Τα παράλια χωριά του νομού βλέπουν καθαρά τον Ολυμπο και το φρέσκο φετινό χιονάκι των κορυφών του. Ο παφλασμός της θάλασσας και ένας περίπατος στην άμμο δεν καταφέρνουν να αποσπάσουν το βλέμμα από την κατοικία των θεών-όχι αυτή την εποχή τουλάχιστον. Το ψηλότερο (2.918 μ.) βουνό της Ελλάδας μάς καλεί κοντά του. Ανηφορίζουμε για τον Παλαιό Παντελεήμονα, με ξεναγό τον ευγενέστατο και πάντα χαμογελαστό Βασίλη Δήμου. Οι πρόποδες του ανατολικού Ολύμπου ακουμπούν στον κάμπο της Πιερίας και το μάτι ταξιδεύει άνετα από τη θάλασσα του Παγασητικού έως τις κορυφές των μύθων.
Στα χωριά και στο βουνό: Η μακεδονίτικη αρχιτεκτονική του Παλαιού Παντελεήμονα αναβιώνει δίπλα στο γκρεμισμένο παρελθόν εγκαταλελειμμένων σπιτιών. Το πιο γραφικό χωριό της Πιερίας αναστηλώνεται σιγά-σιγά, βλέποντας τα γραφικά πέτρινα σοκάκια του να ζωντανεύουν με νέα τουριστική ζωή. Ο πρόεδρος και ο φίλος του κάνουν την πρωινή τους βόλτα στην πλατεία με την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και τον μεγάλο πλάτανο. Πλακόστρωτα δρομάκια, ξενώνες και ταβέρνες τριγύρω. Η μυρωδιά του κοκκινιστού αλανιάρη κόκορα που σιγοβράζει πάνω σε εστία γκαζιού σπάει για λίγο εκείνη του ξύλου που σιγοκαίει στα αναμμένα τζάκια. Άλλα χωριά προς εξερεύνηση στις νοτιοανατολικές παρυφές του Ολύμπου είναι οι Παλαιοί Πόροι σε υψόμετρο 600 και η Παλαιά Σκοτίνα, με το μοναδικό ξυλόγλυπτο τέμπλο του 14ου αι. στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου.
Το βουνό, όμως, έχει τον δικό του μαγνητικό κώδικα και εγκαταλείπουμε την ιδέα γνωριμίας με τα χωριά για να ανέβουμε λίγο πιο πάνω. Από τη δασική θέση «Ζηρνιά» (ή αλλιώς Αυτόματο Διαζύγιο) παίρνουμε μια πρώτη ιδέα για τον πλούτο και το βάθος της χαράδρας: κοιτάμε το Φαράγγι του Ενιπέα από ψηλά. Αδικημένο τους καλοκαιρινούς μήνες που οι περισσότεροι πεζοπόροι προτιμούν τα μονοπάτια σε μεγαλύτερο υψόμετρο προς τις κορυφές, τέτοια εποχή κερδίζει τους πεζοπόρους. Όποιος θέλει να το γνωρίσει από κοντά δεν έχει παρά να ακολουθήσει το μονοπάτι Ε4 που το διασχίζει. Η διαδρομή επιφυλάσσει πολλά ανεβοκατεβάσματα, λίμνες, ξύλινα γεφύρια που περνούν πάνω από τον ομώνυμο του φαραγγιού ποταμό και πανέμορφους καταρράκτες. Είτε από το μονοπάτι είτε οδικώς, η ανάβαση οδηγεί σε μια βυζαντινή στάση και στο άναμμα ενός κεριού στον Άγιο Διονύσιο.
