Το χωριό και η ιστορία του: Γυρνώντας τον χρόνο πίσω, η ίδρυση του χωριού μας πάει στον 16ο αιώνα (το παλαιότερο όνομά του ήταν Λαμπανίτσα), ενώ η συνέχειά του μοιάζει λιγότερο ή περισσότερο με κάθε αντίστοιχου μέρους: πόλεμοι, επαναστάσεις, καταστροφές και βεβαίως δυσκολίες, οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις αποδεικνύονταν ανυπέρβλητες. Οι άνθρωποι του χωριού ασχολούνταν με την κτηνοτροφία, ενώ στην πορεία έγιναν από τους πιο γνωστούς υλοτόμους, με τη φήμη τους να εξαπλώνεται σε όλη την περιφέρεια. Το χωριό ευημερούσε, φτάνοντας να έχει ακόμη και 1.000 κατοίκους. Ωστόσο ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, σε συνδυασμό με τις δυσκολίες στην πρόσβαση, αλλά και τις σκληρές συνθήκες της περιοχής, ώθησαν τους κατοίκους να ψάξουν την τύχη τους αλλού, έχοντας ως κυριότερο προορισμό τους τον Παραπόταμο.
Μία ομάδα εμπνευσμένων ανθρώπων: Κάπως έτσι η Ελαταριά φτάνει στο σήμερα, όπου κάποιοι εμπνευσμένοι άνθρωποι-με αληθινή αγάπη και νοιάξιμο για τον τόπο τους-προσπαθούν να δημιουργήσουν τις συνθήκες ώστε να συνεχίσει το διάβα της. Και μάλιστα με τρόπο ιδιαίτερο και ξεχωριστό. Ιδρύουν λοιπόν τον Εκπολιτιστικό Σύλλογο Ελαταριάς, τον ονομάζουν Λαμπανίτσα (από το παλιό της όνομα) και πιάνουν δουλειά. Στο επίκεντρό τους βρέθηκαν τα έλατα: αφού πάντα αποτελούσαν την κινητήριο δύναμη της τοπικής κοινωνίας, θα το έκαναν και πάλι, ωστόσο μέσω ενός διαφορετικού τρόπου αυτή τη φορά. Στόχος τους, να αξιοποιήσουν την περιοχή ως προορισμό εναλλακτικού τουρισμού.
Τα μονοπάτια από τα παλιά: Οι άνθρωποι του Εκπολιτιστικού Συλλόγου προχωρούν σε έρευνα, καθορίζουν τις διαδρομές που έκαναν οι παλαιότεροι για να πάνε στις δουλειές τους και στη συνέχεια εντοπίζουν και καθαρίζουν αυτά τα μονοπάτια. Τα σηματοδοτούν, κάνουν ηλεκτρονική καταγραφή και σήμερα είναι σε θέση να μιλούν για ένα ολοκληρωμένο δίκτυο μονοπατιών, το οποίο μπορεί να καλύψει τις ανάγκες τόσο των αρχάριων, όσο και των έμπειρων ορειβατών. Τα εντυπωσιακά έλατα, οι καταπράσινες πλαγιές, η θέα προς την κορυφή του βουνού Χιονίστρα, αλλά και η ηρεμία του γύρω δάσους, σε κάνουν να νιώσεις ότι στη φύση της Παραμυθιάς κρύβεται το βαθύτερο νόημα των πραγμάτων.
Ορμητήριο για όλες αυτές τις ευκαιρίες ορειβασίας, πεζοπορίας, αναρρίχησης και εναλλακτικών δραστηριοτήτων στο δάσος-ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζουν οι εκπαιδευτικές εξορμήσεις συλλογής μανιταριών και βοτάνων-αποτελεί το παλιό σχολείο της Ελαταριάς, που μπήκε από την πρώτη στιγμή στο στόχαστρο του συλλόγου. Έτσι, το κτήριό του ανακατασκευάστηκε με στόχο να αναδειχθεί σε κέντρο περιβαλλοντολογικής ενημέρωσης και πολιτιστικών εκδηλώσεων, λειτουργώντας παράλληλα και ως το πρώτο ορειβατικό καταφύγιο της Θεσπρωτίας. Σήμερα, μετά από πολλή δουλειά, βρίσκεται σε ικανοποιητικό δρόμο, αν και μένουν να γίνουν και μερικές ακόμα εργασίες.
