Πρόκειται σίγουρα για τον πιο μυθικό ποταμό της Ελλάδας και έναν από τους μυθικότερους στον κόσμο, αφού ο θρύλος του προσελκύει σταθερά επισκέπτες από κάθε γωνιά του πλανήτη, ταξιδιώτες που απολαμβάνουν την πεζοπορία δίπλα στη φύση, ανακαλύπτοντας τη μυστικιστική γοητεία του. Ο κρυστάλλινος ποταμός της Ηπείρου έχει συνολικό μήκος περίπου 50 χιλιομέτρων και διατρέχει τους νομούς Ιωαννίνων, Θεσπρωτίας και Πρεβέζης, με τα γάργαρα νερά του να καταλήγουν στο Ιόνιο Πέλαγος, στο χωριό Αμμουδιά, μισή ώρα μακριά από την πόλη της Πρέβεζας. Οι εκδοχές για την προέλευση της ονομασίας του είναι δύο. Κάποιες πηγές υποστηρίζουν πως ο ποταμός ονομάστηκε έτσι από την λέξη «ἄχος» που στα αρχαία ελληνικά χρησιμοποιούταν για να περιγράψει τις έννοιες της βαθιάς θλίψης, της λύπης και του θρήνου.
Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή το όνομα προέρχεται από την παραπλήσια, αλλά διαφορετικά τονισμένη, λέξη «αχός» που σημαίνει «υπόκωφος θόρυβος». Και στις δύο θεωρίες, πάντως, η αίσθηση του τρόμου και του δέους κυριαρχεί και είναι αλήθεια ότι στην αρχαία Ελλάδα η αναφορά και μόνο του Αχέροντα ήταν ικανή να προκαλέσει φόβο μπροστά στην ιδέα του τρομερού Άδη που περίμενε να πάρει τις ψυχές των ανθρώπων στον κάτω κόσμο. Τηρώντας τις παραδόσεις και τους κανόνες των θεών κάθε ψυχή που επρόκειτο να περάσει από το πορθμείο του Χάροντα έπρεπε να έχει μαζί της και να παραδώσει έναν οβολό (αρχαίο νόμισμα μικρής αξίας) για τη μεταφορά. Λίγο παρακάτω το Νεκρομαντείο του Αχέροντα, το σημείο όπου, κατά τον Όμηρο, το ποτάμι ενωνόταν με τους παραπόταμους Πυριφλεγέθοντα και Κωκυτό (στην τοποθεσία όπου βρίσκεται το σημερινό χωριό Μεσοπόταμος). Εκεί, στην κορυφή ενός λόφου, στη βορειοδυτική όχθη της λίμνης Αχερουσίας, η οποία δεν υπάρχει πια, βρίσκονταν σύμφωνα με το μυθολογία, οι πύλες του Άδη με τον άγριο Κέρβερο έτοιμο να κατασπαράξει όποιον τολμούσε να το σκάσει από το βασίλειο του κάτω κόσμου.
Η τοποθεσία συγκέντρωνε κατά την αρχαιότητα ταξιδιώτες από όλα τα σημεία της Ελλάδας για να επικοινωνήσουν με τις ψυχές των αγαπημένων τους, καθώς θεωρούνταν πως οι νεκροί γνώριζαν και μπορούσαν να προβλέψουν το μέλλον των ανθρώπων. Το πώς απέκτησε ο Αχέροντας μία τόσο σκοτεινή μοίρα εξηγείται επίσης μέσα από τις ιστορίες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, με τον θρύλο να λέει πως όταν ο ποταμός της Ηπείρου έδωσε νερό στους διψασμένους Τιτάνες ο Δίας, γιος του Κρόνου, θύμωσε τόσο πολύ ώστε τον τιμώρησε. Έτσι, τον έστειλε σε τόσο μεγάλος βάθος, αντίστοιχο με την απόσταση που έχει ο ουρανός από τη γη, κάνοντας τα νερά του μαύρα και πικρά.
