Τα μανιτάρια αφθονούν, αλλά αν δεν ξέρετε να ξεχωρίζετε τα βρώσιμα, καλύτερα να τα απολαύσετε στις ταβέρνες του νησιού. Υπάρχουν επίσης πολλά σταφύλια αφημένα στα κλήματα, στους αμπελώνες σε κάθε γωνιά του νησιού. Το Δεκέμβριο, τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο μόνο οι γενναίοι και οι αποφασισμένοι έρχονται στη Σάμο για πεζοπορία. Νυχτώνει νωρίς, τα περισσότερα ξενοδοχεία και η υπόλοιπη τουριστική υποδομή του νησιού (ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα, εστιατόρια κ.λπ.) είναι σε χειμερία νάρκη, βρέχει συχνά, και η θερμοκρασία πολύ συχνά είναι μονοψήφιος αριθμός. Σπάνια χιονίζει, αλλά το κρύο-ιδίως όταν φυσάει βοριάς-μπορεί να είναι πολύ δυνατό. Αυτοί οι λιγοστοί γενναίοι όμως, ανταμείβονται με μοναδικές εμπειρίες, όταν πέσουν σε χειμωνιάτικες λιακάδες, όταν κάθονται για φαγητό στην ταβέρνα του χωριού δίπλα στο τζάκι, όταν κατακτούν τις κορυφές του νησιού με συνθήκες που εκτιμούν οι αληθινοί ορειβάτες.
Ο Μάρτιος είναι απρόβλεπτος μήνας, περισσότερο η ουρά του χειμώνα παρά η αρχή της άνοιξης, αλλά ο Απρίλιος, o Μάιος και ο Ιούνιος, είναι εξαιρετικοί μήνες για πεζοπορία στη Σάμο. Ο καιρός έχει γλυκάνει, η μέρα έχει μεγαλώσει, και η ανοιξιάτικη δροσιά σας βοηθάει να περπατάτε όλη μέρα ευχάριστα. Το έδαφος είναι σκεπασμένο με αγριολούλουδα, και η φύση είναι στα καλύτερά της. Η θάλασσα είναι ακόμα κρύα, αλλά μπορείτε να ζεσταθείτε στη λιακάδα μόλις βγείτε από το νερό. Οι μάζες των καλοκαιρινών τουριστών δεν έχουν έρθει ακόμα, και όλο το νησί είναι δικό σας. Οι τιμές στα ξενοδοχεία είναι χαμηλές (η άνοιξη θεωρείται low season), υπάρχουν διαθέσιμα δωμάτια παντού, και στις ταβέρνες τρώτε καλά και φθηνά.
Τον Ιούλιο, τον Αύγουστο και ως τα μέσα του Σεπτεμβρίου κάνει ζέστη στη Σάμο. Οργανώστε το χρόνο σας ώστε να ξεκινάτε πολύ νωρίς το πρωί την πεζοπορία σας, να βρίσκεστε σε σκιά ή να κάνετε μπάνιο στη θάλασσα τις ζεστές ώρες του μεσημεριού, και να ολοκληρώνετε την πεζοπορία σας το απόγευμα όταν έχει πέσει ο ήλιος.
Το μεγαλύτερο δίκτυο σηματοδοτημένων πεζοπορικών διαδρομών στην Ελλάδα: To 2019, η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου υλοποίησε ένα εντυπωσιακό έργο σηματοδότησης πεζοπορικών διαδρομών, ένα σύνολο 260 χιλιομέτρων μοιρασμένο σε 40 διαδρομές όλων των βαθμών δυσκολίας και απλωμένο σε κάθε γωνιά του νησιού. Το 2022 μάλιστα υλοποίησε και ένα πρόγραμμα συντήρησης αυτών των διαδρομών, αποκαθιστώντας τις ζημιές στη σηματοδότηση που προέκυψαν κυρίως από βανδαλισμούς και καθαρίζοντας την οχλούσα βλάστηση από τα μονοπάτια. Με εξαίρεση κάποιες διαδρομές που βρίσκονταν σε περιοχές που επλήγησαν από τις πρόσφατες πυρκαγιές, όλες οι υπόλοιπες διασχίζουν μαγευτικά τοπία και θα σας προσφέρουν μοναδικές εμπειρίες! Παρακάτω, σας δίνουμε τις περιγραφές για τρεις από τις ομορφότερες πεζοπορικές διαδρομές αυτού του δικτύου.
