Συγκεντρώσαμε λοιπόν τα πιο σημαντικά αξιοθέατα, αλλά και τις ωραιότερες δραστηριότητες που μπορούν να συνδυαστούν με αυτόν τον μοναδικό προορισμό. Ωστόσο, εάν έχετε χρόνο, αξίζει να πάτε και πέρα από μια τέτοια λίστα, ανακαλύπτοντας λ.χ. τα τζαμιά της Βέροιας, το Βλαχογιάννειο Μουσείο Νεότερης Ιστορίας και Τέχνης ή το Λαογραφικό Μουσείο της Νάουσας. Προσοχή, επίσης: μην πάρετε τον δρόμο της επιστροφής χωρίς να δοκιμάσετε κρασιά από τους φημισμένους αμπελώνες της Νάουσας, όπως βέβαια και το διάσημο ραβανί της Βέροιας.
Αρχαιολογικός Χώρος Αιγών και Μουσείο Βασιλικών Τάφων: Οι Αιγές ήταν πρωτεύουσα της αρχαίας Μακεδονίας, αλλά σήμερα ονομάζουμε την περιοχή τους «αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας», καθώς βρίσκεται πολύ κοντά στην ομώνυμη πόλη. Ο τελευταίος καταλαμβάνει μια έκταση περίπου 800 στρεμμάτων, περιλαμβάνοντας το βασιλικό ανάκτορο, τα ιερά, το θέατρο, αλλά και τη νεκρόπολη. Είναι από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της Ευρώπης κι έχει χαρακτηριστεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO. Το ανάκτορο εντοπίζεται στο δυτικό τμήμα της πόλης, σε περίοπτη θέση ώστε να είναι ορατό από παντού.
Πρόκειται για ένα επιβλητικό κτήριο περίπου 9.000 τ.μ., που σε μεγάλο του τμήμα ήταν διώροφο, εξοπλισμένο με όλες τις ανέσεις της εποχής. Σώζονται τα μαρμάρινα κατώφλια της τριπλής βασιλικής εισόδου, καθώς και δάπεδα στρωμένα με ψηφιδωτά από βότσαλα. Στη βορινή πλευρά, λίγο πιο κάτω, βρίσκεται το αρχαίο θέατρο μαζί με τα σημαντικότερα ιερά και τα υπόλοιπα δημόσια οικοδομήματα. Στον κάμπο της ίδιας πλευράς θάβονταν οι βασιλιάδες των Μακεδόνων. Στη νεκρόπολη ξεχωρίζει το ταφικό μνημείο του Φιλίππου Β΄· μεγάλο, διθάλαμο και χαρακτηριστικά μακεδονικό, με πρόσοψη που θυμίζει ναό. Φέρει διακοσμητική ζωφόρο με τρίγλυφα και μετόπες, ενώ υπάρχει και μια ψηλότερη ιωνική ζωφόρος με μια εξαιρετική τοιχογραφία όπου αναπαρίσταται σκηνή από βασιλικό κυνήγι.
Στην ίδια περιοχή υπάρχουν άλλες τρεις εντυπωσιακές συστάδες τάφων: η συστάδα του Δημαρχείου στα νότια, η συστάδα των βασιλισσών με τον τάφο της Ευρυδίκης και η συστάδα Heuzey-Μπέλλα στα ανατολικά, όπου αποκαλύφθηκαν τέσσερις μνημειακοί μακεδονικοί και τρεις κιβωτιόσχημοι τάφοι της Ελληνιστικής εποχής. Το μουσείο των βασιλικών τάφων έχει χτιστεί με τέτοιον τρόπο ώστε να τους εγκιβωτίζει προκειμένου να τους προστατέψει από τη φθορά. Ουσιαστικά οικοδομήθηκε πάνω από τη συστάδα όπου περιλαμβάνεται και ο τάφος του Φιλίππου, έχοντας μορφή λόφου. Εκεί θα δείτε όλα τα αντικείμενα που θάφτηκαν μαζί με τους νεκρούς, κυρίως τη χρυσή λάρνακα βάρους 11 κιλών με τα αποτεφρωμένα απομεινάρια του Φιλίππου και το περίφημο δεκαεξάκτινο αστέρι-σύμβολο του ελληνικού βασιλείου της Μακεδονίας.
