Αφού απολαύσετε τη βόλτα σας στη γραφική Χώρα, από το λιμάνι με το κομψό άγαλμα της γοργόνας και το νεοκλασικό κτήριο του 1ου δημοτικού σχολείου, ως τη γειτονιά της Πούντας με τις πολύχρωμες αραγμένες ψαρόβαρκες και τα όμορφα ταβερνάκια, αφού σκαρφαλώσετε το λόφο ως τον χαρακτηριστικό Πύργο του ρολογιού και θαυμάσετε τη μαγευτική, πανοραμική θέα, αξίζει να αφιερώσετε ένα μέρος του χρόνου σας για μια γνωριμία με τα υπόλοιπα ενδιαφέροντα αξιοθέατα του νησιού και φυσικά για μια βουτιά στα καταγάλανα νερά των οργανωμένων παραλιών του.
Στη νοτιοανατολική ακτή του Πόρου, αμέσως μετά το κοσμοπολίτικο Ασκέλι με τη μεγάλη πλαζ και το πλήθος εστιατορίων και καταλυμάτων, ο δρόμος μέσω μιας διχάλας, σας οδηγεί κατηφορίζοντας σε μια μικρή, γαλήνια παραλία που παίρνει το όνομά της από το Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, στο οποίο σας φέρνει το ανηφορικό κομμάτι του δρόμου. Ακολουθήστε πρώτα αυτή την ανοδική διαδρομή που από μια κατάφυτη ρεματιά, σας οδηγεί σε ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία του νησιού, εν λειτουργία από το 1720. Χτισμένο σε απόσταση μόλις 4χλμ. από τη Χώρα και επιβλέποντας από την πλαγιά το γραφικό κολπίσκο κάτω του, το μοναστήρι αυτό αποτελεί εξαίρετο δείγμα μοναστηριακής αρχιτεκτονικής και γαλήνιο ησυχαστήριο μέσα στην πλούσια φύση που το περιβάλλει.
Οι εισφορές των κατοίκων του νησιού και η χρηματοδότηση από τον ίδιο τον Μητροπολίτη Αθηνών Ιάκωβο Β΄ εξασφάλισαν τους πόρους για την κατασκευή της Μονής, που χτίστηκε στη θέση παλαιότερου μοναστηριού, πιθανόν του 14ου αιώνα. Έναν αιώνα αργότερα, αγωνιστές του 1821 έκαναν τη Μονή τόπο των μυστικών τους συναντήσεων, οργανώνοντας από εκεί τον από θαλάσσης αγώνα. Γι΄αυτό και σήμερα στον περίβολό της ο επισκέπτης μπορεί να δει του τάφους των ναυμάχων της Επανάστασης, Μανώλη Τομπάζη από την Ύδρα και Νικολή Αποστόλη από τα Ψαρά. Λίγα χρόνια μετά, ο Ιωάννης Καποδίστριας στέγασε εδώ την πρώτη Εκκλησιαστική Σχολή της Ελλάδας, με την έναρξη των μαθημάτων να ξεκινά με επισημότητα στις 30η Οκτωβρίου 1830 με 15 μαθητές και το διδακτικό πρόγραμμα να περιλαμβάνει Ελληνική γλώσσα, Ιερά κατήχηση, Ιστορία και Ξυλουργική. Ιδιαίτερα αξιόλογα είναι και τα έργα εκκλησιαστικής τέχνης που κοσμούν το εσωτερικό της εκκλησίας του μοναστηριού.
Πριν μπείτε στην όμορφη βασιλική με επιστέγασμα τρούλου, προσέξτε στον εξωτερικό νότιο τοίχο του καθολικού, το ηλιακό ρολόι που χρονολογείται γύρω στο 1820. Εντός του ναού, τα βλέμματα τραβά το εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο και η αντίθεση με το ασπρόμαυρο γεωμετρικό δάπεδο. Το τέμπλο με τα πλούσια σκαλίσματα κατά μία άποψη φέρεται να φιλοτεχνήθηκε στην Καππαδοκία τον 17ο αιώνα, ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο να προέρχεται από την περίφημη κωνσταντινοπολίτικη μονή Ζωοδόχου Πηγής Μπαλουκλί. Όπως και να ΄χει πρόκειται για ένα περίφημο έργο, που πλαισιώνεται από εξίσου αξιόλογες εικόνες, όπως εκείνη της Ζωοδόχου Πηγής που φιλοτεχνήθηκε το 1650 στη Βενετία από τον σπουδαίο Κρητικό ζωγράφο Θεόδωρο Πουλάκη, της Παναγίας Αμολύντου του επίσης Κρητικού μεγάλου αγιογράφου Εμμανουήλ Τζάνε, ή εκείνη που δώρισε στη μονή ως ιερό κειμήλιο, ο αγωνιστής του ΄21, ναύαρχος Ανδρέας Μιαούλης.
