Ερχόμενος στον Μυστρά, αντιλαμβάνεσαι αμέσως την αύρα που έχει αυτό το ιδιαίτερο μέρος. Πριν καν φτάσεις στην αρχαιολογική περιοχή, δηλαδή, ήδη έχεις μαγευτεί από το τριγύρω τοπίο. Εκείνο που επικρατεί στη νότια Πελοπόννησο, όταν αφήσεις πίσω τα ψηλά και άγρια βουνά της. Βρισκόμαστε στις πλαγιές του Ταΰγετου, πλέον, στις ήρεμες γραμμές τους, στις κοιλάδες, στους λόφους και στους πράσινους ή χάλκινους χρωματισμούς τους, οι οποίοι τους κάνουν να μοιάζουν με τοπίο στην Τοσκάνη της Ιταλίας. Σε αυτό, φυσικά, βοηθάνε και τα φράγκικα κάστρα, όπως και οι εκκλησιές που εντοπίζονται σπαρμένες εδώ κι εκεί. Καταλαβαίνεις λοιπόν ότι δεν είναι καθόλου τυχαία τα σημεία που επέλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι για να στήνουν τα κονάκια τους.
Τότε που δεν υπήρχαν ούτε σύνορα, ούτε οικόπεδα, ούτε τίτλοι ιδιοκτησίας και το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν η αύρα, η ομορφιά και η εξυπηρέτηση του τόπου. Εδώ πραγματικά ημερεύεις, σου ανοίγει την καρδιά. Όχι μόνο από αυτό καθαυτό το φυσικό περιβάλλον, αλλά και από τα καλοφτιαγμένα χωριά με τις λουλουδιασμένες αυλές: οι μπουκαμβίλιες δείχνουν να σκαρφαλώνουν παντού, δίνοντας μια φούξια νότα, ενώ οι τριανταφυλλιές σφύζουν από ανθούς κάθε χρώματος. O χειμώνας στον Μυστρά δεν είναι και τόσο βαρύς, οπότε απολαμβάνεις τη γαλήνη του χωρίς απαραίτητα να τρέχεις να βρεις καταφύγιο από το δριμύ ψύχος. Τα καλοκαίρια, πάλι, διαθέτουν γλυκάδα, βγαλμένη θαρρείς από αλλοτινές εποχές.
Μια βυζαντινή καστροπολιτεία με φράγκικες ρίζες: Πάνω από όλα, ο Μυστράς είναι ένας φοβερός καστρότοπος, αφού οι μεσαιωνικές του οχυρώσεις διατηρούνται στο μεγαλύτερό τους μέρος, ενώ οι τρούλοι των εκκλησιών και τα χαλάσματα των σπιτιών ξεπροβάλλουν ανάμεσα στα κυπαρίσσια, τα οποία δείχνουν λες και σπαθίζουν τον ουρανό. Πρόκειται άλλωστε για τον σημαντικότερο τουριστικό προορισμό της Σπάρτης, όπως και για μία από τις σπουδαιότερες τοποθεσίες σε όλη την Πελοπόννησο. Η καστροπολιτεία χτίστηκε σε αυτή τη σημαντική θέση το 1249, από τους Φράγκους και τον τότε ηγεμόνα τους Γουλιέλμο Β΄ Βιλεαρδουίνο.
Το 1263 παραδίδεται στους Βυζαντινούς, αργότερα γίνεται πρωτεύουσα του Δεσποτάτου του Μορέως και το 1460 κατακτιέται από τους Τούρκους, ακολουθώντας έκτοτε τις τύχες της υπόλοιπης Πελοποννήσου. Βαθμιαία, η κοντινή απόσταση από τη Σπάρτη απορροφά το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, με αποτέλεσμα τη σταδιακή ερήμωση της μεσαιωνικής πολιτείας. Από το 1989, με απόφαση της UNESCO, ο Μυστράς συμπεριλήφθηκε στα μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Τι να δείτε και πού να πάτε, ερχόμενοι στον Μυστρά: Η βόλτα στο Κάστρο και στις λοιπές αρχαιότητες, οι εκδρομές στα γύρω χωριά, στα βουνά και στα φαράγγια, το σουλάτσο στα βυζαντινά καλντερίμια και οι επισκέψεις σε ιστορικές εκκλησίες και ξωκλήσια κάνουν την απόδραση στην περιοχή όχι μόνο ελκυστική, αλλά και αξέχαστη. Ξεκινήστε από ψηλά, όπου βρίσκονται και τα σημαντικότερα μνημεία: το οχυρωμένο Κάστρο στην κορυφή, η Πάνω και μετά η Κάτω Χώρα. Στην Πάνω είναι το φρούριο, τα παλάτια των Παλαιολόγων και η Αγία Σοφία και στην Κάτω διάφορες εκκλησίες με σπάνια αρχιτεκτονική. Κοντά μας πέφτει και το βάραθρο του Καιάδα, όπου ο Παυσανίας και ο Θουκυδίδης μαρτυρούν ότι οι Σπαρτιάτες εκτελούσαν τους εγκληματίες, τους ιερόσυλους, τους προδότες, αλλά και τα καχεκτικά νεογέννητα.
