Το Λιτόχωρο είναι χτισμένο στην πλαγιά της ψηλότερης κορυφής του Ολύμπου (Μύτικας, 2.918 μ.) κι όμως απέχει μόλις λίγα χιλιόμετρα από τη θάλασσα, αποτελώντας έτσι ιδανικό προορισμό όλες τις εποχές του χρόνου. Η γραφική κωμόπολη ξεχωρίζει για την παραδοσιακή της αρχιτεκτονική μακεδονικού ρυθμού και τις εναλλαγές της πλούσιας βλάστησης που την περιβάλλει, σε μια εξαίσια αισθητική αρμονία. Αποτελεί σημαντικό τουριστικό θέρετρο με άρτια ξενοδοχειακή υποδομή και τη συνηθέστερη αφετηρία για ορειβατικές εξορμήσεις στο «βουνό των θεών».
Η δημιουργία του οικισμού τοποθετείται στον 14ο αιώνα και σύμφωνα με ξένους αλλά και Έλληνες περιηγητές, στο παρελθόν η πλειονότητα των κατοίκων του ήταν ναυτικοί, ενώ λειτουργούσαν και πολυάριθμα εργαστήρια υφασμάτων (σκουτιά). Στο Λιτόχωρο κατέφυγε, επίσης, και ο Ρήγας Φεραίος μετά το φόνο του Τούρκου προκρίτου στο Βελεστίνο.
Τι να δείτε: Ξεκινήστε την περιήγησή σας από τον παλιό παραδοσιακό οικισμό της κωμόπολης, με τα στενά δρομάκια και τα σπίτια χαρακτηριστικής μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής. Ανάμεσα στα παλιά σπίτια, παρατηρείστε και τα «μπαΐρια», δηλαδή τις μικρές συνοικιακές πλατείες. Μετά, εξερευνήστε το πευκόφυτο οργανωμένο πάρκο «Κατούνια» (στην είσοδο της πόλης), όπου υπάρχει, μεταξύ άλλων, αθλητικό και πολιτιστικό κέντρο, καθώς και το Ναυτικό Μουσείο, στο οποίο αποτυπώνεται η πλούσια ναυτική παράδοση του τόπου. Η περιοχή παρουσιάζει αυξημένο ενδιαφέρον και για όσους επιθυμούν να επισκεφθούν αξιόλογα θρησκευτικά μνημεία και προσκυνήματα.
Στο δυτικότερο άκρο κωμόπολης, ανάμεσα στα τελευταία σπίτια, βρίσκεται το γραφικό ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής. Στο άλσος των Αγίων Αποστόλων θα δείτε την ομώνυμη εκκλησία και θα απολαύσετε το παγωμένο νερό του Ολύμπου στη βρύση που υπάρχει εκεί. Στο ψηλότερο σημείο της διαδρομής αυτής, βρίσκεται το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, απ’ όπου μπορείτε να απολαύσετε την πανοραμική θέα της περιοχής. Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε, ακόμα, το νέο μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου, που βρίσκεται στο μετόχι «Σκάλα», περιοχή όπου σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς τοποθετείται η αρχαία Πίμπλεια.
Το μοναστήρι μεταφέρθηκε στη σημερινή θέση, μετά την καταστροφή από τους Γερμανούς το 1943 του εντυπωσιακού παλιού οχυρού μοναστηριού (16ου αι.). Εδώ, λειτουργεί και σημαντικό Εκκλησιαστικό Βυζαντινό Μουσείο, που περιλαμβάνει ιστορικά χειρόγραφα και σπάνια εκκλησιαστικά σκεύη και άμφια. Τέλος, εκκλησάκι έχει χτιστεί και κάτω από θεόρατο πλάτανο προς τιμήν του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, ο οποίος κήρυξε στη σκιά του δένδρου κατά την Τουρκοκρατία. Εντούτοις, το Λιτόχωρο είναι αναμφισβήτητα συνδεδεμένο με την «εξερεύνηση» του «μυθικού» βουνού του Ολύμπου.
Από τη θέση «Μύλοι», στα όρια της κωμόπολης, ξεκινά η πανέμορφη διαδρομή στο φαράγγι του ποταμού Ενιπέα. Ο Εθνικός Δρυμός Ολύμπου, με τοπία απαράμιλλης ομορφιάς, είναι ο πρώτος Εθνικός Δρυμός της Ελλάδας (κηρύχθηκε το 1938) και περιλαμβάνει 45.000 στρέμματα με βελανιδιές, μαυρόπευκα, οξιές, ρόμπολα, αλπική βλάστηση και 1.700 είδη φυτών (τα 23 ενδημικά). Ακόμα, έχουν καταγραφεί 32 είδη θηλαστικών, 108 είδη πτηνών, μεταξύ των οποίων και σπανιότατα αρπακτικά, πολλά είδη ερπετών και εντόμων και άφθονες πεταλούδες. Από το 1981, ο Όλυμπος έχει κηρυχθεί από την UNESCO διατηρητέο τμήμα της παγκόσμιας βιόσφαιρας. Στα εστιατόρια, τις ταβέρνες και τα ουζερί της περιοχής, θα απολαύσετε τη μακεδονίτικη κουζίνα, που χαρακτηρίζεται από κρεατικά, τυροκομικά προϊόντα και πίτες, ενώ για τη διασκέδασή σας λειτουργούν πολλά καφέ και μπαρ.
Δραστηριότητες: Πεζοπορία, ορειβασία και σπορ βουνού στον Όλυμπο. Οι ορειβατικές διαδρομές στο βουνό είναι εννέα, με πιο δημοφιλή αυτήν που οδηγεί από το Λιτόχωρο στα Πριόνια, μέσω του φαραγγιού του Ενιπέα (ορειβατικό μονοπάτι Ε4). Κοντά στα Πριόνια, τα νερά του ποταμού σχηματίζουν μικρές φυσικές πισίνες. Αν θέλετε να συνεχίσετε, λίγα χιλιόμετρα πριν από τα Πριόνια (θέση «Γκορτσιά»), ξεκινά η διαδρομή για το Οροπέδιο των Μουσών (υψόμ. 2.600 μ.) και από εκεί για τις ψηλότερες κορυφές του βουνού. Ορειβατικές διαδρομές στον Όλυμπο ξεκινούν επίσης από το Δίον και την Πέτρα. Στο βουνό υπάρχουν τα καταφύγια «Δ. Μπουντόλας» (υψόμ. 930 μ.), «Σπ. Αγαπητός» (υψόμ. 2.100 μ.,), «Χρ. Κάκαλος» (υψόμ. 2.650 μ.,) και «Γ. Αποστολίδης» (υψόμ. 2.760 μ.).
Η ευρύτερη περιοχή του Ολύμπου ενδείκνυται, επίσης, για κάνιονινγκ, διαδρομές με αυτοκίνητα 4x4 ή εντούρο μηχανές, mountain bike, αλλά και αναρρίχηση στις φυσικές πλαγιές του βουνού και στις τεχνητές αναρριχητικές πίστες του Αθλητικού Κέντρου Λιτόχωρου. | Τέλος, μπορείτε να κολυμπήσετε στις παραλίες Βαρικό, Γρίτσα και Πλάκα (το επίνειο του Λιτόχωρου), όπου θα βρείτε και οργανωμένα κάμπινγκ, καθώς και στον Σταθμό.