Ακόμη πιο πάνω, στα Πριόνια, το κρύο τσούζει αισθητά και η παγωνιά χρωματίζει λευκή τη γύρω βλάστηση, τα ξύλινα κάγκελα και τα πέτρινα σκαλιά προς τον καταρράκτη. Ακολουθεί η απότομη όσο και ανακουφιστική εναλλαγή κρύου-ξυλόσομπας, ανοίγοντας την πόρτα για το κουτουκάκι-καταφύγιο της περιοχής. Αχνιστό, «θαυματουργό» τσάι (του Ολύμπου) με μέλι. Μέχρι αυτό το σημείο, δηλαδή λίγο πάνω από τα 1.000 μ., φτάνει κανείς άνετα ακόμη και με χιόνι, καθώς μηχανήματα ανοίγουν όποτε χρειάζεται το δρόμο. Για υψηλότερες κατακτήσεις του Ολύμπου επιβάλλεται αναμονή έως αργά την άνοιξη, αν όχι το καλοκαίρι. Οι πρώτοι που κατέκτησαν το 1913 τον Μύτικα, την ψηλότερη κορυφή, ήταν δύο Ελβετοί φιλέλληνες, ο γνωστός φωτογράφος Frend Boissonas και ο φίλος του, ιστορικός Τέχνης Daniel Baud-Bovy, μαζί βέβαια με τον Ελληνα οδηγό τους Χρήστο Κάκκαλο, υλοτόμο και κυνηγό από το Λιτόχωρο. Το 1938 ο Ολυμπος θεσμοθετήθηκε ως ο πρώτος Εθνικός Δρυμός της Ελλάδας και το 1981 ως Απόθεμα της Βιόσφαιρας από την UNESCO. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι διατηρεί την εύνοια των θεών στο πέρασμα αιώνων και χιλιετιών.
Δίον, Λείβηθρα και πάλι Όλυμπος: Μια άλλη ανάβαση-για εμάς τους κοινούς θνητούς-από τα παράλια προς τις πλαγιές του Ολύμπου ξεκινάει ποτισμένη με ιστορία και μυσταγωγία, όπως αυτή έχει χαραχτεί στην αρχαία πόλη Δίον που ήκμασε μεταξύ 5ου π.Χ. και 5ου μ.Χ. αιώνα. Εδώ τιμούσαν οι Μακεδόνες τους Ολύμπιους θεούς, περπατώντας στους ίδιους δρόμους με τον σημερινό επισκέπτη, ανάμεσα σε πολύ περισσότερα αγάλματα από αυτά που στέκουν περήφανα ακόμα, και παρακολουθώντας παραστάσεις έργων του Ευριπίδη στο αρχαίο θέατρο, που πλέον κάθε καλοκαίρι φιλοξενεί το σύγχρονο Φεστιβάλ Ολύμπου.
Ο ομώνυμος οικισμός Δίον πιθανότατα δεν θα σας κερδίσει με την αισθητική του, κρύβει όμως κάποιες ενδιαφέρουσες γαστρονομικές γωνιές με καθαρές γεύσεις του τόπου σε προσιτές τιμές και φυσικά λίγο τσιπουράκι ακόμη, με γλυκάνισο, από κούμαρα ή παλαιωμένο σε βαρέλια, με τους βαθμούς του να πλησιάζουν τα ύψη του Ολύμπου. Τα Λείβηθρα, την πατρίδα του Ορφέα, τα συναντάμε με γυμνά πλατανόκλαδα, κλοτσώντας τα μπρονζέ φύλλα και ακούγοντας τον ιδιαίτερο ήχο τους με τη χαρά μικρών παιδιών. Κάποιοι γερασμένοι τεράστιοι κορμοί στέκουν σαν γλυπτά σε μια έκταση 1.500 στρεμμάτων που φιλοξένησε αρχαία πόλη, ακρόπολη, νεκροταφείο έναν πλούσιο πολιτισμό.