Διαδρομή 1: Ποτάμι-Σεϊτάνια-Η ιδανική πεζοπορία για να απολαύσετε κολύμπι σε δύο από τις όμορφες παραλίες της Σάμου | Μήκος: 2,8 χλμ. | Χρόνος πορείας: 1ω 25λ | Συνολική υψομετρική διαφορά (ανάβαση): 305 μ. Από το λιμάνι του Καρλοβάσου ακολουθείτε προς τα δυτικά τον παραλιακό δρόμο, περνάτε την περιοχή Ποτάμι, και συνεχίζετε προς τα δυτικά, σε βατό χωματόδρομο. Περνάτε και τη διασταύρωση προς το χωριό Τσουρλαίοι, και μετά από 600 μ., λίγο πριν το τέλος του χωματόδρομου, θα δείτε στα δεξιά σας τη σηματοδοτημένη αρχή του μονοπατιού προς το Μικρό Σεϊτάνι.
Αφήνετε εδώ το όχημά σας, και ξεκινάτε την πεζοπορία. Το μονοπάτι, στην αρχή του, διασχίζει τους παλιούς ελαιώνες που ξεκινούν από το επίπεδο της θάλασσας και ανηφορίζουν ψηλά στην πλαγιά. Είναι ένα από τα πιο πολυπερπατημένα μονοπάτια στη Σάμο, πολύ καλά σηματοδοτημένο, και δεν έχει κανένα σημείο που μπορεί να σας μπερδέψει. Το μήκος του είναι 1,2 χλμ. μέχρι το Μικρό Σεϊτάνι, και 3,8 χλμ. μέχρι το Μεγάλο Σεϊτάνι. Είναι ελαφρώς κατηφορικό, ξεκούραστο, και εκτός από τους ελαιώνες περνάει και από πολλά σημεία με πεύκα και κυπαρίσσια. Το Μικρό Σεϊτάνι είναι μια όμορφη παραλία με λευκά ψιλά βότσαλα, αλλά γεμίζει εύκολα με κόσμο καθώς είναι μικρή (50 μ. πλάτος) και σχετικά εύκολα προσιτή.
Αν έρθετε νωρίς το πρωί έχετε περισσότερες πιθανότητες να πιάσετε μια καλή γωνιά. Δεν έχει φυσική σκιά από δέντρα, οπότε θα χρειαστείτε και ομπρέλα, ή αλλιώς καπέλο και ένα καλό αντιηλιακό. Αν βρείτε το Μικρό Σεϊτάνι γεμάτο κόσμο, ή έχετε χρόνο και όρεξη για να πάτε στην καλύτερη παραλία της Σάμου, συνεχίστε στο παραλιακό μονοπάτι προς τα δυτικά, και μετά από λίγο (1,6 χλμ., 45λ) θα βρεθείτε στο Μεγάλο Σεϊτάνι, μια μαγευτική μεγάλη αμμουδερή παραλία που έχει χώρο για όλους. Εδώ φτάνουν επίσης εκδρομείς με σκάφη από το Καρλόβασι, υπάρχουν 5-6 εξοχικές κατοικίες, και αρκετοί ελεύθεροι κατασκηνωτές. Στην ανατολική άκρη της παραλίας υπάρχει βρύση με πόσιμο νερό. Για να επιστρέψετε στο Ποτάμι, ακολουθείτε αντιστρόφως το ίδιο μονοπάτι.
Διαδρομή 5: Λέκκα-Καστανιά-Κοσμαδαίοι-Νικολούδες-Λέκκα: Αυτή η κυκλική διαδρομή, που βασίζεται κυρίως στα μονοπάτια που ένωναν από παλιά τα χωριά στις ανατολικές πλαγιές του Κέρκη, θα σας δώσει την ευκαιρία να τα επισκεφθείτε, διασχίζοντας τα πυκνά δάση που σκεπάζουν τις βουνοπλαγιές ανάμεσά τους. Μήκος: 11,3 χλμ. | Χρόνος πορείας: 6ω | Συνολική υψομετρική διαφορά (ανάβαση): 765 μ. Αφετηρία αυτής της διαδρομής είναι το πάρκινγκ που υπάρχει στη βόρεια είσοδο του χωριού Λέκκα. Αφήνετε εδώ το όχημά σας και ακολουθείτε το κεντρικό καλντερίμι που οδηγεί στην πλατεία του χωριού.
Εδώ θα γεμίσετε το παγούρι σας με δροσερό νερό από την κρήνη του χωριού, ή θα καθίσετε για έναν καφέ πριν την έναρξη της πεζοπορίας σας στα τραπεζάκια του καφέ «Δροσιά» στην πλατεία-μπαλκόνι με το μεγάλο πλάτανο, με εξαιρετική θέα σε όλο τον κάμπο του Καρλοβάσου και στις δυτικές πλαγιές του Καρβούνη. Από την πλατεία ακολουθείτε το καλντερίμι που φεύγει δεξιά από την πέτρινη κρήνη του χωριού, μπροστά από το γραφείο της Κοινότητας που στεγάζεται σε ένα από τα παλαιότερα κτίρια του χωριού. Θα περάσετε δίπλα από πολλά παραδοσιακά παλιά σπίτια του χωριού, μικρά ταπεινά σπιτάκια στριμωγμένα το ένα δίπλα στο άλλο, και μερικά επιβλητικά πέτρινα αρχοντικά ανάμεσά τους, όπου ζουν οι περίπου 300 μόνιμοι κάτοικοι του χωριού.