Υπολογίστε ότι η βόλτα στη μοναδική καστρόπολη θα σας πάρει 2 ώρες, αν θέλετε να τη γυρίσετε όλη, περνώντας και από τις δύο εκκλησίες τις οποίες περιλαμβάνει. Επισκεφθείτε επίσης το μουσείο του Μυστρά, τη φοβερή Παναγιά τη Χρυσαφίτισσα, την Παλαιοπαναγιά, το φαράγγι του Κάστορα και το μοναστήρι της Παναγιάς της Φανερωμένης, λίγο έξω από τον Μυστρά. Διευρύνοντας την ακτίνα της περιήγησης, μπορείτε να περάσετε και από το αρχαιολογικό μουσείο Σπάρτης, από το Μουσείο Ελιάς (επίσης στη Σπάρτη), αλλά να αφιερώσετε και μια ημέρα για βόλτα στο σπήλαιο του Διρού. Όπου θα κάνετε μια αξέχαστη βαρκάδα, ανάμεσα σε σπάνιους σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Για όσους αγαπούν την πεζοπορία, τώρα, υπάρχουν και σηματοδοτημένα μονοπάτια με χάρτες και όλες τις πληροφορίες. Από τα ωραιότερες διαδρομές ανάμεσά τους είναι αυτή που ξεκινά από τα Περγαντέικα φτάνοντας στη μονή Φανερωμένης (2 ώρες), η Άγιος Ιωάννης-Αναβρυτή (1 ώρα), η Μαγγανιάρι-Προφήτης Ηλίας (4 ώρες) κι εκείνη από τα Κουμουστά (με το συγκλονιστικό φαράγγι Ανακώλου) προς Καταφύγιο-Λάκκα-Πένταυλοι (5 ώρες). Μοναδική διαδρομή και η κατεβασιά στο φαράγγι Κάστορα, η οποία καταλήγει στο όμορφο χωριό Καστόρι. Ειδυλλιακό τοπίο, πυκνή βλάστηση, αιωνόβια πλατάνια και φτέρες, αλλά και γάργαρα νερά, που αναβλύζουν από παντού, δημιουργώντας αλλεπάλληλα κελαρυστούς καταρράκτες.
Επισκεφτείτε επίσης την Τρύπη: ένα όμορφο χωριό με πολύ πράσινο και τρεχούμενα νερά-οι ταβέρνες της (ανοιχτές κυρίως το καλοκαίρι, βέβαια) αποτελούν κλασική στάση για κατσικάκι Ταΰγετου. Μην αμελήσετε και τη μεγάλη χαράδρα της Λαγκάδας, ωστόσο, η οποία απλώνεται από κάτω, πρωταγωνιστώντας σε ένα τοπίο που σε αγριεύει. Από εδώ ξεκινά μία ακόμα όμορφη διαδρομή, που περνά μέσα από το δάσος του Ταΰγετου, καταλήγοντας στην Καλαμάτα. Ο δρόμος μπαίνει όλο και πιο βαθιά στο φαράγγι, οι κατακόρυφες πλαγιές κρύβουν τον ήλιο, τα έλατα πυκνώνουν, ενώ, αν κοιτάξετε ψηλά, όλο και κάποιον αετό θα δείτε να ζυγιάζεται πάνω από τα κεφάλια σας. Στην περιοχή της Λαγκάδας, εντωμεταξύ, λειτουργεί και το ομώνυμο αναρριχητικό πάρκο, αποτελώντας πόλο έλξης για τους φίλους του σπορ.
Μια άλλη ωραία πεζοπορία ξεκινά από το χωριό Παρόρι, με εκπληκτική θέα προς την κοιλάδα του Ευρώτα και τη Σπάρτη. Είναι κυκλική, ακολουθεί δηλαδή τη διαδρομή Παρόρι-Παναγία Ζαγούνα-Μονή Φανερωμένης-Μεταμόρφωση Σωτήρος και Λαγκαδιώτισσα, από όπου καταλήγει και πάλι στο Παρόρι. Εδώ, εντυπωσιακό αξιοθέατο είναι το εκκλησάκι της Παναγίας Λαγκαδιώτισσας, χρονολογημένο στον 12ο αιώνα, με χαρακτηριστικά κατακόκκινους τοίχους. Φιλοξενείται σε μια σπηλιά, όπου λέγεται ότι λειτουργήθηκε ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος, ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, πριν ξεκινήσει από τον Μυστρά για το ταξίδι του προς την Κωνσταντινούπολη (1449).
