23.9.22

Νομός Πέλλας: Εκκλησάκι Προφήτης Ηλίας


Το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία βρίσκεται στη κορυφή του όρους Καϊμακτσαλάν σε υψόμετρο 2.524 μ. Είναι αφιερωμένο στον Πέτρο και Παύλο και χτίστηκε το 1920 σε χώρο που παραχώρησαν οι Έλληνες στους Σέρβους. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου στη περιοχή διεξήχθησαν τρομερές μάχες μεταξύ των δυνάμεων των Σέρβων και των Βουλγάρων. Οι μάχες έλαβαν χώρα από τις 12 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 1916, όταν ο σερβικός στρατός προσπάθησε να καταλάβει την κορυφή του Προφήτη Ηλία ενώ ανάγκασε τους Βούλγαρους να υποχωρήσουν στο Μορίχοβο. Την περίοδο από τις 26 έως τις 30 Σεπτεμβρίου, η κορυφή του Προφήτη Ηλία άλλαξε πολλές φορές χέρια μέχρι να την καταλάβουν οριστικά οι Σέρβοι στις 30 Σεπτεμβρίου.

Σε αυτές τις μάχες οι Σέρβοι έχασαν πολλούς στρατιώτες και έτσι θέλησαν να χτίσουν ένα μνημείο για τους νεκρούς τους. Το εκκλησάκι χτίστηκε με οβίδες και υπολείμματα πυρομαχικών αυτών των μαχών. Στην είσοδό της εκκλησίας υπάρχει μία μαρμάρινη επιγραφή που στα κυριλλικά αναφέρει: «Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στα λιοντάρια που έβαλαν το στήθος τους στο κατώφλι της ελευθερίας». Στο πάτωμα στο εσωτερικό της εκκλησίας υπάρχουν τοποθετημένες οβίδες ενώ στις εικόνες υπάρχουν αφιερώματα, και στεφάνια στην μνήμη των πεσόντων. Στον αυλόγυρο υπάρχουν οβίδες και τα συρματοπλέγματα του πολέμου ενώ λίγο παραπέρα δύο εγκαταλειμμένα φυλάκια και μια στέρνα με βρόχινο νερό.

Όταν το χιόνι λειώνει εύκολα διακρίνονται τα χαρακώματα από το πεδίο της μάχης. Περίπου 100 μέτρα πιο κάτω υπάρχει μνημείο αφιερωμένο στη μάχη, που στο εσωτερικό φυλάσσονται τα οστά των πεσόντων στρατιωτών. Το ορθόδοξο εκκλησάκι χτίστηκε αρχικά με ημισφαιρικό τρούλο, όμως λόγω των ισχυρών χιονοπτώσεων που σημειώνονται στην περιοχή η Αρχιτεκτονική Σχολή του Βελιγραδίου με μελέτη της πρότεινε να τοποθετηθεί μια πρόσθετη γοτθικού ρυθμού οροφή αυτή που παραμένει έως και σήμερα. Ένα απόσπασμα απο το βιβλίο «The story of the Salonica army» του Βρετανού ανταποκριτή Ward Price το 1919 περιγράφει την φρικαλεότητα της μάχης:

«Παντού τριγύρω έβλεπα σκοτωμένους Σέρβους και μουλάρια. | Οι περισσότεροι ήσαν κομματιασμένοι | είχαν χτυπηθεί απο όλμους του Βουλγαρικού πυροβολικού που έβαλε απο ψηλά. | Τα βοηθητικά τμήματα τους συγκεντρώναν στην άκρη του δρόμου για να μεταφερθούν προς ταφή. | Πλησίασα και παρατήρησα μερικούς νεκρούς | στα παγωμένα τους μάτια υπήρχε κάτι σαν απορία. | Ξαπλωμένοι ανάσκελα ατενίζανε τον γαλανό ουρανό της Μακεδονίας.»

Η πρόσβαση στην εκκλησία είναι σχετικά εύκολη. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα όμως απαιτείται προσοχή. Η διαδρομή ξεκινάει από τις εγκαταστάσεις του χιονοδρομικού κέντρου και ύστερα από μία περίπου ώρα ανηφορικής πορείας, θα φτάσετε στην εκκλησία που βρίσκεται στη τρίτη ψηλότερη κορυφή στην χώρα μας.