Στο τέλος του, αυτό το καλντερίμι σας βγάζει στον κεντρικό δρόμο προς Καστανιά. Ακολουθείτε αυτόν το δρόμο για 30 μ. προς τα αριστερά (νότια, προς Καστανιά), και μετά στρίβετε στον τσιμεντόδρομο που κατηφορίζει λοξά δεξιά σας. Θα δείτε αριστερά σας ένα ερειπωμένο λιοτρίβι, λίγο παρακάτω δεξιά το εγκαταλειμμένο παλιό πλυσταριό του χωριού με τις πέτρινες γούρνες, και αμέσως μετά, δεξιά πλάι στο δρόμο, ένα από τα πιο παλιά αποστακτήρια της Σάμου, όπου το μήνα Οκτώβριο και Νοέμβριο αποστάζουν τα στέμφυλα και παράγουν το σαμιώτικο τοπικό ποτό που το λένε σούμα. Αμέσως μετά το αποστακτήριο προσπερνάτε έναν στενό τσιμεντόδρομο στα δεξιά σας και συνεχίζετε ευθεία (νότια) στον ανηφορικό τσιμεντόδρομο.
Παρακάτω συναντάτε ένα θερμοκήπιο όπου συνεχίζετε αριστερά στην ανηφόρα. Μόλις 20 μ. παρακάτω ο τσιμεντόδρομος τελειώνει και συνεχίζετε δεξιά στο χωματόδρομο. Μετά τα τελευταία περιβόλια του χωριού, ο δρόμος περνάει ανάμεσα από παλιούς ελαιώνες και αμπέλια που επιβιώνουν ανάμεσα στο πυκνό δάσος. Μετά από 800 μ. φτάνετε σε μία διασταύρωση, όπου στρίβετε δεξιά. Ακολουθείτε αυτόν τον χωματόδρομο, και μετά από 400 μ. έχετε βγει στον ασφαλτόδρομο προς Νικολούδες. Στρίβετε εδώ δεξιά, και κατηφορίζετε προς Νικολούδες. Το εκκλησάκι της Παναγίας που βλέπετε μπροστά σας είναι ό,τι απέμεινε από έναν παλιό αγροτικό οικισμό που υπήρχε εδώ, τους Αρβανίτες, ο οποίος εγκαταλείφθηκε όταν ένας λοιμός αποδεκάτισε τον πληθυσμό του.
Παρόλο που περπατάτε σε ασφαλτόδρομο, η ομορφιά του δάσους με τα μαυρόπευκα, τις καστανιές, τα πλατάνια και τα κυπαρίσσια θα σας μαγέψει. Μετά από 320 μ. έχετε φτάσει σε μια γέφυρα πάνω από ένα ρέμα. Η συνέχεια της διαδρομής μας είναι ο χωματόδρομος που βλέπετε να φεύγει αριστερά αμέσως μετά τη γέφυρα (με τον χαρακτηριστικό κόκκινο κρουνό της πυροσβεστικής στην αρχή του), αλλά αν θέλετε να γεμίσετε το παγούρι σας νερό, 30 μ. πιο κάτω στον ασφαλτόδρομο βρίσκεται μια πηγή με κρύο νερό, που τη λένε «Του Μπουζ’ η Βρύση». Ανηφορίζετε τώρα στο χωματόδρομο, μέσα στην πυκνή βλάστηση, με το ρέμα στα αριστερά σας. Τα νερά αυτού του ρέματος έδιναν παλαιότερα κίνηση σε δύο ακόμα νερόμυλους που υπήρχαν εδώ, σήμερα σε ερειπωμένη κατάσταση.
Ο χωματόδρομος σε κάποιο σημείο διασχίζει τη ρεματιά, περνάει στην απέναντι πλαγιά, και ανηφορίζει ομαλά μέσα στην οργιώδη βλάστηση. Όταν φτάσετε στο τέλος του χωματόδρομου, θα δείτε την αρχή του μονοπατιού που ξεκινάει αριστερά σας, δίπλα από ένα παλιό ελαιόδεντρο. Ανηφορίζετε με νότια κατεύθυνση και φτάνετε σ’ έναν ελαιώνα με ωραίες πέτρινες πεζούλες. Περνάτε από την άκρη του ελαιώνα ακολουθώντας τη σήμανση, βγαίνετε σε έναν χωματόδρομο τον οποίο ακολουθείτε για λίγα μέτρα προς τα δεξιά μέχρι να βγείτε στον κεντρικό χωματόδρομο, τον οποίο επίσης ακολουθείτε προς τα δεξιά (δυτικά), μέσα στο πανέμορφο δάσος με τα θεόρατα πεύκα και κυπαρίσσια.
