Σε ένα σπουδαίο προσκύνημα στην Ελλάδα θα βρεθούμε σήμερα στα όμορφα Δωδεκάνησα στο μαγευτικό νησί της Σύμης. Ένα μοναστήρι που η φήμη που ξεπερνά τα όρια της Ελλάδας και τιμά τον Αρχάγγελο Μιχαήλ τον Πανορμίτη. Η Μονή του Πανορμίτη αποτελεί πόλο έλξης για επισκέπτες και προσκυνητές. Η Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Πανορμίτη βρίσκεται στην Σύμη οποία διοικητικά ανήκει στα Δωδεκάνησα κα σε κοντινή απόσταση από τη Ρόδο αλλά και τα γειτονικά τουρκικά παράλια. Η Σύμη είναι το όγδοο σε μέγεθος νησί των Δωδεκανήσων. Οι ευλαβείς κάτοικοι της Σύμης έχτισαν το μοναστήρι πάνω στη θάλασσα στον κόλπο του Πανόρμου. Από αυτόν και πήρε την ονομασία της.
Ο ακριβής χρόνος ιδρύσεως της Μονής του Πανόρμου δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια. Η πρώτη γραπτή μαρτυρία που αναφέρει την Μονή του Πανορμίτη είναι ένα χειρόγραφος Παρακλητικός Κανόνας των Ταξιαρχών από το 1460.Τα μοναδικά αρχαιολογικά στοιχεία που σώζονται στη Μονή είναι μαρμάρινοι και λίθινοι κίονες, που χρησιμοποιήθηκαν κατά την οικοδόμησή της. Κατά την παράδοση το Μοναστήρι χτίστηκε χάρη στην θαυμαστή εμφάνιση του Αρχαγγέλου σε μια κάτοικο του νησιού. Η Μαριώ του Πρωτενίου, μια ευλαβής κάτοικος της Σύμης , έσκαβε στο κτήμα της στον Πάνορμο. Αυτή κάτω από έναν θάμνο-σχίνο βρήκε μια μικρή εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.
Τότε πήρε την εικόνα και την μετέφερε στο εικονοστάσι του σπιτιού της στη Σύμη. Την επομένη μέρα διαπίστωσε όμως πως η εικόνα είχε εξαφανιστεί. Όταν αργότερα πήγε και πάλι στο χωράφι της την βρήκε στην αρχική της θέση. την ξαναπήρε αλλά και πάλι η εικόνα επέτρεψε στην αρχική της θέση. Το βράδυ είδε σε όνειρο τον Αρχάγγελο Μιχαήλ ο οποίος της εξέφρασε την επιθυμία του νά παραμείνει για πάντα στον Πάνορμο. Η γυναίκα ανακοίνωσε το νέο στους κατοίκους της Σύμης και όλοι μαζί έχτισαν ένα μικρό ναό στον οποίο και τοποθέτησαν την εικόνα. Ο σημερινός ναός αναφέρεται πως ανακαινίσθηκε το 1783 επομένως συμπεραίνουμε πως το μοναστήρι είναι σαφώς προγενέστερο.
Η επιβλητική και θαυματουργή εικόνα στο τέμπλο του ναού χρονολογείται στο α΄ μισό του 18ου αιώνα. Πρόκειται για ξύλινη φορητή εικόνα με εντυπωσιακές διαστάσεις(2.20x1.30 μ.).Το πιθανότερο είναι πως κατασκεύασε και αγιογράφησε ο καταξιωμένος αγιογράφος Στυλιανός Γενίτης του Ιωάννου από τον Χάνδακα της Κρήτης (σημερινό Ηράκλειο). Χωρίς αμφιβολία την εντυπωσιακή εικόνα του Μοναστηριού συμπληρώνει το επιβλητικό καμπαναριό στην είσοδο. Το καμπαναριό φτιαγμένο από ντόπια πέτρα του νησιού ξεκίνησε το 1905 και ολοκληρώθηκε το 1911. Έχει ύψος πάνω από 20 μέτρα ενώ ο ρυθμός του καμπαναριού χαρακτηρίζεται ως ανάμεικτος, Μπαρόκ και Αναγεννήσεως. Ειδικοί αναφέρουν πως αποτελεί αντιγραφή του κωδωνοστασίου της Λαύρας Ζαγκόρσκ, πού βρίσκεται στη Μόσχα.
Η φήμη της Μονής του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Πανορμίτη οφείλεται εν πολλοίς και στα θαύματα του που επιτελούνται μέχρι και σήμερα. Ο προσκυνητής μένει μείνει έκπληκτος πλήθος των ταμάτων και αφιερωμάτων που βρίσκονται τόσο στο ναό όσο και στο εκκλησιαστικό Μουσείο. Ο προσκυνητής αντικρίζει πάρα πολλά αυτοσχέδια καραβάκια, κιβώτια και μπουκάλια που πιστοί από όλα τα μέρη της Γης αποστέλλουν στον Αρχάγγελο. Στην ανάγκη τους οι πιστοί βάζουν στη θάλασσα το καραβάκι ή το μπουκάλι με το τάμα γράφοντας το μήνυμα τους. Αυτό θαυματουργικά καταλήγει στη Σύμη ή σε κάποιο μέρος που έχει κάποια σχέση με τον Αρχάγγελο.
Μοναδική περίπτωση είναι η τελετή της βαπτίσεως που συχνά τελείται στην μονή του Πανορμίτη. Πολλοί ευλαβείς χριστιανοί επιθυμούν που θέλουν για ανάδοχο του παιδιού τους τον ίδιο τον Αρχάγγελο Μιχαήλ. Σε αυτήν την περίπτωση ο ηγούμενος της Μονής παίρνει από το ιερό μια εικόνα του Αρχαγγέλου και δένει επάνω της την άκρη μιας μακριάς άσπρης κορδέλας, στερεώνει την άλλη της άκρη στην κολυμβήθρα και δίνει την εικόνα σ’ ένα αγόρι να την κρατήσει. Έπειτα του ζητά να σταθεί πλάι στους αναδόχους. Έτσι, ο Πανορμίτης γίνεται συνανάδοχος και παίρνει υπό την προστασία του το νεοφώτιστο παιδί.
Οι ντόπιοι όταν αναφέρονται στον «δικό τους Αρχάγγελο» συχνά τον αποκαλούν και «κλέφτη». Αυτό συμβαίνει διότι αν κάποιος αμελήσει να πραγματοποιήσει το τάμα του ο Πανορμίτης θα βρει τον τρόπο και θα το πάρει μόνος του. Το κορυφαίο ετήσιο εκκλησιαστικό και κοινωνικό γεγονός σε ολόκληρη τη Σύμη είναι φυσικά η μεγάλη Πανήγυρη των Ταξιαρχών και εορτή του Πανορμίτη. Πλήθος κόσμου από όλη την Ελλάδα καταφθάνει στο νησί αποκλειστικά για τον εορτασμό του Ταξιάρχη στις 8 Νοεμβρίου.