Επιπλέον, υπάρχει και το χρυσό στεφάνι του βασιλιά, το οποίο αποτελείται από 313 φύλλα βελανιδιάς και 68 βελανίδια (ζυγίζει 714 γραμμάρια), η χρυσελεφάντινη ασπίδα του, μία ακόμα χρυσή λάρνακα με δωδεκάκτινο αστέρι όπου είχαν τοποθετηθεί τα οστά και το διάδημα νεαρής γυναίκας (μάλλον της Μήδας), καθώς και μια ασημένια τεφροδόχος με οστά νεαρού νεκρού, που ανήκει στον Αλέξανδρο Δ΄, τον γιο του Μεγαλέξανδρου και της Ρωξάνης.
Αξιοθέατα: Στην ευρύτερη περιοχή της αρχαίας Μίεζας, πολύ κοντά στη Νάουσα, εντάσσεται και ο αρχαιολογικός χώρος του Νυμφαίου που βρίσκεται στη θέση Ισβόρια και έχει ταυτιστεί με τη Σχολή του Αριστοτέλη. Εδώ φοίτησε ο Μέγας Αλέξανδρος μέχρι το 340 π.Χ., μαζί με γόνους αριστοκρατικών οικογενειών της Μακεδονίας, μυούμενος στη φιλοσοφία, στην ποίηση, στα μαθηματικά και στις φυσικές επιστήμες. Η Σχολή καταλάμβανε μεγάλη έκταση, που όμως δεν ερευνηθεί στην ολότητά της. Αυτό που μπορείτε να δείτε είναι τα κατάλοιπα μιας ιωνικής στοάς και τρία φυσικά σπήλαια όπου λατρεύονταν οι Νύμφες. Ουσιαστικά, κατά μήκος αυτών των χώρων αναπτύσσεται ένα μονοπάτι, στο οποίο λέγεται ότι ο Αριστοτέλης αγαπούσε ιδιαιτέρως να περπατάει και να μιλάει.
Ο χώρος της Μίεζας περιλαμβάνει και τα αρχιτεκτονικά λείψανα της αρχαίας πόλης, μαζί με ένα θέατρο χωρητικότητας (περίπου) 1.500 ατόμων. Επιπλέον υπάρχουν κατάλοιπα ρωμαϊκής έπαυλης του 2ου αιώνα μ.Χ. στην περιοχή Μπαλτανέτο και ψηφιδωτά δάπεδα έτερης ρωμαϊκής κατοικίας στη θέση Τσιφλίκι. Τα πιο γνωστά ευρήματα από τις νεκροπόλεις της είναι οι τέσσερις μακεδονικοί τάφοι των Λευκαδίων. Από αυτούς μόνο δύο είναι επισκέψιμοι: αυτός των Ανθεμίων του 3ου αιώνα π.Χ.-από τους πιο εντυπωσιακούς και καλοδιατηρημένους στη Μίεζα-και ο λεγόμενος της Κρίσεως του 4ου αιώνα π.Χ., ο οποίος ξεχωρίζει για τις μνημειώδεις του διαστάσεις. Οφείλει το όνομά του στη ζωγραφική παράσταση που τον διακοσμεί, έχοντας ως θέμα την κρίση ενός νεκρού.
Λόγω της πανδημίας οι τάφοι έμειναν κλειστοί για το κοινό εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο, γιατί η ιδιαιτερότητα και η ευαισθησία των υλικών δεν επιτρέπουν την απολύμανση. Ωστόσο οι οδηγίες αλλάζουν συνεχώς, οπότε εάν θέλετε να τους επισκεφθείτε μπορείτε να ενημερωθείτε σχετικά από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας.
Άλσος Αγίου Νικολάου: Λίγο έξω από τη σύγχρονη πόλη της Νάουσας βρίσκεται το Άλσος του Αγίου Νικολάου: ένα υπέροχο πάρκο 60 στρεμμάτων που το διασχίζει ο ποταμός Αράπιτσα και είναι γεμάτο με υπεραιωνόβια πλατάνια, βελανιδιές και φλαμουριές. Ξύλινα γεφυράκια, πηγές, μια τεχνητή λίμνη ψαρέματος με πέστροφες, χήνες και πάπιες, χώροι αναψυχής και αθλοπαιδιών συνθέτουν ένα μοναδικό μέρος, το οποίο αξίζει να επισκεφθείτε για μια χαλαρή βόλτα.