Περίπου 200 μ. μετά την τελευταία διασταύρωση θα περάσετε μια ρεματιά όπου ο δρόμος είναι τσιμεντοστρωμένος, και 10 μ. μετά από αυτή τη ρεματιά θα δείτε τη σήμανση που σηματοδοτεί την αρχή του μονοπατιού που ανηφορίζει αριστερά, προς το χωριό Καστανιά. Ακολουθείτε αυτό το μονοπάτι και ανηφορίζετε στην πλαγιά βορειοδυτικά από την Καστανιά, που είναι γεμάτη με παλιούς και πολύ περιποιημένους ελαιώνες, αλλά έχει και πολλά τμήματα που επικρατεί ζουγκλοειδής βλάστηση. Την άνοιξη μάλιστα, που ανθίζουν οι λαδανιές (οι ντόπιοι τις λένε κνούκλες) το τοπίο είναι σκέτη μαγεία! Το μονοπάτι είναι σαφές και καθαρό, γιατί περπατιέται συχνά από τους αγρότες που έχουν σε αυτή τη βουνοπλαγιά τους ελαιώνες τους.
Μετά από 520 μ. απολαυστικής πεζοπορίας, το μονοπάτι καταλήγει σ’ έναν χωματόδρομο, στη δυτική άκρη του χωριού Καστανιά. Η συνέχεια αυτής της διαδρομής είναι δεξιά (δυτικά) σε αυτόν το δρόμο, αλλά πριν συνεχίσετε αξίζει οπωσδήποτε να στρίψετε αριστερά και να επισκεφθείτε το χωριό. Θα προσέξετε τα όμορφα παλιά πέτρινα σπίτια του χωριού, τα περισσότερα από τα οποία διατηρούνται σε καλή κατάσταση, αλλά αυτό που θα σας εντυπωσιάσει είναι η τεράστια εκκλησία του χωριού, και η μεγαλόπρεπη στεγασμένη πέτρινη κρήνη στην πλατεία, όπου μπορείτε να ανεφοδιαστείτε με δροσερό νερό.
Ακριβώς απέναντι (βόρεια) από την εκκλησία, ξεκινάει ένα δρομάκι που λέγεται Οδός Θυσίας. Μετά από λίγο το δρομάκι μετατρέπεται σ’ ένα θαυμάσιο καλντερίμι που διασχίζει τα περιβόλια και καταλήγει στη βόρεια άκρη του χωριού, εκεί όπου υπάρχει το λιτό Μνημείο των 27 χωριανών, στο σημείο που τους εκτέλεσαν οι Γερμανοί στις 30 Αυγούστου 1943. Για τη συνέχεια αυτής της διαδρομής επιστρέφετε στην απόληξη του μονοπατιού στη δυτική άκρη του χωριού, και ανηφορίζετε στο χωματόδρομο, με κατεύθυνση προς τα δυτικά. Ο δρόμος αυτός διασχίζει ένα πανέμορφο πυκνό πευκοδάσος. Μετά από 550 μ. φτάνετε σε μια διχάλα, όπου ακολουθείτε το αριστερό, ανηφορικό σκέλος.
Περίπου 50 μ. παρακάτω προσπερνάτε στα αριστερά σας έναν δευτερεύοντα δασικό δρόμο και συνεχίζετε ευθεία στην ανηφόρα. Μόλις περάσετε μια ρεματιά, θα δείτε τη σηματοδοτημένη αρχή του μονοπατιού που ανηφορίζει αριστερά στη βουνοπλαγιά, προς Κοσμαδαίους. Από αυτό το σημείο και μέχρι να φτάσετε στους Κοσμαδαίους, θα απολαύσετε 1400 μ. εξαιρετικής πεζοπορίας μέσα στο πανέμορφο πευκοδάσος, σε βατό μονοπάτι με ήπια ανηφορική κλίση, με πολλά σημεία μαγευτικής θέας προς τα ανατολικά. Ανάλογα με την εποχή και τις καιρικές συνθήκες, κάποια από τα ρέματα που διασχίζει το μονοπάτι σχηματίζουν μικρούς καταρράκτες. Φασκόμηλο, θρούμπι και ρίγανη είναι μερικά μόνο από τα αρωματικά φυτά που σκορπίζουν τα αιθέρια αρώματά τους στην ατμόσφαιρα, ιδίως μετά από βροχή.