Γλυκή, το όμορφο χωριό του Σουλίου: Ο Αχέροντας διατηρεί μία δική του αναφορά και στη χριστιανική παράδοση αφού υπάρχει εναλλακτική ερμηνεία σχετικά με την ιστορική προέλευση των «πικρών» νερών του. Αυτή η μεταγενέστερη θεωρία της χριστιανικής πίστης υποστηρίζει πως ένα τέρας που κατοικούσε στις πηγές του ποταμού δηλητηρίαζε τα νερά του. Αργότερα, ο Άγιος Δονάτος, πολιούχος της Μητρόπολης Παραμυθιάς ο οποίος γιορτάζεται στα χωριά της Θεσπρωτίας στις 30 Απριλίου, σκότωσε το τέρας μετατρέποντας τα νερά του Αχέροντα σε κρυστάλλινα και γλυκά. Από εκεί προέρχεται και η ονομασία ενός ιστορικού χωριού του Σουλίου, της Γλυκής, στα όρια των νομών Θεσπρωτίας και Πρεβέζης, απ’ όπου μπορεί να αρχίσει η περιπλάνηση σας σε αυτή τη μυθική, ενδιαφέρουσα τοποθεσία, ενώ όσοι αγαπούν την περιπέτεια θα απολαύσουν τους καλοκαιρινούς μήνες εκδρομές με rafting που ξεκινούν από το σημείο.
Από εκεί μία μαγευτική πεζοπορική διαδρομή αρχίζει από το χωριό Γλυκή, πάνω στις φημισμένες πηγές του Αχέροντα και καταλήγει στα υπόλοιπα χωριά του Σουλίου μετά από πεζοπορία περίπου δύο ωρών. Όσοι έχουν αδυναμία στο hiking πραγματικά θα εντυπωσιαστούν από τις ομορφιές που κρύβει μέσα του αυτό το μονοπάτι περικυκλωμένο από την υπέροχη ηπειρωτική φύση. Για να το απολαύσετε ακολουθήστε την ταμπέλα προς Σκάλα Τζαβέλαινας που είναι τοποθετημένη στον κεντρικό δρόμο που περνά από τη γέφυρα του χωριού. Μπορείτε να μετακινηθείτε με αυτοκίνητο μέσω του ασφαλτόδρομου που εκτείνεται παράλληλα με το ποτάμι, αλλά διακόπτεται στο σημείο που βρίσκονται οι πολλές ταβέρνες και τα παραδοσιακά καφενεία της περιοχής.
Στη συνέχεια θα χρειαστεί να βαδίσετε στον χωματόδρομο ο οποίος εξελίσσεται σε ένα αρκετά φαρδύ μονοπάτι οδεύοντας προς το εμβληματικό Σούλι. Καθώς το μονοπάτι είναι άνετο και καθόλου δύσβατο προσφέρεται ακόμα και για αρχάριους ή μικρά παιδιά. Στην επιστροφή μπορείτε να κάνετε στάση για καφέ ή φαγητό στα μαγαζιά που βρίσκονται πλάι στις πηγές του μυθικού ποταμού με τις επιλογές να είναι πραγματικά πολλές και προσφέρουν μοναδική θέα στον «ποταμό της βαθιάς θλίψης».
