Η ανθρώπινη παρουσία μετράει πολλούς αιώνες στην περιοχή, αφού στη θέση του σημερινού χωριού υπήρχε οικισμός των Ελληνιστικών χρόνων, ο οποίος συνέχισε να ακμάζει και στην εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ωστόσο δεν έχουμε καταφέρει να διασταυρώσουμε αν πρόκειται για την Εύροια, για το Ομφάλιο ή για την Κίχυρο με τον κατά Στράβωνα «γλυκύν λιμένα». Για τη σύγχρονη Γλυκή, επίσης, δεν είμαστε σίγουροι αν αποτελεί συνέχεια εκείνου του παρελθόντος ή αν ιδρύθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας στην Ήπειρο. Το μόνο βέβαιο είναι ότι υπήρχε ήδη κατά τις αρχές του 19ου αιώνα και ότι διατηρούσε σχέσεις με τους Σουλιώτες, καθώς ήταν εκεί όπου υπέγραψαν τη Συνθήκη της Γλυκής λίγο μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης (Μάιος 1821), σηματοδοτώντας μια περίοδο ανακωχής με τους Τουρκαλβανούς μπέηδες που βρίσκονταν υπό την εξουσία του Αλή Πασά. Χάρη σ’ αυτήν, μάλιστα, οι Σουλιώτες μπόρεσαν και ξαναγύρισαν στον τόπο τους, από όπου είχαν προηγουμένως εκδιωχθεί.
Πού να μείνετε: Αν και δεν έχει ανακαλυφθεί στον βαθμό που της αξίζει, η εγγύτητά της Γλυκής στις πηγές του Αχέροντα την έχει κάνει αρκετά γνωστή, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί τουριστική ανάπτυξη, αλλά και κάμποσες υποδομές διαμονής. Αν ενδιαφέρεστε να μείνετε δίπλα ακριβώς στις πηγές του Αχέροντα (που απέχουν γύρω στα 2 χιλιόμετρα από το ίδιο το χωριό) θα αναζητήσετε το ξενοδοχείο «Πηγές» με τα πετρόχτιστα δωμάτια και τα ξύλινα δοκάρια, το οποίο βρίσκεται σε μια τοποθεσία γεμάτη αιωνόβια πλατάνια. Ακόμα πιο κοντά στη Γλυκή, μόλις 30 μέτρα από τις όχθες του ποταμού, υπάρχουν τα ευρύχωρα δωμάτια του ξενοδοχείου «Acheron Springs-Μάρκου Ηλίας». Καλές επιλογές υπάρχουν όμως και μέσα στο χωριό. Ενδεικτικά, το «Hotel Eirini» προσφέρει πισίνα με ηλιόλουστη βεράντα και γυμναστήριο με ατμόλουτρο, ενώ στην αρχή του κεντρικού δρόμου της Γλυκής θα βρείτε το μικρό ξενοδοχείο «Kleopatra».
Επιλογές για καφέ και ποτό: Αν και αρκετοί από όσους επισκέπτονται τη Γλυκή τιμούν τις καφετέριες και τα μπαρ των ξενοδοχείων που επιλέγουν για τη διαμονή τους, από το χωριό δεν λείπουν τα στέκια όπου μπορείτε να κάτσετε για καφέ ή για ένα ποτό τις πιο βραδινές ώρες. Ενδεικτικά, στον δρόμο προς τις πηγές του Αχέροντα, πλάι στο ποτάμι, το «Paradise» αποτελεί μια δημοφιλή επιλογή που φημίζεται τόσο για τον εσπρέσο του, όσο και για φαγητό. Μέσα στο χωριό, λίγο πριν την κεντρική πλατεία θα βρείτε το «Da Luz», που έχει τους δικούς του πιστούς θαμώνες. Κοντά στον κεντρικό δρόμο μα και δίπλα στα νερά θα βρείτε το καφέ-μπαρ «Acherontas», το οποίο επίσης προσφέρει φαγητό, αλλά νοικιάζει και δωμάτια. Στην ίδια περιοχή υπάρχει και το «Exo»-ιδανικό για καφέ, γλυκό ή παγωμένη μπύρα κάτω από τα πλατάνια, όταν πιάνουν οι ζέστες.