Σε αρκετά σημεία του το μονοπάτι διασώζει την πλακόστρωση που είχε, αφού ήταν ο κεντρικός δρόμος επικοινωνίας ανάμεσα στην Καστανιά και τους Κοσμαδαίους. Μόλις βγείτε στο χωματόδρομο, τον ακολουθείτε προς τα δεξιά (βόρεια), και μετά από 300 μ. στρίβετε αριστερά στο σηματοδοτημένο μονοπάτι που μπαίνει στο χωριό. Αν έχετε πεινάσει και επιθυμείτε ένα ελαφρύ γεύμα, υπάρχει εδώ στους Κοσμαδαίους μια πολύ καλή οικογενειακή ταβέρνα, ανοιχτή όλο το χρόνο, που λέγεται «Στ’ Αντωνακάκ’». Θα τη δείτε αριστερά πλάι στο κεντρικό καλντερίμι που διασχίζει το χωριό, και εκτός από πολύ ωραία «τίμια» χωριάτικα φαγητά, το ταβερνάκι αυτό «σερβίρει» από το μπαλκονάκι του και εξαιρετική θέα. Μαγειρεύει η κυρία Δέσποινα Αντωνακάκη, φροντίζει για όλα ο άντρας της ο κύριος Στέλιος, και σερβίρει ο γιος τους ο Διαμαντής.
Τα λαχανικά είναι από το δικό τους μποστάνι, και τα κρέατα είναι ντόπια. Δοκιμάστε οπωσδήποτε την κοσμαδιώτικη σαλάτα, που έχει μέσα το κατσικίσιο τυρί που παράγεται εδώ στο χωριό. Στο τέλος του κεντρικού καλντεριμιού που διασχίζει το χωριό, στη βόρεια άκρη του, βρίσκεται η εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Κατηφορίζετε τα σκαλιά που θα δείτε μπροστά της, και βγαίνετε στον κεντρικό ασφαλτόδρομο προς Νικολούδες, τον οποίο ακολουθείτε προς τα βόρεια (κατηφορικά). Μερικά μέτρα παρακάτω, εκεί που τελειώνει ο πέτρινος τοίχος ενός αμπελιού, στα αριστερά σας, βρίσκεται η αρχή ενός καλντεριμιού που «κόβει» τις στροφές του δρόμου. Το ακολουθείτε, και μετά από λίγο ξαναβγαίνετε στο δρόμο και συνεχίζετε ευθεία στην κατηφόρα.
Μόλις περάσετε τη διασταύρωση προς Μεγάλο Σεϊτάνι, θα δείτε στα αριστερά σας έναν τσιμεντόδρομο που κατηφορίζει προς τα βορειοδυτικά, και ακριβώς εκεί, θα δείτε και τη σηματοδοτημένη αρχή του μονοπατιού που κατηφορίζει προς τα βορειοανατολικά, προς Νικολούδες. Μετά από λίγα μέτρα απολαυστικής πεζοπορίας μέσα στο πυκνό δάσος, ξαναβγαίνετε στον κεντρικό δρόμο, τον ακολουθείτε αριστερά κατηφορικά και μετά από λίγο ξαναβρίσκετε το παλιό καλντερίμι στα αριστερά σας, το ακολουθείτε, ξαναβγαίνετε στο δρόμο, τον διασχίζετε, και βλέπετε ακριβώς απέναντι τη σήμανση που σας δείχνει τη συνέχεια του μονοπατιού. Αυτό το τελευταίο σκέλος του μονοπατιού καταλήγει στη νοτιοδυτική άκρη του χωριού Νικολούδες, στο νεκροταφείο. Στρίβετε αριστερά προς την εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και κατεβαίνετε τα σκαλιά πίσω από το ιερό της, μέχρι να βγείτε στον κεντρικό δρόμο που διασχίζει το χωριό.
Μόλις βγείτε στον κεντρικό δρόμο στρίβετε αριστερά και ανηφορίζετε για μερικά μέτρα, μέχρι το θεόρατο πλάτανο στη βόρεια έξοδο του χωριού, όπου υπάρχει και μια κρήνη. Εδώ θα δείτε τη σηματοδοτημένη αρχή του μονοπατιού που κατηφορίζει μέσα στη ρεματιά με τα πλατάνια. Αυτό το υπέροχο μονοπάτι κατηφορίζει μέσα στο πυκνό δάσος με τα πλατάνια, τις καστανιές και τα μαυρόπευκα, και σας βγάζει μετά από 100 μ. σε έναν χωματόδρομο, στον οποίο στρίβετε αριστερά. Ακολουθείτε αυτόν τον αγροτικό δρόμο για 350 μ., μέχρι το τέλος μιας ανηφοριάς όπου υπάρχει μια αγροικία στα αριστερά του δρόμου και μια στάνη στα δεξιά. Αμέσως μετά τη στάνη θα δείτε την αρχή του μονοπατιού που κατηφορίζει μέσα από το πυκνό πευκοδάσος προς το χωριό Τσουρλαίοι. Αυτό το μονοπάτι είναι ένα από τα ομορφότερα τμήματα αυτής της διαδρομής.
