν και μέλι.
Επιπλέον, καθώς οι οπλαρχηγοί του Αγώνα είχαν οχυρώσει το ακρωτήριο Βούδουρο στα Μέγαρα, η μονή δεν καταλήφθηκε ποτέ από τους Τούρκους κι έτσι πρόσφερε ασφαλές καταφύγιο αγωνιστών, γερόντων και γυναικόπαιδων. Περιέθαλπε τους πληγωμένους και αρρώστους, συγκέντρωνε πολεμοφόδια για τον Αγώνα και σε αυτήν φυλάσσονταν πολύτιμα κειμήλια και βιβλιοθήκες που έστελναν άλλες μονές, για να διασωθούν.
Στους χώρους της πραγματοποιούνταν επίσης συσκέψεις οπλαρχηγών. Ο δε ηγούμενός της, Γρηγόριος Χατζηθανασίου-Κανέλλος, ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας και συμμετείχε στην πολιορκία της Ακροκορίνθου, ενώ το 1826 κατέστησε τη Σαλαμίνα κέντρο διοίκησης και στρατόπεδο. Το 1979 στο χώρο του μοναστηριού οικοδομήθηκε και ο Ναός της Αγίας Σοφίας. H Μονή της Παναγίας Φανερωμένης εορτάζει στις 23 Αυγούστου, στην απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
