Σε μία εμβληματική γωνιά της χώρας μας, σε ένα σημείο που το παρόν συναντά το παρελθόν δημιουργώντας ένα ιδανικό μείγμα, η περιήγηση αποκτά άλλο ενδιαφέρον. Οι πανέμορφες ακτογραμμές, τα καταπράσινα δάση, οι εύφορες κοιλάδες, και οι απόκρημνες πλαγιές συνηγορούν και ενισχύουν την φήμη μίας περιοχής πολυσυλλεκτικής και πλούσιας. Αρχαία Ολυμπία, Αρχαία Ήλιδα και ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, δημιουργούν ένα προορισμό ιδανικό για το φθινόπωρο, με σημαντική εκπαιδευτική χροιά.
Αρχαία Ολυμπία-Αρχαία Ήλιδα. Η έννοια της εκεχειρίας: Πηγαίνεις για να δεις το παιχνίδισμα που έκρυβε η μεγάλη γλυπτική στον Ερμή του Πραξιτέλη. Να αναμετρηθείς με την τελειότητα στο Ναό του Δία, τον κανόνα της δωρικής ναοδομίας, να περπατήσεις στα μονοπάτια που φιλόσοφοι, καλλιτέχνες και πολιτικοί διάβαιναν, να ξαποστάσεις στα πρανή του Σταδίου της Αρχαίας Ολυμπίας. Να νιώσεις την αίσθηση ότι εδώ άρχισε το μέτρημα του χρόνου και εδώ ο ανθρώπινος νους συνέλαβε την έννοια της εκεχειρίας. Τόσο η Αρχαία Ολυμπία, όσο και η, αδίκως χαμηλού προφίλ, Αρχαία Ήλιδα, η μόνιμη διοργανώτρια πόλη των Ολυμπιακών Αγώνων, με το Αρχαίο Θέατρο, την Αγορά, τα Ιερά και τα Γυμνάσια, ορίζουν τη διαχρονική έννοια της λατρείας και του αγώνα. Κρυμμένες σ’ ένα δάσος, από ολάνθιστες κουτσουπιές η Αρχαία Ολυμπία, και περήφανες βελανιδιές η Αρχαία Ήλιδα, πάντα φιλόξενες, μέσα στη ήρεμη φύση της Ηλείας, εκπληρώνουν όλα όσα υπόσχονται.
Στην Αρχαία Ήλιδα: Βρίσκεται χτισμένη στις όχθες του Πηνειού, στην ημιορεινή Ηλεία, και αποτέλεσε την έδρα της ομώνυμης πόλης-κράτους. Ο συγκεκριμένος χώρος έχει κατοικηθεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα, με τον Αιτωλό Όξυλο να αποτελεί τον μυθικό ιδρυτή της. Ειδικότερα, σύμφωνα με την παράδοση, επωφελούμενος της καθόδου των Δωριέων υπέταξε τους παλαιότερους κατοίκους της χώρας και δημιούργησε τον πρώτο συνοικισμό. Η πόλη-κράτος, άκμασε σε διάφορες φάσεις της ιστορίας της, όπως στα πρώιμα ιστορικά χρόνια, τον 11ο και 10ο αι. π.Χ. καθώς και στην πρώιμη κλασική εποχή (6ος-5ος αι. π.Χ.), όπως και κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους της Ρωμαιοκρατίας (2ος αι. π.Χ.-αρχές 3ου αι. μ.Χ.). Καταλυτικός για την πορεία της Ήλιδας, αποδείχθηκε ο Πελοποννησιακός πόλεμος, κατά τη διάρκεια του οποίου διαλύθηκε η μακραίωνη συμμαχία με τη Σπάρτη, με καταστροφικές συνέπειες για την πόλη- κράτος.
Ωστόσο στις αρχές του 1ου αι. π.Χ., περιέρχεται οριστικά στο ρωμαϊκό κράτος και στη συνέχεια, γνωρίζει και πάλι άνοδο. Τα ειδικά της προνόμια, τα οποία προκύπτουν από τον ειδικό της ρόλο, στην οργάνωση και διεξαγωγή των Ολυμπιακών αγώνων. Παράλληλα, οι επιδράσεις από τον ρωμαϊκό πολιτισμό ωθούν την πόλη-κράτος, ώστε να αναπτύξει μία κοσμοπολίτικη φυσιογνωμία. Κατά το τέλος του 7ου αι. μ.Χ. η πόλη εγκαταλείπεται οριστικά, ενώ η ανθρώπινη παρουσία συνεχίστηκε σποραδικά μέσα στα ερείπια της αρχαίας πόλης όπως δείχνουν ορισμένα ευρήματα. Οι πρώτες ανασκαφές στην περιοχή πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1910, από το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, ενώ το 1960, οι ανασκαφές συνεχίστηκαν από την Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Ν. Γιαλούρη.
Επικούρειος Απόλλωνας: Ο Παρθενώνας της Πελοποννήσου, στις Βάσσες Φιγαλίας, «σφηνωμένος ανάμεσα στους βράχους, βράχος και αυτός, μα βράχος που πέρασε από πάνω του το πνεύμα», είναι μια εμπειρία ευγνωμοσύνης, στην καρδιά των Αρκαδικών βουνών, στα 1.132μ υψόμετρο. Χτίστηκε ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, από τους κατοίκους της περιοχής, προς το θεό Απόλλωνα, ο οποίος τους είχε επικουρήσει, δηλαδή βοηθήσει, σ’ ένα λοιμό ή σε μία διαμάχη εναντίον των Σπαρτιατών. Ανατρεπτικές καινοτομίες χαρακτηρίζουν όλο το οικοδόμημα. Ο προσανατολισμός του είναι προς το Βορά, για πρώτη φορά στην ιστορία της αρχιτεκτονικής κάνει την εμφάνισή του ο κορινθιακός ρυθμός, ενώ η είσοδος του ναού είναι έτσι φτιαγμένη, ώστε την ημέρα που εορταζόταν ο Απόλλωνας, η πρώτη ακτίνα του ήλιου να μπαίνει στο ναό και να πέφτει ακριβώς πάνω στο λατρευτικό άγαλμα του θεού που βρισκόταν στο κέντρο του ναού.
Τις τελευταίες δεκαετίες ο ναός παραμένει επισκέψιμος, αλλά καλυμμένος με μια ειδική κατασκευή ώστε να προστατεύεται από τις έντονες βροχοπτώσεις και την υγρασία. Αυτό μπορεί κατά μία έννοια να περιορίζει την επιβλητικότητα του ναού, ωστόσο έχει βοηθήσει σημαντικά όσο αφορά στην προστασία του.
