Το σημερινό του όνομα το απόκτησε επισήμως το 1959, καθώς θεωρείται ότι από εκεί καταγόταν ο διάσημος ήρωας της Επανάστασης του 1821, βάσει των όσων έχουν γραφτεί από τον αγωνιστή Χριστόφορο Περραιβό (1836), τον ιστορικό Ιωάννη Φιλήμονα (1861), αλλά και από τον συμπολεμιστή του Ιωάννη Μαμούρη (1865). Ο Αθανάσιος Διάκος ζωντανεύει από την άνοιξη κι έπειτα, όταν καταφτάνουν οι περισσότεροι ξενιτεμένοι και όσοι έρχονται για θερινές διακοπές στο βουνό. Είναι άλλωστε εύκολα προσεγγίσιμος από την Αθήνα: απέχει 232 χιλιόμετρα, οπότε φτάνει κανείς με αυτοκίνητο μέσα σε περίπου 3 ώρες και 40 λεπτά.
Μπορείτε να ακολουθήσετε δύο διαφορετικές διαδρομές, με την κοντινότερη να είναι αυτή από Στρόμη και Μουσουνίτσα (οι σχετικές ταμπέλες θα σας καθοδηγήσουν). Ωστόσο αποτελεί γοητευτικό προορισμό και τον χειμώνα, που λόγω υψομέτρου έχει συνήθως χιόνια, οπότε το δασικό τοπίο αποκτά «αλπικά» χαρακτηριστικά. Απλά, αν σκοπεύετε να πάτε τέτοια εποχή αναζητώντας κάτι ήσυχο και ορεινό, καλό θα είναι να ενημερωθείτε για τον καιρό, για την πρόσβαση και για το ποια καταστήματα του χωριού μένουν ανοιχτά.
Περιηγηθείτε στο ίδιο το χωριό: Πέρα από τα ταβερνάκια του, ο Αθανάσιος Διάκος βρίσκεται σε καταπληκτικό ορεινό τοπίο, γεμάτο δάση (έλατα, καστανιές, καρυδιές, βελανιδιές), με έναν παραπόταμο του Μόρνου να περνά πολύ κοντά. Και το ότι περπατιέται εύκολα, εγγυάται πως με μια βόλτα τριγύρω θα δείτε όλες του τις ομορφιές. Το χωριό διαθέτει ωραία δρομάκια με βρύσες, φτάνοντας δε στο πίσω μέρος του, αν κατεβείτε το μονοπάτι που θα δείτε εκεί, θα βρεθείτε σε ένα πανέμορφο σημείο γεμάτο δέντρα, δίπλα στο ποταμάκι.
Το επίκεντρο της ζωής βρίσκεται στη μεγάλη πλακόστρωτη πλατεία με τα δύο αιωνόβια πλατάνια (πάνω από 300 ετών), όπου στέκεται βέβαια και ο ανδριάντας του Αθανάσιου Διάκου, ο οποίος στήθηκε εκεί το 1922 από την κυβέρνηση του Νικόλαου Πλαστήρα για τα 100 χρόνια από τον θάνατο του. Ο Πλαστήρας, βέβαια, ήθελε έτσι να τιμήσει και τους κατοίκους του χωριού που μετείχαν στο θρυλικό του σύνταγμα ευζώνων 5/42, το οποίο στα Μικρασιατικά ταλαιπώρησε τόσο τους Τούρκους με τις ανδραγαθίες του, ώστε το βάφτισαν «σεϊτάν ασκέρ» (ασκέρι του Διαβόλου).
3 πράγματα που αξίζει να κάνετε, αν βρεθείτε στον Αθανάσιο Διάκο: Για τους έμπειρους πεζοπόρους, επίσης, ο Αθανάσιος Διάκος αποτελεί σημείο εκκίνησης για τις διαδρομές που φτάνουν στις κορυφές των Βαρδουσίων και στα ορειβατικά καταφύγια της περιοχής (ένα σε υψόμετρο 1.750 μέτρων κι άλλο ένα στα 2.014 μέτρα). Οι λιγότερο έμπειροι μπορούν να φτάσουν εύκολα ως το διάσελο Σταυρός σε 3 ώρες από το χωριό, απολαμβάνοντας τη θέα στους ορεινούς όγκους και στα λιβάδια της Μουσουνίτσας. Τέλος, από τα όρια του οικισμού περνάει και το ευρωπαϊκό μονοπάτι μεγάλων διαδρομών Ε4. Δεσπόζει στην κεντρική πλατεία, απέναντι από την προτομή του Αθανασίου Διάκου και είναι λιθόκτιστη, χτισμένη το 1872. Στο εσωτερικό θα θαυμάσετε κάποια εντυπωσιακά βιτρό, τα οποία εντείνουν την κατανυκτική εντύπωση που αφήνει στον επισκέπτη. Στο εξωτερικό, πάλι, δεσπόζει το ρολόι που έχει τοποθετηθεί στον τοίχο του καμπαναριού. Στη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (6 Αυγούστου) στήνεται μεγάλο πανηγύρι, ξακουστό σε όλη την ορεινή Φωκίδα. Σύμφωνα με τους μεγαλύτερους σε ηλικία κατοίκους, τα παλαιότερα χρόνια κρατούσε για 3 μερόνυχτα.