Πού θα φάτε: Όπως ειπώθηκε και πιο πάνω, αρκετά από τα καφέ-μπαρ στη Γλυκή προσφέρουν και φαγητό, όντας δημοφιλή και ως εστιατόρια. Ωστόσο θα βρείτε και μέρη που λειτουργούν αποκλειστικά ως ταβέρνες. Ενδεικτικά, το «Πανόραμα» είναι μια οικογενειακή επιχείρηση σε εξαιρετική τοποθεσία δίπλα στον Αχέροντα (εντός του χωριού), η οποία φημίζεται για τη φρέσκια της πέστροφα, που θα την απολαύσετε ψητή. Πολύ καλή επιλογή είναι επίσης η «Isabella», με ιταλική κουζίνα και νόστιμη, χειροποίητη πίτσα.
4 πράγματα που αξίζει να κάνετε, αν βρεθείτε στη Γλυκή: Δεν υπάρχει αμφιβολία, ασφαλώς, ότι οι περισσότεροι από όσους επισκέπτονται τη Γλυκή το κάνουν για να θαυμάσουν τις πηγές του Αχέροντα και να χαρούν τις ποτάμιες δραστηριότητες που τους προσφέρει η περιοχή. Ερχόμενοι εδώ, πάντως, θα ανακαλύψετε ένα όμορφο θεσπρωτικό χωριό, στο οποίο υπάρχουν κι άλλα πράγματα να δείτε. Κοντινότερη μεγάλη πόλη είναι η Ηγουμενίτσα, από την οποία απέχει 40 χιλιόμετρα, αλλά πρόσβαση υπάρχει και από την Πρέβεζα (60 χιλιόμετρα μακριά).
Δείτε τις πηγές του Αχέροντα: Ως πηγές του Αχέροντα στη Γλυκή (γιατί υπάρχουν και σε άλλα μέρη) εννοούμε ένα στενό σημείο βράχων σε απόσταση περίπου 2 χιλιομέτρων από το χωριό. Τον χειμώνα τα νερά είναι ορμητικά έως πολύ ορμητικά, μα κάθε άνοιξη και καλοκαίρι γίνονται απόλυτα προσβάσιμα. Έτσι, γύρω τους έχει αναπτυχθεί ένας τουριστικός προορισμός κατάλληλος ακόμα και για οικογένειες, που ειδικά κάθε Αύγουστο δέχεται και πολλούς επισκέπτες από τις χώρες των Βαλκανίων.
Το τοπίο εντυπωσιάζει: η βλάστηση είναι πυκνή, το ποτάμι γοητεύει, θα δείτε και μπόλικα υπεραιωνόβια πλατάνια. Επίσης, αν είστε έμπειροι κολυμβητές και αγαπάτε τα κρύα, βουνίσια νερά, μπορείτε να αποτολμήσετε μια βουτιά στον Αχέροντα. Κατά τα λοιπά, θα βρείτε εδώ και υποδομές για να κάνετε rafting, καγιάκ ή ιππασία στο παρόχθιο δάσος. Δεν χρειάζεται να έχετε κάποια ιδιαίτερη εμπειρία για να δοκιμάσετε, γιατί τα καλοκαίρια η κατάβαση του ποταμού δεν είναι δύσκολη.
Πεζοπορήστε στα μονοπάτια της περιοχής: Οι φίλοι της πεζοπορίας θα βρουν ότι η Γλυκή συνδέεται με δύο θαυμάσια μονοπάτια, τα οποία δίνουν την ευκαιρία να απολαύσετε την ομορφιά της ορεινής φύσης που περιβάλλει την πεδινή θέση του χωριού. Μια εύκολη διαδρομή, που απευθύνεται ακόμα και σε αρχάριους, ξεκινάει από τον κεντρικό δρόμο στη γέφυρα της Γλυκής, περνάει από τις πηγές του Αχέροντα και κατευθύνεται προς τη θέση που είναι γνωστή ως Σκάλα Τζαβέλαινας. Από το όνομα και μόνο, ίσως υποψιαστείτε ότι ακολουθείτε ένα πολύ παλιό μονοπάτι, που αναδύεται κλιμακωτά, σκαλισμένο στον βράχο. Πράγματι, πρόκειται για το ίδιο που ακολουθούσαν και οι Σουλιώτες κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας-λέγεται δε ότι κανείς δεν μπορούσε να το διαβεί καβάλα σε ζώο, μέχρι που το έκανε η Μόσχω Τζαβέλα, από την οποία και ονομάστηκε.