Η Εβραϊκή Συναγωγή: Στη Βέροια θα βρείτε την αρχαιότερη συναγωγή της βόρειας Ελλάδας. Δεσπόζει σε ένα πέτρινο κτήριο στο κέντρο της Εβραϊκής συνοικίας, πίσω από το οποίο σώζεται ακόμα το Μικβέ-ο θρησκευτικός λουτρώνας. Η Συναγωγή πήρε τη σημερινή της μορφή το 1850 και λειτουργούσε μέχρι τον Μάιο του 1943, όταν η πλειονότητα των Εβραίων της πόλης μεταφέρθηκε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας. Η εσωτερική διακόσμηση είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Εντυπωσιάζουν τα ξυλόγλυπτα, ζωγραφιστά ταβάνια, το περίτεχνο μωσαϊκό, αλλά και το Βήμα και η Ιερή Κιβωτός.
Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας: Αξίζει μια επίσκεψη και στο Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας, το οποίο στεγάζεται στον υδροκίνητο αλευρόμυλο του Μάρκου-ένα επιβλητικό κτίριο των αρχών του 20ού αιώνα. Φιλοξενεί εκθέματα των βυζαντινών, μεταβυζαντινών και οθωμανικών χρόνων σε τρεις θεματικούς ορόφους. Θα έχετε την ευκαιρία να δείτε μια πλούσια συλλογή φορητών εικόνων, τοιχογραφιών, ψηφιδωτών δαπέδων, χειρόγραφων, νομισμάτων, έργων αγγειοπλαστικής, ξυλόγλυπτων κ.ά. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται και δύο Οθωμανικά σπίτια που βρίσκονται στον υπαίθριο χώρο του μουσείου.
Αρχαιολογικό Μουσείο Βέροιας: Τα περισσότερα εκθέματα χρονολογούνται στους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς αιώνες. Στην πρώτη αίθουσα θα δείτε ευρήματα από ταφικά σύνολα των Ελληνιστικών χρόνων όπως αγγεία, όπλα και κοσμήματα. Στη δεύτερη αίθουσα φιλοξενούνται γλυπτά, επιγραφές, αγγεία και ειδώλια της ίδιας περιόδου, ενώ στην τρίτη υπάρχουν γλυπτά έργα, πορτραίτα, κοσμήματα και ειδώλια της Ρωμαϊκής εποχής. Εντυπωσιάζει η υπερφυσικού μεγέθους μαρμάρινη κεφαλή Μέδουσας στην είσοδο του μουσείου, η οποία βρισκόταν στη βόρεια πύλη των αρχαίων τειχών της Βέροιας.
Αρχαιολογικός χώρος Αγίου Παταπίου: Πρόκειται για ανοιχτή θέση, η οποία αποτελούσε κέντρο της αρχαίας και παλαιοχριστιανικής Βέροιας. Σώζονται ερείπια ενός βαπτιστηρίου του 4ου αιώνα με μαρμάρινη κολυμπήθρα, που δείχνει να λειτούργησε στους χώρους προγενέστερου ρωμαϊκού οικοδομήματος. Σώζεται επίσης τμήμα βασιλικής του 5ου αιώνα, υπόγειο καμαροσκεπές ταφικό οικοδόμημα και σπάνια ψηφιδωτά δάπεδα. Βρίσκονται όλα στον περιβάλλοντα χώρο του μεταβυζαντινού ναού του Αγίου Παταπίου, που χτίστηκε κατά τον 16ο αιώνα.
Στην περιφερειακή ενότητας Ημαθίας σίγουρα δεν θα βαρεθείτε. Εκτός από το πλούσιο αρχαιολογικό ενδιαφέρον προσφέρεται και η δυνατότητα για μια μεγάλη γκάμα αθλητικών δραστηριοτήτων. Η περιοχή της Νάουσας, επίσης, είναι πανελληνίως γνωστή για το πολύ ενδιαφέρον οινικό της προφίλ-μπορείτε μάλιστα να επισκεφθείτε από κοντά κάποια από τα οινοποιεία της.
Σκι: Στις πλαγιές του όρους Βέρμιο, η Ημαθία διαθέτει δύο από τα πιο όμορφα χιονοδρομικά κέντρα της Ελλάδας, το Σέλι στο Κάτω Βέρμιο και τα Τρία Πέντε Πηγάδια στη Νάουσα. Το Χιονοδρομικό του Σελίου βρίσκεται σε υψόμετρο 1.530 μέτρων και απέχει περίπου 20 χιλιόμετρα από τη Νάουσα και 25 από τη Βέροια. Λειτουργεί από το 1934, τότε που οργανώθηκαν οι πρώτοι πανελλήνιοι αγώνες χιονοδρομίας. Διαθέτει έναν εναέριο αναβατήρα, πέντε συρόμενους, τρία baby lift και πίστες μέτριας δυσκολίας.