Το μουσείο διαμορφώθηκε το 2009, στο (ανακαινισμένο) σπίτι πάνω από το ποτάμι του οικισμού που έχει υποδειχθεί ως πατρικό του Αθανασίου Διάκου-του οποίου το πραγματικό επώνυμο φαίνεται να ήταν Μασσαβέτας. Κάθε χρόνο, το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου, το χωριό διοργανώνει εκεί τα λεγόμενα «Διάκεια»: πολιτιστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του ήρωα του 1821 που βρήκε τόσο μαρτυρικό τέλος στην αρχή κιόλας της Επανάστασης. Στόχος της έκθεσης που φιλοξενείται εκεί είναι η σκιαγράφηση του ιστορικού και κοινωνικού πλαισίου στο οποίο ανδρώθηκε ο Αθανάσιος Διάκος. Όπως διαβάζουμε και στην επίσημη ιστοσελίδα του μουσείου, τα περισσότερα αντικείμενα είναι αυθεντικά, προερχόμενα από αγορά και δωρεές. Περιλαμβάνεται πολεμικός εξοπλισμός (19ος αιώνας), λιθογραφίες (19ος αιώνας), γραμματόσημα και έντυπα (20ος αιώνας), καθώς και αντίγραφα της πιστόλας και της φορεσιάς του Διάκου. Ο Αθανάσιος Διάκος έχει λίγα μαγαζιά, όμως είναι όλα υψηλής ποιότητας. Χάρη άλλωστε σε αυτήν χρωστά και τη φήμη του ως προορισμός. Όλα, εντωμεταξύ, λειτουργούν και σαν καφενεία-ουζερί και σαν ταβέρνες.
Για καφέ και φαγητό: Το «Μετερίζι» άνοιξε το 1950 ως τσαγκάρικο, καφενείο και παντοπωλείο και σήμερα το διαχειρίζεται η τρίτη γενιά της οικογένειας Μαστροκωστοπούλου, η οποία έχει φτιάξει μια ανακαινισμένη ταβέρνα ιδανική για τους λάτρεις του κρέατος: αρνί σούβλας, γίδα βραστή και συκωταριά κρασάτη είναι μερικές από τις σπεσιαλιτέ, αλλά ανάλογα την εποχή θα βρείτε και ντόπιο κυνήγι. Η πετρόχτιστη ταβέρνα «Ραβάνης» στο κέντρο του χωριού είναι αντίστοιχα παλιά και σερβίρει βέβαια και το φημισμένο πρόβειο παγωτό Ραβάνης το καλοκαίρι ή γιαούρτι και εξαιρετικά γλυκά του κουταλιού δικής τους παραγωγής στις υπόλοιπες εποχές του χρόνου (λειτουργεί από Μάιο έως Οκτώβριο). Έχει όμως και θαυμάσια μπιφτέκια φτιαγμένα με σπιτική συνταγή, παϊδάκια, χειροποίητες τηγανιτές πατάτες και φρέσκο ζυμωτό ψωμί.
Το καφέ-ταβέρνα «Ο Σωτήρης» μετρά κι αυτό μισό αιώνα ιστορίας και είναι ιδανικό τόσο για καφέ με γλυκό ή ουζάκι και ορεκτικά, όσο και για μεσημεριανό τραπέζι. Δοκιμάστε οπωσδήποτε τις χειροποίητες σπανακόπιτες, κολοκυθόπιτες και τυρόπιτες, που βασίζονται σε οικογενειακές συνταγές πολλών γενεών. Αν δεν θέλετε να πάτε απλά για ημερήσια εκδρομή, αλλά επιθυμείτε να απολαύσετε την ησυχία και το ορεινό τοπίο για περισσότερο διάστημα, ο παραδοσιακός, πετρόχτιστος ξενώνας «Το Μετερίζι» λειτουργεί από το 2006, έχοντας άνοιγμα σε δασωμένη πλαγιά, αλλά και πανοραμική θέα στο χωριό.
Πολύ καλή επιλογή είναι και ο επίσης παραδοσιακός ξενώνας «Ραβάνης», σημειώστε όμως ότι δεν είναι ανοιχτός τον χειμώνα. Ανοιχτό, αντιθέτως, μένει το ξενοδοχείο «Βαρδούσια» μέσα στα έλατα, το οποίο διαθέτει δωμάτια με βουνίσια θέα, αλλά και εξωτερική πισίνα για τους καλοκαιρινούς μήνες.