Θα σας πάρει περίπου 2 ώρες για να φτάσετε ως τη Σαμονίβα (το πρώτο από τα Σουλιωτοχώρια), στις οποίες θα έχετε την ευκαιρία να χαρείτε την απαράμιλλη θέα προς το φαράγγι του Αχέροντα. Από τη Σαμονίβα μπορείτε έπειτα να επιστρέψετε στη Γλυκή είτε από τον ίδιο δρόμο, είτε με αυτοκίνητο, μέσω Σουλίου. Φτάνοντας εν τω μεταξύ στη Σκάλα Τζαβέλαινας, μπορείτε να ακολουθήσετε και μία ακόμα σύντομη διαδρομή. Θα σας πάρει μόλις μισή ώρα, είναι ιδιαίτερα εύκολη και θα σας φέρει στη γέφυρα Ντάλα, μέσα σε ένα δάσος από αριές και φιλλύκια. Από εκεί, βέβαια, θα πρέπει να κάνετε ξανά πίσω και να συνεχίσετε προς Σαμονίβα.
Το δεύτερο μονοπάτι ξεκινάει από το Περίπτερο Πληροφόρησης στη Γλυκή, φτάνει ξανά στη Σκάλα Τζαβέλαινας κι έπειτα κατηφορίζει στην πλαγιά του βουνού, φτάνοντας στην όχθη του Αχέροντα. Εκεί θα χρειαστεί να διαβείτε τα ρηχά νερά και να περάσετε απέναντι, όπου θα βρείτε τη λεγόμενη Σπηλιά του Δράκου ή Σπηλιά του Στοιχειού. Από εκεί θα πεζοπορήσετε άλλα 10 λεπτά κατά μήκος του ποταμού και θα επιστρέψετε στο Περίπτερο Πληροφόρησης Γλυκής, διασχίζοντας ένα όμορφο δάσος με πλατάνια και φτέρες.
Περάστε από τα βυζαντινά ερείπια: Στο κέντρο της Γλυκής θα δείτε να σώζονται ερείπια από μια εκκλησία των βυζαντινών χρόνων (10ος-12ος αιώνας), η οποία δεν έχει ακόμα ταυτοποιηθεί. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική με ξύλινη στέγη, που έχει εμφανώς χτιστεί πάνω σε οικοδόμημα της παλαιοχριστιανικής εποχής (4ος-6ος αιώνας), το οποίο επίσης παραμένει αδιευκρίνιστου χαρακτήρα. Οι σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι κατά καιρούς έγιναν πολλές επισκευές και προσθήκες (ιδιαίτερα κατά τον 17ο-18ο αιώνα), μέχρι που ο ναός εγκαταλείφθηκε, για άγνωστους λόγους. Σε μια νεότερη εποχή τον χώρο του παλιού Ιερού Βήματος κατέλαβε μια μικρή εκκλησία της Παναγίας. Η παρουσία αυτού του ναού και η μακραίωνη πορεία του έχουν κάνει αρκετούς να πιστεύουν ότι η σημερινή Γλυκή είναι η Εύροια της ύστερης αρχαιότητας, οπότε η εκκλησία είναι του Αγίου Δονάτου.
Υπάρχει μάλιστα και σχετική παράδοση, που τον θέλει να σκότωσε ένα πελώριο φίδι στις πηγές του Αχέροντα γύρω στο 350. Εξαιτίας του το νερό ήταν δηλητηριασμένο, οπότε ο άγιος το ευλόγησε, κάνοντάς το πόσιμο και γλυκό-με αποτέλεσμα να προκύψει έτσι και το όνομα του χωριού. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, οι ανασκαφές δεν έχουν επιβεβαιώσει ούτε ότι τα ερείπια ανήκουν στον Άγιο Δονάτο, ούτε ότι η σημερινή Γλυκή είναι όντως η αρχαία Εύροια. Παραμένει κάτι αρκετά πιθανό, βέβαια, αλλά χρειάζεται να βρεθεί και κάτι πιο χειροπιαστό από ευλογοφανείς θεωρίες.
Επισκεφθείτε το ιδιαίτερο λαογραφικό μουσείο του χωριού: Το ξεχωριστό αυτό μουσείο φτιάχτηκε χάρη στο μεράκι του Δημήτρη Τσιρώνη, ακριβώς δίπλα από το αρτοποιείο του στο χωριό, στο οποίο θα βρείτε και ωραιότατες πίτες, μα και άλλα καλούδια. Λειτουργεί σε ώρες καταστημάτων, η είσοδος είναι ελεύθερη και θα σας δώσει την ευκαιρία να δείτε διάφορα αντικείμενα από την καθημερινότητα των παλιότερων χρόνων, αλλά κι έναν αργαλειό, όπλα, καθώς και παλιά νομίσματα και χαρτονομίσματα.
