30.4.23

Πόρος: Το νησάκι Έρως


Είναι μικροσκοπική και δεν ζει κανείς εκεί, όμως η νησίδα Έρως βρήκε τρόπο να τιμήσει τον αρχαίο θεό του Έρωτα στον οποίον χρωστά την (πιο πρόσφατη) ονομασία της: έγινε προορισμός για όσους ονειρεύονται να παντρευτούν σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία, δίπλα σε τιρκουάζ νερά, αποκτώντας φήμη ως το ελληνικό νησάκι όπου γίνονται μόνο γάμοι. Η νησίδα με το σχήμα που λέγεται ότι θυμίζει καρδιά (αν την κοιτάξεις από ψηλά) βρίσκεται στον Σαρωνικό κόλπο, απέναντι από το δυτικό κομμάτι του Πόρου, στα ανοιχτά του γραφικού όρμου του Ρωσικού Ναυστάθμου, με την αμμώδη παραλία και το χαρακτηριστικό πευκοδάσος. Η περιοχή απέχει 45 λεπτά περπάτημα από την πόλη του Πόρου, αν και προσεγγίζεται και με ταξί ή με βαρκούλα από το Νεώριο. Το ιδιαίτερο όνομα του όρμου οφείλεται στην εποχή που έγιναν τα λεγόμενα «Ορλωφικά», καθώς το 1770 κατέπλευσε εκεί μοίρα του ρωσικού στόλου υπό τον Αλέξη Ορλώφ, στοχεύοντας να υποκινήσει τους Έλληνες σε εξέγερση εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στο σημείο αυτό στήθηκε λοιπόν το ναυαρχείο του Ορλώφ, περιλαμβάνοντας αποθήκες, φούρνο, μαγειρεία και βοηθητικά κτήρια. Μάλιστα, οι Ρώσοι κράτησαν την ιδιοκτησία και μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους (1830), διατηρώντας έμμισθο φύλακα ως το 1900, όταν τελικά δέχτηκαν να μας εκχωρήσουν την κυριότητα της τοποθεσίας. Για περισσότερο από έναν αιώνα, το νησάκι απέναντι από τον όρμο του Ρωσικού Ναυστάθμου ήταν γνωστό-τόσο στους ντόπιους, όσο και επισήμως-ως Δασκαλιό. Η ονομασία αυτή αντανακλά μια φήμη ότι επί Τουρκοκρατίας λειτουργούσε εκεί κρυφό σχολειό συνδεδεμένο με ένα εκκλησάκι της Αγίας Άννας. Ωστόσο δεν υπάρχει το παραμικρό ιστορικό τεκμήριο για κάτι τέτοιο. Έτσι, επειδή η ίδια ονομασία συναντιέται σε πολλές νησίδες ανά την Ελλάδα, είναι πιθανότερο να οφείλεται σε παραφθορά της ιταλικής λέξης «scoglio», με την οποία οι Βενετοί σημείωναν στους χάρτες την παρουσία σκοπέλων και βραχονησίδων: πράγματι, χρησιμοποιώντας τη σωστή πρόθεση da, είναι εύκολο να φανταστούμε πως ό,τι ακουγόταν ως «Ντασκόλιο» έγινε με τον καιρό Δασκαλιό.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, πάντως, δεν πρέπει να απορριφθεί και μια άλλη ιστορία που σώζεται στην τοπική λαογραφία, ότι πριν την Επανάσταση του 1821 ζούσε εκεί μια μοναχή ονόματι Φραντζέσκα, η οποία δίδασκε υφαντική στις κοπέλες της περιοχής. Αργότερα, σε κάποιο σημείο του 19ου αιώνα, χτίστηκε το ξωκλήσι που οι ντόπιοι ξέρουν ως «Παναγίτσα». Είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η ονομασία Έρως επικράτησε κατά την τελευταία εικοσαετία, όταν χρησιμοποιήθηκε επισήμως από τον Εθνικό Οργανισμό Τουρισμού (2002), σε μια διαφημιστική καμπάνια της χώρας μας στο εξωτερικό η οποία μεταξύ άλλων εστίασε και στο Δασκαλιό.

Σε αυτήν οφείλεται και το γεγονός ότι άρχισε να χρησιμοποιείται και για γάμους-αργότερα και βαφτίσεις-τόσο από Έλληνες, όσο και από διεθνείς επισκέπτες στην περιοχή. Τα τελευταία χρόνια η φήμη αυτή έχει μεγαλώσει σημαντικά. Αξίζει βέβαια να σημειώσουμε ότι το Δασκαλιό είχε ξαναζήσει μέρες φήμης και πριν την καμπάνια του ΕΟΤ, καθώς το 1960 ο σκηνοθέτης Ροβήρος Μανθούλης έκανε εκεί μέρος των γυρισμάτων της κωμωδίας «Η Κυρία Δήμαρχος», με πρωταγωνίστρια τη Γεωργία Βασιλειάδου. Επιπλέον, μία ακόμα ιδιαιτερότητα έχει να κάνει με το ιδιοκτησιακό του καθεστώς: μπορεί το εκκλησάκι της Παναγίτσας να λειτουργεί μέσω της ενορίας των Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης στην οποία υπάγεται, αλλά το έδαφος της νησίδας ανήκει στη Λίζα Βάντερπουλ-Έβερτ, τη χήρα του πρώην προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, Μιλτιάδη Έβερτ.

Σήμερα το νησάκι μπορείτε να το επισκεφθείτε μόνο με βάρκα, είτε ύστερα από συνεννόηση με το ξενοδοχείο σας, είτε ξεκινώντας από το λιμάνι του Πόρου-το κόστος ανέρχεται στα 3 ευρώ ανά άτομο. Αν αποφασίσετε να τελέσετε τον γάμο σας εκεί ή να κάνετε βαφτίσια, συστήνεται να κανονίσετε με κάποιον διοργανωτή τέτοιων εκδηλώσεων στον Πόρο, καθώς έχουν όλη τη σχετική εμπειρία και θα φροντίσουν και για τη δια θαλάσσης μεταφορά των καλεσμένων σας προς και από τον Έρωτα.