Δραστηριότητες: Το χιονοδρομικό κέντρο Τρία Πέντε Πηγάδια βρίσκεται από την άλλη πλευρά της Νάουσας και πρόσφατα άνοιξε ξανά υπό νέα διαχείριση, με στόχο να λειτουργεί σαν χώρος αναψυχής όλο τον χρόνο. Διαθέτει έναν εναέριο αναβατήρα, τέσσερις συρόμενους κι ένα baby lift, καθώς και πίστες για κάθε επίπεδο, αλλά και μια διαδρομή για σκι αντοχής. Από τα μεγάλα πλεονεκτήματά είναι η δυνατότητα για τεχνητή χιόνωση.
Διαδρομές motocross: Όσοι αγαπάτε τον μηχανοκίνητο αθλητισμό και δη το motocross, θα ευχαριστηθείτε πορείες στους δασικούς δρόμους του Βερμίου αλλά και στην πίσω πλευρά των Πιερίων. Υπάρχει επίσης οργανωμένη πίστα λίγο έξω από το χωριό Τριποτάμος, με ειδικά σχεδιασμένες διαδρομές.
Αναρρίχηση: Το πιο γνωστό αναρριχητικό πεδίο είναι αυτό του Τιμίου Προδρόμου κοντά στη Βέροια, πάνω από τις όχθες του Αλιάκμονα. Αξιόλογο είναι κι αυτό στα Ριζώματα, στη θέση Γκούμα. Στην περιοχή της Νάουσας πολύ ενδιαφέρον είναι και το πεδίο Χριστόπουλου-Μπουντόλα, στο φαράγγι της Κράστας.
Αεραθλητισμός: Υπάρχουν διάφορες τοποθεσίες στις οποίες μπορείτε να κάνετε αιωροπτερισμό ή αλεξίπτωτο πλαγιάς. Από τις πιο γνωστές είναι τα Τρία Πέντε Πηγάδια, το Μακροχώρι, η Παλατίτσα, αλλά και ο Προφήτης Ηλίας στα Ριζώματα.
Πεζοπορία-Ορειβασία: Η Ημαθία διαθέτει μοναδικές πεζοπορικές ευκαιρίες, οι οποίες βρίσκονται κυρίως στο Βέρμιο-το οποίο έχει πάνω από 70 χιλιόμετρα σηματοδοτημένων διαδρομών-και γύρω από αυτό. Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες περνά από το δάσος του Ξερολίβαδου και ανεβαίνει στο Ξεροβούνι. Ξεχωρίζουν επίσης η διαδρομή στο δάσος της Καστανιάς, εκείνη από το Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου μέχρι την κορυφή Ασούρμπασι στα 1.874 μέτρα, αλλά και ο γύρος της τεχνητής λίμνης στο φράγμα του Αλιάκμονα.
Όμορφες διαδρομές είναι κι αυτές από το Άλσος Αγίου Νικολάου Νάουσας προς το χιονοδρομικό Τρία Πέντε Πηγάδια ή προς την κορυφή Μουντάκι. Από την Ημαθία περνά και το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 συνολικού μήκους 40 χιλιομέτρων, το οποίο διασχίζει μαγευτικά δάση οξιάς και ελάτων πριν περάσει από τα Τρία Πέντε Πηγάδια, το Σέλι και την Παναγία Σουμελά.
Το Βέρμιο είναι ιδανικό και για ποδήλατο βουνού, έχοντας υπέροχες διαδρομές μέσα σε κατάφυτα τοπία. Ξεκινήστε από τη Βέροια προς το Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου ή από τη Νάουσα προς τα εκεί ή κάντε ποδηλατάδα στα μονοπάτια της Καστανιάς. Σημειώστε πως υπάρχουν και δύο καταφύγια, ένα στα Τρία Πέντε Πηγάδια κι ένα ακόμα στο Κάτω Βέρμιο. Σε αυτά μπορείτε να διανυκτερεύσετε, απολαμβάνοντας το βουνό όσο γίνεται περισσότερο.