Δίκτυο μονοπατιών της Ελαταριάς: Τα μονοπάτια έχουν σχεδιασθεί για να παρέχουν διαβαθμισμένες διαδρομές περιήγησης και ορειβασίας, με τον επισκέπτη να απολαμβάνει εξαιρετικές πορείες μέσα σε δάση με έλατα. Και, μέσω αυτών, να μεταβαίνει σε κορυφές με υψόμετρο πάνω από 1.000 μέτρα, που περιτριγυρίζουν την περιοχή. Η Χιονίστρα, λ.χ., πάνω ακριβώς από το χωριό, είναι η τρίτη ψηλότερη όλης της Θεσπρωτίας, φτάνοντας στα 1.644 μέτρα. | Βρύση-Σέλωμα Λιβαδιού-Χιονίστρα (Κίτρινη διαδρομή) | Απόσταση: 4.190 μέτρα | Χρονική διάρκεια: 2 ώρες και 40 λεπτά. Το μονοπάτι αυτό υπήρξε από τις κύριες οδούς των παλιών κατοίκων του χωριού, ενώνοντας τη θέση Σέλωμα με την περιοχή του Λιβαδιού, όπου βρίσκονταν οι κύριες εκτάσεις καλλιέργειας. Η σημερινή του αξιοποίηση στοχεύει στη χρήση του ως κύρια πρόσβαση στην κορυφή Χιονίστρα.
Άγιος Αθανάσιος-Λασπούλα-Έβγα (Μαρωτές)-Αγία Παρασκευή (Κόκκινη διαδρομή) | Απόσταση: 2.550 μέτρα | Χρονική διάρκεια: 1 ώρα και 30 λεπτά
Βασική οδός των παλιών Ελαταριωτών προς τα νότια, προς το χωριό Σέλλιανη (Αγία Μαύρα) και εν συνεχεία προς την Παραμυθιά, όπου μετέβαιναν για εμπορικές συναλλαγές. Αλλά φτάνει κανείς και στη Μονή Παγανιών παίρνοντάς το προς τα βόρεια και ακολούθως στη θέση Μεταξά, όπου βρισκόταν η επαρχιακή οδός Ηγουμενίτσας-Ιωαννίνων. | Μολοκοπιό-Καλαεράκι-Πάνω Ζώη-Χιονίστρα (Πράσινη Διαδρομή) | Απόσταση: 5.000 μέτρα | Χρονική διάρκεια: 3 ώρες
Στο παρελθόν, το μονοπάτι αυτό προσέφερε πρόσβαση σε μικρές καλλιεργήσιμες εκτάσεις στη βόρεια πλαγιά του βουνού Ανεμόραχη, καθώς και σε μία από τις πιο γνωστές πηγές της περιοχής, το Καλαεράκι. Η σύγχρονη αξιοποίησή του το καθιστά εναλλακτική διαδρομή ανάβασης στη Χιονίστρα κι έπειτα στο Σέλωμα της Ανεμόραχης. Ακολουθώντας επίσης την κορυφογραμμή προς τα δυτικά, συναντά το μονοπάτι Ελαταριάς-Χιονίστρας.
Το Αναρριχητικό Πεδίο: Πρόσφατα ολοκληρώθηκε κι ένα ολοκαίνουριο αναρριχητικό πεδίο στην Ελαταριά, φτιαγμένο σύμφωνα με τους σύγχρονους κανόνες ασφαλείας. Συνολικά περιλαμβάνει 5 διαδρομές διαβαθμισμένης δυσκολίας, ικανοποιώντας έτσι τις απαιτήσεις τόσο των παιδιών και των αρχάριων, όσο και των πιο έμπειρων αναρριχητών. Όλες βρίσκονται μέσα στο ελατοδάσος, μόλις 600 μέτρα από τον οικισμό της Ελαταριάς.
