Υπάρχουν τόποι που αλλάζουν βιαστικά, ακολουθώντας τις επιταγές μιας εποχής που επιβάλλει ρυθμούς εξοντωτικούς και απάνθρωπους. Βιαστικά και πρόχειρα. Σφαλίζεις μέσα σου την εφηβική ανάμνηση ενός τοπίου που σε σημάδεψε ανεξίτηλα, για λόγους πολύ μεταφυσικούς ώστε να τους διατυπώσεις με λέξεις, και στην επόμενη επίσκεψη, μερικά χρόνια μετά, ανακαλύπτεις ότι στη θέση του ηλιοβασιλέματος βρίσκονται τώρα μπανγκαλόου, «οργανωμένες» παραλίες και ξενοδοχειακά μεγαθήρια.
Υπάρχουν και άλλοι τόποι, που ακολουθούν ένα «τέμπο» φτιαγμένο, λες, για σένα. Μια ανθρωπογεωγραφική παραμυθία που προσφέρει θαλπωρή και ανακούφιση, επειδή δείχνει να σέβεται το ανθρώπινο μέτρο του χρόνου και να κρατάει ζωντανέs τις αναμνήσεις ενός παρελθόντος που αξίζει να επιβιώσει. H Koζάνη, έναs «μη τουριστικός προορισμός», όπωs θα ακούσετε ακόμα και από επίσημα χείλη, είναι ένας τέτοιος τόπος.
Οσοι την έζησαν από κοντά στιs δεκαετίες του '70 και του '80 ξέρουν ότι οι άνθρωποι αισθάνονταν υπερήφανοι για τη μακεδονική ψυχή τους και πάσχιζαν να διατηρήσουν ζωντανέs τις παραδόσεις-όχι ως επισκέψιμο φολκλόρ, αλλά επειδή ήταν ένα στοιχείο του πυρήνα της ύπαρξής τους. Επιστρέφοντας χρόνια αργότερα, ανακαλύπτουν ότι ελάχιστα πράγματα άλλαξαν. Ναι, τα αυτοκίνητα είναι σήμερα περισσότερα και τα πολυκαταστήματα έχουν εκτοπίσει τα μικρά μαγαζιά-ωστόσο όσα έπρεπε να επιβιώσουν είναι ακόμα εδώ: Καθαρά ηπειρωτική, στην καρδιά της χώρας, προστατευμένη από τα βουνά, η περιοχή της Kοζάνης είναι μοναδική σε ομορφιέs, εναλλαγές και εκπλήξεις.
Η ιστορία της, που αρχίζει από τα πρώτα χρόνια που ο άνθρωπος περπάτησε όρθιος, είναι παρούσα σε κάθε βήμα. Στα Πιέρια των Νυμφών, στο Βούρινο των βοτάνων, στο Βόιο των μαστόρων και της πελεκημένης πέτρας, στο Βέρμιο και το Άσκιο, μια πορεία εξέλιξης από τον Homo erectus στον μακεδονομάχο και από τα οστέινα εργαλεία, στα ελληνιστικά κτερίσματα, προσφέρει ένα ταξίδι στον χρόνο χωρίς τις αδέξιες τουριστικές παρεμβάσεις του νεοελληνικού επιχειρηματικού δαιμονίου.
Κάνοντας το ταξίδι, δεν θα διαφωνήσετε με τις ενστάσεις των ειδικών: Εδώ δεν θα βρείτε τουριστικά σημεία, πακέτα διακοπών και all-in-one ξενοδοχειακές προσφορές. Μόνο την Αιανή με το συγκλονιστικό μάθημα Ιστορίας που προσφέρει, τη Σιάτιστα με τα εντυπωσιακά αρχιτεκτονικά μνημεία που την κάνουν υπερήφανη, τα Σέρβια με την καστρόπολη που την επιβλέπει, τον Βελβεντό με την ανέγγιχτη φύση που τον περιβάλλει, τα βυzαντινά μοναστήρια που δεν παραδίδονται αμαχητί στη φθορά του χρόνου, την Πτολεμαΐδα με τα πολιτιστικά της αντισώματα, τα μονοπάτια του Βοίου και τις βόλτες στον μυθικό Αλιάκμονα.
Είπαμε: H Koζάνη δεν είναι τουριστικό προορισμός-και ευτυχώs! Είναι η διαφορά ανάμεσα στο ενθύμιο και το «σουβενίρ». Αν δεν την ξέρετε, ευκαιρία να την ανακαλύψετε.