Μικρή πεζοπορία μέχρι τους καταρράκτες του Ορλιά, του ποταμού που κάποτε λεγόταν Ελικώνας. Χειμαρρώδης ξενάγηση από τον Θανάση Μπίντα για ένα παρελθόν που μπορεί να μελετάς μια ζωή ολόκληρη, όπως εκείνος. Από εδώ και πάνω η ανάβαση παίρνει πιο δυναμική κλίση. Το φως συνεχίζει τα παιχνίδια του με τις χαράδρες και τις κορυφές του ορεινού, ιερού συμπλέγματος. Οι κορυφές χάνονται συχνά μέσα στα σύννεφα. Ίσως γι’ αυτό οι αρχαίοι έλεγαν πως ο Όλυμπος στηρίζει τον ουρανό. Σε κάθε στάση για φωτογραφία μάς υποδέχεται όλο και πιο κρύος, όλο και πιο ελαφρύς και καθαρός ο αέρας του βουνού. Επόμενος σταθμός το καταφύγιο «Κορομηλιά» Δίου. Κολατσιό με ψωμί, τυρί, ελιές και φυσικά τσιπουράκι, αυτήν τη φορά με άρωμα αχλαδιού.
Ξεκινώ να ανακαλύπτω το μονοπάτι που συνεχίζει προς τα πάνω, αλλά έχουμε βάλει όριο περίπου τα 1.000 μέτρα σε αυτήν τη χειμωνιάτικη εκδρομή στον Ολυμπο και ο οδηγός μας Αστέριος Τσουρέκας με φωνάζει επιτακτικά πίσω. Παρεμπιπτόντως, κυκλοφορώ ζεστά ντυμένη και κουμπωμένη σχεδόν ασφυκτικά, ενώ εκείνος απολαμβάνει το διάλειμμά του με κοντομάνικο και γιλέκο, αγναντεύοντας από ψηλά τα μέρη του και ανακαλώντας παιδικές ιστορίες από εκδρομές στο βουνό. Σε τακτά χρονικά διαστήματα ακούγονται κάτι κανονιές από το Λιτόχωρο, καθώς τα τεθωρακισμένα του στρατοπέδου κάνουν ασκήσεις. Σίγουρα δεν είναι ο πλέον αναμενόμενος ήχος σε ταξιδιωτική περιήγηση, φέρνει μαζί του, ωστόσο, πολλές αναφορές από μια άλλη ιστορική περίοδο του βουνού, τότε που κλέφτες και αρματολοί είχαν εδώ τα λημέρια τους.
Και τι δεν έχει ζήσει ο Όλυμπος στο πέρασμα χιλιετιών. Και τι έχει να μοιραστεί μαζί μας ακόμα. Μύθους, παραδόσεις, τέσσερις ζώνες άναρχης βλάστησης όπως έχουν χαρακτηριστεί, αν και τα μεταξύ τους όρια συχνά μπερδεύονται, αγριοκάτσικα, γυπαετούς, βότανα και αγριολούλουδα που ανθίζουν ακόμη και μέσα από το χιόνι, κορυφές προς κατάκτηση, ένα υπέροχο φως που διασχίζει χαράδρες και πλαγιές. Τώρα το χειμώνα επιφυλάσσει και κάποιους κεραυνούς, τόσο δυνατούς που κάποιοι υποστηρίζουν πως είναι αυτή τους η δύναμη που έκανε τους αρχαίους κατοίκους της Πιερίας να φανταστούν έναν θεό με κεραυνό στο χέρι.
Μετάβαση: Το ταξίδι με τρένο διαρκεί 4½ με 5½ ώρες ανάλογα με την αμαξοστοιχία. Οδικώς, θα μεταβείτε μέσω της εθνικής οδού Αθηνών-Θεσσαλονίκης και θα χρειαστείτε περίπου τον ίδιο χρόνο.