Υπάρχουν βέβαια και ορισμένες διαδρομές με αυτοκίνητο, που μας εντυπωσίασαν. Μια τέτοια ξεκινά από τον Μυστρά προς Κάστρο και Τρύπη, φτάνοντας στον Καιάδα. Μια άλλη, μεγαλύτερη, είναι από Μυστρά προς δρόμο 8 χιλιομέτρων που βγαίνει στη μονή Φανερωμένης. Από εκεί ακολουθεί βατός χωματόδρομος μέσα σε πανέμορφα, καταπράσινα τοπία γεμάτα τρεχούμενα νερά. Στοχεύετε πλέον προς την καρδιά του Ταΰγετου: περνάτε από τη διασταύρωση για Λακκώματα, στρίβετε προς Σόχα, διασχίζετε τους οικισμούς Νιχώρι, Τόριζα, Διπόταμα, Κουμουστά, για να βγείτε Ξηροκάμπι. Από εδώ μπορείτε να συνεχίσετε προς Ποταμιά. Παίρνοντας τον δρόμο Σπάρτης-Γυθείου, θα βρεθείτε στο περίφημο Λιμένι της Μάνης, όπου βρίσκεται μία από τις καλύτερες ψαροταβέρνες της χώρας, «του Τάκη».
Προτάσεις για διαμονή: Γενικά, στον Μυστρά και στη γύρω περιοχή θα βρείτε δωμάτια σε πολύ καλές τιμές. Ένα από τα ωραιότερα ξενοδοχεία της περιοχής είναι τo «Pyrgos Of Mystra»: μικρό και πολυτελές, σε ένα κτήριο του 1850, διαθέτει 11 δωμάτια, εκ των οποίων μια φοβερή σουίτα με δερμάτινους καναπέδες, παλιά έπιπλα και τρομερή διακόσμηση. Αλλά και τα υπόλοιπα δωμάτια χαρακτηρίζονται από εντυπωσιακό design, προσφέροντας πολυτέλεια, άνεση και θαλπωρή. Επιπλέον, ξεχωρίζουν οι έξυπνοι και καλοφτιαγμένοι κοινόχρηστοι χώροι, όπως λ.χ. το αίθριο στην πίσω αυλή ή το χαγιάτι για άραγμα, αλλά και το ζεστό, οικογενειακό σέρβις από τους ανθρώπους που δουλεύουν εκεί. Σε κάνουν να νιώθεις σαν στο σπίτι σου.
Από εκεί και πέρα, το «Βyzantio Hotel» εντοπίζεται στον δρόμο για το Κάστρο, διαθέτοντας πισίνα και μπαλκόνια με θέα. Το «In The Hills» βρίσκεται 1,5 χιλιόμετρο μακριά από τον Μυστρά, σε μια μοναδική, πετρόκτιστη κατοικία, ιδανική για prive διαμονή με κήπο. Tέλος, το 5 αστέρων «Euphoria Retreat», στους πρόποδες του Ταΰγετου, συνδυάζει βυζαντινό ντιζάιν με ιδιωτικό δάσος. Εδώ, μάλιστα, θα βρείτε και προσωπικούς συμβούλους για ευεξία και διατροφή, καθώς και δραστηριότητες όπως γιόγκα και πιλάτες. Υπάρχει όμως και κέντρο σπα, εσωτερική-εξωτερική πισίνα με θόλο, tepidarium, βυζαντινό χαμάμ, αίθουσα αλατιού, πισίνα υδροθεραπείας, μαρμάρινο ατμόλουτρο, υπαίθριο υδρομασάζ, ακόμα και φινλανδική σάουνα.
Προτάσεις για φαγητό: Για καλό φαγητό συστήνεται να πάτε στην Τρύπη, στην εξοχική ταβέρνα «Βοζόλας» για καγιανά, φρέσκο τυρί σαγανάκι, κολοκυθάκια-γλύκισμα, νόστιμα ντόπια κρέατα και σπιτικές τηγανητές πατατούλες. Στο Παρόρι, πάλι, θα βρείτε την ταβέρνα «Οι Ώρες», δροσερή και μοσχοβολιαστή, κάτω από τα πλατάνια. Για προβατίνα κοντοσούβλι και άλλες νοστιμιές της περιοχής. Περάστε όμως και από τα «Χρώματα», στα Πικουλιάνικα, 4 χιλιόμετρα έξω από την καστροπολιτεία: διαμορφωμένο σε ένα παλιό, πέτρινο καφενείο, χτισμένο πάνω στον βράχο, προσφέρει υπέροχη θέα και ψαγμένη ελληνική κουζίνα, όπως π.χ. αγριογούρουνο με τσιγαριαστά χόρτα, αμπελοφάσουλα, κράνα, καρύδια και πίκλα σταφύλι (ποικιλίας Εφτακήλι) ή ψαρονέφρι με βλίτα και λαδοτύρι Μυτιλήνης.
