Ξεκινώντας από το λιμάνι της Ρόδου, και αντικρίζοντας μετά μία περίπου ώρα τον Γιαλό, το γραφικό λιμάνι του νησιού, όλη η εικόνα σε παραπέμπει σε ένα απάντημα διαφόρων μορφών του ελληνικού πολιτισμού όπως ο αρχαίος, ο κλασσικός και ο βυζαντινός. Το αποτέλεσμα είναι τα υπέροχα διατηρητέα κτίρια να απλώνονται αμφιθεατρικά και να συνθέτουν ένα μοναδικό θέαμα ένα μάλιστα αναλογισθεί κανείς την πλούσια ιστορία του νησιού και την οικονομική δύναμη των κατοίκων του οι οποίοι από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα διακρινόταν στην ναυπήγηση, στην ναυτιλία και στο εμπόριο κάτι που δικαιολογεί γιατί από τους αρχαίους χρόνους η πρώτη της ονομασία ήταν Αίγλη.
Γιαλός-Πέδι-Αγ. Μαρίνα-Αγ. Νικόλαος: Ξεκινήστε την περιπλάνησή σας παίρνοντας το λεωφορείο από την άκρη του λιμανιού. Σε 10 λεπτά θα βρεθείτε στον οικισμό Πέδι. Απο εκεί έχετε δύο επιλογές. Η παίρνετε καραβάκι η πεζοπορώντας οπότε σε 30 περίπου λεπτά βρίσκεστε στον γραφικό όρμο του Αγίου Νικολάου. Στην συνέχεια και επιστρέφοντας στο Πέδι ξεκινάτε από την αντίθετη κατεύθυνση και σε 45 λεπτά μετά από μια μικρή ανάβαση βρίσκεσαι στον κόλπο της Αγίας Μαρίνας από όπου κολυμπώντας για 10 περίπου λεπτά βρίσκεσαι σε ένα μικρό νησάκι όπου και προβάλλει το γραφικό εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας. Και οι δύο παραλίες διαθέτουν υποδομές και ιδιαίτερα του Αγίου Νικολάου όπου υπάρχει αναψυκτήριο και μια προσεγμένη ταβέρνα.
Επιστρέφοντας στον Γυαλό μπορείτε να διασχίσετε την κεντρική οδό του λιμανιού όπου και στο άκρο της δεσπόζει το ενετικού ρυθμού ρολόι του νησιού το οποίο μας θυμίζει και την ιταλοκρατία. Εκεί υπάρχει και το ατμοσφαιρικό μπαράκι Τσάτι όπου μπορείτε να απολαύσετε τα μοναδικά ποτά του ιδιοκτήτη του Μιχάλη. Στην συνέχεια γυρίζοντας μπορείτε να διασχίσετε τα μοναδικά καντούνια του Γιαλού όπου και δεσπόζουν μαγαζάκια κάθε γούστου. Εάν συναντήσετε το ζαχαροπλαστείο Στάνη δοκιμάσετε τα μοναδικά γλυκά του τα οποία και παρασκευάζουν δύο μουσουλμάνοι ελληνικής καταγωγής από την Ρόδο.
Άλλωστε τα κοντινότερα τουρκικά παράλια βρίσκονται μόλις 7 ναυτικά μίλια και, εφόσον έχετε μέρες μπορείτε να περάσετε απέναντι και νοικιάζοντας αυτοκίνητο να πάτε από την Μαρμαρίδα έως τις γραφικές παραλίες του Φετιγιέ και πιθανόν να φθάσετε έως το λιμάνι της Ατάλειας κάνοντας και μία διανυκτέρευση. Η επόμενή σας μέρα στην Σύμη είναι ξεχωριστή αφού μπορείτε να επισκεφθείτε ένα από τα λίκνα της ορθοδοξίας την μονή του ταξιάρχη Πανορμίτη που δεσπόζει στην νότια πλευρά του νησιού.
Πανορμίτης-Σεσκλιά-Μαραθώνας: Μετά από 25 περίπου λεπτά ταξιδιού με λεωφορείο φθάνεις στο μοναστήρι το οποίο τα πρωινά της Κυριακής και στις μεγάλες γιορτές σφύζει από ζωή ιδιαίτερα δε στις 8 Νοεμβρίου όταν και γίνεται μεγάλο πανηγύρι με τον κόσμο να συρρέει και από την πιο απόμακρη πλευρά της Ελλάδος. Η λειτουργία στην εκκλησία είναι κατανυκτική ενώ μέσα από την εικόνα του ο αρχάγγελος Μιχαήλ σε παρακολουθεί με το μεγαλοπρεπές βλέμμα του. Αξίζει να επισκεφθείτε επίσης το αρτοποιείο που προσφέρει τον μοναδικό συμιακό άρτο αλλά και το εκκλησιαστικό μουσείο με μοναδικά ευρήματα όπου ξεχωρίζουν τα τάματα που στέλνουν στον Αρχάγγελο πιστοί και από την τελευταία εσχατιά της οικουμένης.
Στην συνέχεια και από το λιμάνι του Πανορμίτη σε 15 λεπτά με καραβάκι φθάνετε στο νησάκι Σεσκλιά, ιδιοκτησία της μονής, όπου υπάρχει το εκκλησάκι του Αγίου Παύλου και μια γραφική παραλία ενώ υπάρχει και ελαιώνας που τον επιμελείται o μοναδικός κάτοικος του νησιού. Eπιστρέφοντας με το λεωφορείο μπορείτε να σταματήσετε στον γραφικό όρμο του Μαραθώντα όπου θα απολαύσετε τα γαλαζοπράσινα νερά καθώς και φρέσκα ψάρια, κυρίως σκάρους πλακί, στην μοναδική ταβέρνα του καπετάν Μιχάλη και της οικογένειάς του.