Στη μοναδική διακλάδωση που θα συναντήσετε, επιλέγετε το δεξιό, κατηφορικό σκέλος, ώσπου βγαίνετε σε έναν δασικό δρόμο, τον οποίο διασχίζετε καθέτως και συνεχίζετε ακριβώς απέναντι, ακολουθώντας προς τα αριστερά (βόρεια) ένα τσιμεντένιο αυλάκι νερού που προχωράει πλάι στο μονοπάτι. Ωστόσο, αν έχετε χρόνο και επιθυμία για μια τελευταία στάση ξεκούρασης σε ένα ειδυλλιακό σημείο μέσα στο δάσος, ακολουθήστε αυτόν τον χωματόδρομο προς τα δεξιά (νότια) για 500 μ., και πηγαίνετε στο ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής.
Πίσω στη συνέχεια του μονοπατιού, που κατηφορίζει απότομα στην πλαγιά, όπου θα απολαύσετε μια εντυπωσιακή διάσχιση μέσα από την πιο πυκνή βλάστηση, τόσο πυκνή που σε ορισμένα σημεία της ουσιαστικά περπατάτε μέσα σε ένα πράσινο τούνελ. Το μονοπάτι αυτό καταλήγει σε έναν χωματόδρομο όπου στρίβετε αριστερά, κατηφορίζετε, περνάτε μια ρεματιά και αμέσως μετά ανηφορίζετε αριστερά στον τσιμεντόδρομο, προς το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου που το βλέπετε μπροστά σας σε απόσταση 100 μ. Αυτό το ανηφορικό δρομάκι σας βγάζει στη δυτική άκρη του χωριού Λέκκα, ακριβώς στο πάρκινγκ απ’ όπου ξεκινήσατε αυτή τη διαδρομή.
Διαδρομή 10: Μονή Ζωοδόχου Πηγής Κακοπέρατο -Ζάστανο- Βίγλα –Μνημείο. Μια καθαρόαιμη βουνίσια διαδρομή για δυνατά πνευμόνια και ατσάλινα πόδια! Με μια συνολική υψομετρική διαφορά (ανάβαση) 900 μ. αυτή η διαδρομή δεν είναι για τους ερασιτέχνες. Η κόπωση είναι μεγάλη, αλλά η ανταμοιβή μοναδική. Μήκος: 10,2 χλμ. | Χρόνος πορείας: 6ω | Συνολική υψομετρική διαφορά (ανάβαση): 1025 μ. Η αφετηρία της διαδρομής είναι το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής Κακοπέρατο, ένα παλιό γυναικείο μοναστήρι που τώρα είναι έρημο, χωρίς καλόγριες, έχει όμως νερό, τραπέζια, καρέκλες, φούρνο για ψήσιμο στη φωτιά, σκιά από μια μεγάλη καρυδιά (που το φθινόπωρο είναι φορτωμένη νοστιμότατα καρύδια) και ησυχία. Ο ναός είναι ξεκλείδωτος, και έτσι υπάρχει και εσωτερικός χώρος για ανάπαυση, ή και για διανυκτέρευση.
Η διαδρομή ως εδώ από τους Κοσμαδαίους είναι επίσης πανέμορφη, μέσα στο πυκνό δάσος, και δεν είναι λίγοι αυτοί που πεζοπορούν ως εδώ από το χωριό. Από το μοναστήρι, ακριβώς πριν το γεφυράκι μπροστά από την είσοδό του, ακολουθείτε τον κατηφορικό χωματόδρομο προς τα νότια, μέχρι το χαμηλότερο σημείο του, εκεί όπου υπάρχουν κάποια μελίσσια. Το μονοπάτι για την κορυφή του Κέρκη ξεκινάει ακριβώς από εδώ. Αφήνετε τα μελίσσια στα αριστερά σας και αρχίζετε να ανηφορίζετε. Δεν υπάρχει σαφές μονοπάτι, απλώς ανηφορίζετε στην απότομη πλαγιά ακολουθώντας τη σηματοδότηση. Εκτός από κουραστικά, τα πρώτα 500 μ. είναι και άχαρα, αφού αυτή η βουνοπλαγιά έχει καεί από μια πυρκαγιά (το 2010) η οποία ξεκίνησε από αυτά τα μελίσσια (από ένα λάθος του μελισσοκόμου), ο άνεμος την έσπρωξε προς τα νότια, και δεν σταμάτησε παρά μόνο όταν έφτασε στη θάλασσα, στα Βοτσαλάκια.