Μια ιδιαίτερα συγκινητική ιστορία συνδέεται με μια ακόμη περίφημη εικόνα της Παναγίας, αυτή που φιλοτέχνησε ο Ιταλός ζωγράφος Ραφαήλ Τσέκολι το 1853. Θεωρείται ότι έχει δώσει στη μητέρα του Χριστού τη μορφή της άρρωστης κόρης του, η οποία είχε επισκεφθεί μαζί του το μοναστήρι και που όταν πέθανε ετάφη στο προαύλιο της εκκλησίας, εκεί όπου μπορεί κανείς ακόμη και σήμερα να δει το μνήμα της. Πριν αφήσετε πίσω σας τα ψηλά τείχη της Μονής, απολαύστε τη μαγευτική θέα στην καταπράσινη πλαγιά κι αφήστε το βλέμμα σας να χαθεί ως τα καταγάλανα νερά της παραλίας Μοναστήρι, που συχνά αποτελεί αγκυροβόλι για εντυπωσιακά σκάφη. Φεύγοντας από το μοναστήρι, επιβάλλεται μια αναζωογονητική στάση στο παραδοσιακό καφενείο Μελίστακτο, δίπλα στην ιστορική, μαρμάρινη πηγή που έδωσε και στη Μονή το όνομά της, καθώς το νερό που αναβλύζει μέσα από τη λεοντοκεφαλή θεωρείται θεραπευτικό.
Το δε μικρό, κατάλευκο εκκλησάκι δίπλα της είναι αφιερωμένο από κοινού στους Αγίους Αναργύρους και στον Άγιο Παντελεήμονα. Αν έχετε επισκεφθεί τη Μονή πρωινή ώρα, η σπιτική τυρόπιτα και οι χειροποίητες λεμονάδες ή βυσσινάδες του καφενείου Μελίστακτο είναι το ιδανικό πρωινό. Αλλιώς δοκιμάστε τα φρεσκότατα, σπιτικά γλυκά όπως την ελαφριά lemon pie με ξύσμα μοσχολέμονου, το αφράτο εκμέκ και την καρυδόπιτα, το γαλακτομπούρεκο που μοσχοβολά, ή απλά ενδώστε στα σπιτικά γλυκά κουταλιού-ειδικά στο υπέροχο βύσσινο-που θα ταιριάξουν τέλεια με τον καφέ σας μέσα στη δροσιά των σκιερών πλατανιών. Όλα φτιάχνονται επί τόπου από την αεικίνητη κυρία Νεκταρία και σερβίρονται με χαμόγελο από το σύζυγό της κύριο Μελέτη, που θα σας δώσει και χρήσιμες πληροφορίες για το νησί.
Είναι πλέον ώρα για μια αναζωογονητική βουτιά και χαλάρωση στη μικρή και γραφική παραλία που αγναντεύατε από ψηλά. Με το μεγαλύτερο μέρος της να καλύπτεται από πολύχρωμες ομπρέλες και άνετες ξαπλώστρες για τις οποίες γίνεται και κράτηση, με ένα καλά οργανωμένο beach bar-καντίνα που προσφέρει δροσερά αναψυκτικά, cocktails και χορταστικά σνακ και με διαθέσιμα ντους για όλους, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να απολαύσετε κολύμπι σε πεντακάθαρα και την υπέροχη θέα που φτάνει στις ακτές της Πελοποννήσου, στο Λεμονοδάσος του Γαλατά και στο μικρό νησάκι Μπούρτζι.
Αν μάλιστα κοιτάξετε προσεκτικά, ίσως διακρίνετε το κάστρο που είναι χτισμένο πάνω στο μικρό νησί και που πλέον αποτελεί ιστορικό μνημείο. Χτισμένο το 1827 ως οχυρό προστασίας και ελέγχου του λιμανιού του Πόρου, έχει τη δική του ιστορία, αφού από αυτό ο Μιαούλης επιτέθηκε και κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος του Ελληνικού στόλου στη διαμάχη των Υδραίων με τον Καποδίστρια. Ακατοίκητο σήμερα, αποτελεί κι αυτό ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο στη λίστα των πολλών, σημαντικών αξιοθέατων που σας περιμένουν στον ειδυλλιακό Πόρο.