Δάσος Φανερωμένης: Μετά από την Μαραθούντα μπορείτε να επιστρέψετε στον Γιαλό με το καράβι του καπετάν Λουκά, είτε να πεζοπορήσετε για 1 ώρα περίπου διασχίζοντας το μοναδικό δάσος της Φανερωμένης που καταλήγει στην ομώνυμη παραλία.
Ταξιάρχης Ρουκουνιώτης: Ένα ακόμη μεγαλοπρεπές δείγμα της ορθοδοξίας όπου στο υπόγειο της μονής υπάρχουν μοναδικά βυζαντινά ευρήματα αλλά και η θαυματουργή εικόνα του Ταξιάρχη Μιχαήλ. Πρέπει πάντως για να την επισκεφθείτε να έρθετε σε επαφή με την μητρόπολη Σύμης και τον πατέρα Αντώνιο για να σας ανοίξει.
Αη Γιώργης-Νανου: Με βαρκάκι από τον Γυαλό μπορείτε να κάνετε εκδρομή σε δύο μοναδικές παραλίες. Η πρώτη είναι του Αη Γιώργη με επιβλητικούς και απότομους βράχους που καταλήγουν σε μια παραλία με γαλαζοπράσινα νερά όπου κυριαρχεί η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Δυσάλωτου που πήρε το όνομά της από το ότι η παραλία δεν είναι προσβάσιμη από ξηράς. Ο όρμος κατακλύζεται από σκάφη, κυρίως μάλιστα τουρκικά, ενώ δεν διαθέτει άλλες υποδομές οπότε πρέπει να έχετε μαζί σας νερό και τροφή. Στην συνέχεια και με ένα επόμενο δρομολόγιο του σκάφους φθάνετε σε 10 λεπτά στην παραλία Νανού που είναι προσβάσιμη από ένα σχετικά δύσκολο μονοπάτι. Η παραλία διαθέτει μοναδικά νερά και ένα γραφικότατο ταβερνάκι το οποίο μάλιστα υπάρχει από την δεκαετία του 60.
Χωριό Γιαλός: Και οι δύο οικισμοί αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πρωτεύουσας του νησιού που πριν από 5 δεκαετίες αριθμούσαν πάνω από 20000 κατοίκους και σήμερα έχουν περιορισθεί στις 3000. Επιλέξετε την διαμονή σας μοναδικό συγκρότημα κατοικιών, το Iapetos Village, που ανήκει στον Γιάννη Αντωνιάδη και ο οποίος προσφέρει μια επαγγελματική φιλοξενία που αιτιολογούν πλήρως και την διαφορά της τιμής του από τα υπόλοιπα καταλύματα. Εναλλακτικές επιλογές διαμονής είναι το Irene’s House και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια Ταξιάρχης. Είναι πολύ ενδιαφέρον να ξεκινήσετε αργά το απόγευμα να δρασκελίσετε την Μεγάλη Στράτα που μετά από 200 σκαλιά σας οδηγεί στο Χωριό.
Στην ενδιάμεση πορεία κάνετε μια βουτιά στην ιστορία και αντικρύζετε τα μοναδικά συμιακά αρχοντικά αρκετά από τα οποία διατηρούνται αλλά και αρκετά που έχουν εγκαταλειφτεί. Στην κορυφή του λόφου, που αποτελεί και το τέλος της διαδρομής, συναντάς την Παναγιά του Κάστρου και την Παναγιά την Κερά. Αμέτρητες είναι οι εκκλησίες του Χωριού αλλά και οι υπόλοιπες που είναι διεσπαρμένες μέχρι και στα πιο απόμακρα σημεία του νησιού. Ξεχωρίζουμε τον Ευαγγελισμό με το υπέροχο καμπαναριό της ιδιαίτερα την νύχτα, την Παναγία την Ελεημωνίτισα, την Ζωοδόχο Πηγή που αναβλύζει φυσικό νερό, την μονή του Μεγάλου Σωτήρος, την μονή του Μικρού Σωτήρος, την μονή του Σταυρού του Πολέμου, της Αναλήψεως και την Παναγιά την Υπήκοη που βρίσκεται στο κοντινό νησί Νίμος στην βορειανατολικά πλευρά της Σύμης. Τέλος επιβιβασθείτε στο γραφικό τρενάκι που καλύπτει την διαδρομή από τον Γυαλό μέχρι τον Νημποριό.
Φαγητό-Ποτό: Αξίζει να επισκεφθείτε τα εστιατόρια Μύθος, Θολός και Forno de la Legna στον Γυαλό καθώς και το εστιατόριο του Κουλουρά στο Χωριό. Επίσης απολαύσετε το ποτό σας στο μπαρ LOS που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από το πιο φημισμένο μπαρ του πιο κοσμικού νησιού. Το διώροφο αναπλασμένο συμιακής αρχιτεκτονικής ιστορικό κτήριο, όπου υπογράφηκε η ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα, στεγάζει τώρα μια πολύ αξιόλογη ιδιωτική πινακοθήκη που φιλοξενεί έργα Ελλήνων καλλιτεχνών. Τέλος δοκιμάσετε τα μοναδικά σπιτικά γλυκά στο ζαχαροπλαστείο του Νίκου.
Άλλες πεζοπορικές διαδρομές (Με συνοδό): Παναγιά Στρατιανή-Παραλία Νανού ( 2 ½ ώρες) | Μονή Ρουκουνιώτη-Αγιοι Ανάργυροι-Αγιος Αιμιλιανός ( 2 ½ ώρες) | Νημπορειός-Μονή Αναλήψεως ( 1 ώρα) | Μονή Μικρού Σωτήρα-Μονή Σταυρού του Πολέμου (1 ώρα).