Διαμονή: Στα πεδινά της Πιερίας αρκετά αξιόλογα ξενοδοχεία προσφέρουν άνεση και μια αίσθηση πολυτέλειας, πλούσιες παροχές και ποικιλία δραστηριοτήτων, ενδιαφέροντα εστιατόρια, θέα στη θάλασσα και στο βουνό, εύκολη πρόσβαση. Ανάλογα με τη σεζόν προσαρμόζουν τις τιμές τους και μένουν ανοιχτά όλο το χρόνο τα παρακάτω: Το πιο καινούργιο και σύγχρονο ανάμεσά τους είναι το Cavo Olympo στο Λιτόχωρο. | Το Poseidon Palace, χτισμένο δίπλα ακριβώς στην παραλία της Λεπτοκαρυάς, είναι πρόσφατα ανακαινισμένο, ενώ ταυτόχρονα διαθέτει πείρα τουλάχιστον 40 ετών λειτουργίας. | Το τετράστερο Olympus Mediterranean στο Λιτόχωρο είναι μια εξίσου αξιόλογη επιλογή και το Litohoro Olympus Resort μια ενδιαφέρουσα πρόταση 2 χλμ. από το Λιτόχωρο.
Στον Παλαιό Παντελεήμονα θα έχετε μια πιο γραφική και ορεινή εμπειρία διαμονής σε ξενώνες με έντονη την παρουσία του ξύλου, τζάκια σε αρκετά δωμάτια και μια πιο προσωπική φιλοξενία όπως τη χρωματίζει κάθε μικρός ιδιοκτήτης. | Πάνθεον. Πλήρως εξοπλισμένα δωμάτια με κουζίνα για πρωινό, τζάκι, jaccuzi, την άνεση των προϊόντων Coco-mat στα κρεβάτια, παλιομοδίτικη διακόσμηση και θέα στον Θερμαϊκό. 100-130 ευρώ. | Κυράνη. Βρίσκεται στην πλατεία του χωριού, προσφέρει τζάκι σε όλα τα δωμάτια, πλούσιο πρωινό με ζυμωτό ψωμί, σπιτικές πίτες και όλα τα συναφή σε μια αίθουσα που μένει ανοιχτή όλη τη μέρα, αίθουσα μπιλιάρδου και μπάρμπεκιου στην αυλή. 60-80 ευρώ. | Το Χάνι. Ξενώνας-μαγειρείο στην κεντρική πλατεία, με τζάκι στα δωμάτια και νόστιμες γεύσεις που θα συνοδεύσουν τη διαμονή σας από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ. Από 60 ευρώ το δίκλινο. | Αγνάντι. Με ξυλόγλυπτα έπιπλα, διακοσμητικά, παράθυρα και πόρτες σμιλεμένα από τον μερακλή ιδιοκτήτη και με την καλύτερη ίσως θέα του χωριού και πρωινό. Από 60 ευρώ.
Φαγητό: Όλυμπος. Ταβέρνα στον Παλιό Παντελεήμονα, με αγριογούρουνο στιφάδο, τράγο, κότσι χοιρινό και άλλα νόστιμα κυνήγια και πιάτα. Με ανάλογο μενού θα βρείτε πολλές ακόμη καλές ταβέρνες στο χωριό. | Οδός Υδρας. Fish bar στην Κατερίνη, όπου το μεράκι και η γνώση για τα θαλασσινά θα σας εκπλήξουν. Δοκιμάστε χταπόδι τηγανιά, ψαροσαρμάδες, βασιλικά μύδια και φούσκες ανάμεσα σε πλήθος άλλων προσεγμένων πιάτων. | Αγιονέρι. Ψητά και παραδοσιακές σούβλες σε ταβέρνα του Δίον, πολύ κοντά στον αρχαίο ναό. Ενας πολύ απλός χώρος με τζάκι, που ξεχωρίζει για το εξαιρετικό κατσικάκι και άλλα κρέατα και τυροκομικά παραγωγής της οικογένειας. | Πριόνια Ολύμπου. Στην ομώνυμη δασική θέση, σε υψόμετρο 1.100, το μικρό αυτό κουτουκάκι λειτουργεί σαν καταφύγιο με κλασικές ελληνικές γεύσεις.
Προορισμός για κρασί: Στην Πιερία λειτουργούν περίπου δέκα οινοποιεία -κάποια από αυτά επισκέψιμα- στα οποία θα βρείτε ενδιαφέρουσες ετικέτες κρασιών, όπως ενδεικτικά αυτές του Αδάμου, του Κούρτη και του Παπαγιαννούλη.