Ένας γραφικός νερόμυλος: Πάνω από το φαράγγι του ποταμού Αχέροντα ένας ερειπωμένος νερόμυλος ξεπροβάλει μέσα σε ένα κατάφυτο τοπίο, προσδίδοντας μοναδική γραφικότητα στο σκηνικό. Οδεύοντας προς το Τσαγκαριώτικο ρέμα, μέσω ενός κατηφορικού δρόμου, θα φτάσετε σε μία σιδερένια γέφυρα που θα σας οδηγήσει στην ακριβώς απέναντι πλαγιά, την οποία οι ντόπιοι ονομάζουν Ράχη του Δράκου. Θα προχωρήσετε προς τους Μύλους Σουλίου, ακολουθώντας τη σχετική ταμπέλα, και μετά από 1,5 περίπου χιλιόμετρο θα τον δείτε να στέκεται βουκολικός αγέρωχος πάνω από το ποτάμι, δημιουργώντας πολλούς, μικρούς καταρράκτες στα «πόδια» του. Κρυστάλλινους και παγωμένους ακόμα και το καλοκαίρι. Παρά τη συγκινητική ομορφιά του και την αρχιτεκτονική του, ο νερόμυλος έχει εγκαταλειφθεί πλήρως και το εσωτερικό του είναι πια πλημμυρισμένο και κατεστραμμένο, ενώ η οροφή του είναι καλυμμένη με βλάστηση και κλαδιά δέντρων. Παραμένει, ωστόσο, μοναδικά φωτογενής.
Τα πηγάδια του Σουλίου και η ιστορική τους σημασία: Στα βουνά της Ηπείρου, «κρεμασμένο» πάνω από τον μυθικό Αχέροντα, συναντάμε και ένα από τα σημαντικότερα χωριά της Ελλάδας, έναν τόπο με μακρά ιστορία και έπαιξε, τελικά, καθοριστικό ρόλο κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Στα πετρόχτιστα σπίτια του διατηρητέου οικισμού Σουλίου υπάρχει ακόμα ζωντανή η πνοή των μεγάλων οικογενειών της περιοχής, των τρανών Μποτσαραίων, της οικογένειας Τζαβέλλα, της οικογένειας Ζέρβα. Οι αγώνες τους παραμένουν σύμβολο της απελευθέρωσης και η στιγμή που θα σταθείτε μπροστά από το Βουλευτήριο, εκεί όπου πραγματοποιούσαν τις συναντήσεις τους οι οπλαρχηγοί της επαναστάσεως, δεν μπορεί παρά να είναι συγκινητική.
Εκεί θα αντικρύσετε και τα πηγάδια του οικισμού, τα οποία ανέρχονταν στα 400, αλλά σήμερα μπορείτε να διακρίνετε μόλις 40 από αυτά. Κάθε μία από τις οικογένειες του τόπου είχε το δικό της πηγάδι που στην ουσία ήταν μία στέρνα, η οποία συγκέντρωνε το νερό της βροχής. Εν συνεχεία, οι στέρνες συνδέονταν υπογείως με σωληνώσεις. Τα πηγάδια του Σουλίου έχουν δώσει το όνομα τους στην περιοχή, έχοντας υπάρξει ζωτικής σημασίας κατά τη διάρκεια της επανάστασης: χάρη στο νερό που μαζευόταν στις δεξαμενές τους οι Έλληνες αγωνιστές παρέμειναν όρθιοι και ζωντανοί στη μακροχρόνια πολιορκία του Σουλίου από τον Αλή-Πασά στις αρχές του 19ου αιώνα. Οι ηττημένοι Σουλιώτες που κατάφεραν να διαφύγουν από τον στρατό των Τούρκων δεν επέστρεψαν ποτέ στο Σούλι, αλλά βρήκαν καταφύγιο στα Επτάνησα.
Οι γιοι των μεγάλων Σουλιωτών αρχηγών, ο Μάρκος Μπότσαρης και ο Κίτσος Τζαβέλλας, υπήρξαν από τους πιο γνωστούς οπλαρχηγούς της Επανάστασης. Ακόμα κάντε μία στάση στο ερειπωμένο Κάστρο της Κιάφας στο χωριό Σαμονίβα, απέναντι από το ηρωικό Κούγκι, και περπατήστε στα λιθόστρωτα μονοπάτια που συνδέουν μεταξύ τους τα περήφανα Σουλιωτοχώρια τα οποία τον χειμώνα είναι ακατοίκητα, αλλά αποτελούν ακόμα ένα από τα πιο σημαντικά σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος στην χώρα μας.