Εσείς όμως ανηφορίζετε προς τα δυτικά, και μετά από λίγο βγαίνετε από τη ζώνη της καταστροφής. Από ένα σημείο και μετά, περπατάτε πάνω στην κόψη της ράχης, έχοντας ωραία θέα και προς τα ανατολικά και προς τα δυτικά. Η απότομη κλίση δεν σταματάει μέχρι να φτάσετε στην κορυφή Ζάστανο (1185 μ. υψόμετρο), όπου η ανταμοιβή σας είναι η εντυπωσιακή πανοραμική θέα. Από εδώ βλέπετε προς τα νότια και την κορυφή Βίγλα, την ψηλότερη κορυφή της Σάμου, συνήθως να «ακουμπάει» στα σύννεφα. Από την κορυφή Ζάστανο μέχρι την κορυφή Βίγλα η πεζοπορία των 2,6 χλμ. είναι σκέτη απόλαυση. Περπατάτε πάνω στα βράχια της ράχης που ενώνει τις δύο κορυφές, με μαγευτική θέα σε κάθε σας βήμα!
Θα διασχίσετε ένα δασάκι με θαμνόκεδρα, θα περάσετε τη σηματοδοτημένη διασταύρωση του μονοπατιού που κατηφορίζει δυτικά προς Δρακαίους και Καλλιθέα, και θα φτάσετε στη Βίγλα χωρίς καμία δυσκολία. Πάνω στη Βίγλα υπάρχει απλώς ένας μεταλλικός ιστός και τίποτα άλλο. Λίγο κάτω από αυτή την κορυφογραμμή προς τα δυτικά, ανάμεσα στις κορυφές Βίγλα και Ζάστανο, βρίσκονται και τα συντρίμμια του αεροπλάνου της Ολυμπιακής Αεροπλοΐας που συνετρίβη εδώ την Πέμπτη 3 Αυγούστου 1989. Ήταν η πτήση 545 από τη Θεσσαλονίκη, με τελικό προορισμό την Κω και ενδιάμεσο σταθμό τη Σάμο. Κυβερνήτης του αεροσκάφους Shorts SD 330 ήταν ο 42χρονος Παναγιώτης Μουτζουρέας, και συγκυβερνήτης ο 30χρονος Γιώργος Ηλιάδης.
Το αεροσκάφος απογειώθηκε από το αεροδρόμιο της Μίκρας στις 15:15. Στις 16:43 ο κυβερνήτης επικοινώνησε με τον πύργο ελέγχου του αεροδρομίου της Σάμου δίνοντας το στίγμα του μερικά μίλια βορειοδυτικά της Σάμου, και λίγα λεπτά αργότερα εξαφανίστηκε από τα ραντάρ. Η πυκνή ομίχλη που σκέπαζε την κορυφή του Κέρκη θα έπρεπε να αποτρέψει τους πιλότους να περάσουν πάνω από το βουνό για την προσέγγισή τους στο αεροδρόμιο της Σάμου, και να το παρακάμψουν από τη μεριά της θάλασσας. Παρόλα αυτά, ο κυβερνήτης επέλεξε να περάσει πάνω από το βουνό, και μάλιστα διαπράττοντας δύο ακατανόητα και τραγικά λάθη: πρώτον, δεν επέλεξε την πτήση δι’ οργάνων αλλά την πτήση εξ όψεως, και δεύτερο και μοιραίο, κατέβασε το αεροπλάνο στα 3000 πόδια ύψος, ενώ στο συγκεκριμένο αεροδιάδρομο το προβλεπόμενο ύψος πτήσης είναι τα 6000 πόδια. Το αεροπλάνο αναμενόταν να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της Σάμου στις 17:05, αλλά δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό του.
Μερικά λεπτά νωρίτερα είχε συντριβεί στη απόκρημνη δυτική πλαγιά του Κέρκη, μόλις 50 μ. κάτω από την κορυφογραμμή. ‘Όλοι οι 31 επιβάτες και τα 3 μέλη του πληρώματος σκοτώθηκαν ακαριαία. Το θέαμα στον τόπο της συντριβής είναι μακάβριο. Τα συντρίμμια του αεροσκάφους είναι ακόμα σκορπισμένα στην πλαγιά, οι τροχοί ακόμα γεμάτοι αέρα, κομμάτια του κόκπιτ και του θαλάμου επιβατών, βαλίτσες, παπούτσια, ένα παιδικό καροτσάκι. Η πιο εύκολη προσέγγιση στο σημείο της τραγωδίας είναι ένα σηματοδοτημένο με κόκκινες βούλες μονοπάτι που διακλαδίζεται προς τα νοτιοδυτικά πάνω σε αυτή τη ράχη, 900 μ. μετά τη διακλάδωση του μονοπατιού προς Δρακαίους και Καλλιθέα. Από τη Βίγλα κατηφορίζετε προς τα νότια, στο ευδιάκριτο και σηματοδοτημένο μονοπάτι προς τα ανατολικά και μετά προς τα νότια, που είναι η πιο περπατημένη πρόσβαση στην κορυφή, γι’ αυτό και είναι φαρδιά και καθαρή.
Φτάνετε σε ένα διάσελο όπου θα δείτε τα ερείπια του παλιού Προφήτη Ηλία (του 17ου αιώνα), περιφραγμένα με ένα μπλε σιδερένιο κάγκελο, και από εκεί το μονοπάτι παίρνει νότια πορεία και χώνεται μέσα στη ρεματιά. Μετά από λίγο, έχετε φτάσει στο ξωκλήσι-καταφύγιο του Προφήτη Ηλία, χτισμένο το 1909 σε ένα σημείο με εξαιρετική θέα προς τα νότια. Είναι πάντα ξεκλείδωτο, και αν το φέρει η ανάγκη, μπορείτε να διανυκτερεύσετε εδώ με ασφάλεια. Έχει ένα άνετο δωμάτιο με τζάκι και με πολλές κουβέρτες, και μια κουζίνα με τραπέζι και καρέκλες, γκάζι και σκεύη για να μαγειρέψετε το φαγητό σας (εφόσον έχετε φέρει μαζί σας προμήθειες). Νερό υπάρχει σε μια πηγή μερικά μέτρα πιο ανατολικά. Για τη συνέχεια αυτής της διαδρομής κατηφορίζετε από τον Προφήτη Ηλία με ανατολική κατεύθυνση, και περίπου 100 μέτρα μετά το ξωκλήσι το μονοπάτι διακλαδίζεται και εσείς ακολουθείτε το αριστερό σκέλος (το δεξιό πηγαίνει στο μοναστήρι της Ευαγγελιστρίας και από εκεί κάτω στην ακτή, στα Βοτσαλάκια).
Μπαίνετε σε μια ρεματιά και ουσιαστικά κατηφορίζετε μέσα στην κοίτη της. Θα περάσετε την πρώτη πηγή, λίγο παρακάτω τη δεύτερη πηγή, και αμέσως μετά το μονοπάτι βγαίνει από τη ρεματιά και περνάει στην αριστερή (βόρεια) πλαγιά. Από την τρίτη πηγή και μετά το μονοπάτι ανηφορίζει ελαφρά στην πλαγιά, και μετά κατηφορίζει απότομα (γι’ αυτό είναι καλό να έχετε μπατόν πεζοπορίας). Σε όλο το μήκος του μονοπατιού υπάρχει επαρκής σήμανση και δεν θα δυσκολευτείτε σε κανένα σημείο του. Από τη νότια βουνοπλαγιά με το καφεκόκκινο χώμα, το μονοπάτι κάποια στιγμή περνάει στην απέναντι βουνοπλαγιά με τους λευκούς-γκρι ασβεστόλιθους.
Η θέα προς τα ανατολικά σε όλη τη διάρκεια της κατάβασης είναι μαγευτική. Μετά από 4 χλμ. συνολικά από τον Προφήτη Ηλία, το μονοπάτι βγαίνει στο χωματόδρομο, στο σημείο όπου υπάρχει το Μνημείο Εθνικής Αντίστασης. Στρίβετε αριστερά (βορειοδυτικά) και ακολουθείτε αυτόν το χωματόδρομο για να επιστρέψετε (σχεδόν μισή ώρα πορεία) στο μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, εκεί όπου αφήσατε το όχημά σας.
Για τη Σάμο, η TERRAIN έχει εκδώσει έναν λεπτομερή πεζοπορικό χάρτη της Σάμου στην κλίμακα 1:35.000, στον οποίο αποτυπώνονται όλα τα μονοπάτια του νησιού, όλες οι παραλίες και όλα τα αξιοθέατα, με μέγιστη ακρίβεια. Επίσης, έχει εκδώσει έναν πεζοπορικό οδηγό 240 σελίδων, με αναλυτικές περιγραφές 40 πεζοπορικών διαδρομών και με εντυπωσιακές φωτογραφίες του Σαμιώτη φωτογράφου Νίκου Χατζηιακώβου.
