27.4.23

Κοζάνη: Πεντάλοφος και Βυθός

«Όπου και να ταξιδέψεις θα δεις την τέχνη των Ζουπανιωτών μαστόρων. Αυτοί έχτισαν όλον τον κόσμο». Οι Κοζανίτες μαστροκαλφάδες ήταν ανέκαθεν πασίγνωστοι στην τέχνη του οικοδομείν, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό που η τουρκική εξουσία τους είχε κατοχυρώσει με ειδικά προεδρικά διατάγματα ώστε να διευκολύνεται η μετακίνησή τους σε ολόκληρη την αυτοκρατορία και να επιταχύνεται η εκτέλεση των τεχνικών τους έργων.

Όμως, ανάμεσά τους, κορυφαίοι στην πέτρινη οικοδομή θεωρούνταν πάντα οι Ζουπανιώτες. Ζουπάνι ονομαζόταν παλιά ο Πεντάλοφος και εδώ θα δείτε, ακόμα και σήμερα, δείγματα μιας αξεπέραστης αρχιτεκτονικής με διώροφα και τριώροφα σπίτια ολοκληρωτικά φτιαγμένα από πέτρα. Οι μαστροκαλφάδες του Πενταλόφου έφτασαν, κομίζοντας την τέχνη και τη φήμη τους, μέχρι την Αλεξάνδρεια, την Περσία, τους Αγίoυς Τόπουs και την Αφρική.

Η αναχώρησή τους, κάθε χρόνο λίγο μετά το Πάσχα, είχε αποκτήσει μάλιστα τελετουργικό χαρακτήρα: Εδώ, στον Πεντάλοφο, ολόκληρη η τοπική κοινωνία σχημάτιζε πομπή που τουs συνόδευε μέχρι την έξοδο του χωριού, και με τον ίδιο τρόπο τουs υποδεχόταν όταν επέστρεφαν, συνήθωs τις τελευταίες μέρες του Οκτωβρίου. Η Κοινότητα Πενταλόφου, που περιλαμβάνει και τα χωριά του Διλόφου, του Βυθού και της Αγίας Σωτήρας, είναι η αφετηρία μιας ιστορικής πορείας που έδωσε στους Έλληνες, μέσα στα χρόνια της τουρκοκρατίας, το δικαίωμα να αισθάνονται υπερήφανοι για την ευφυΐα και τα έργα τους.

Και αν δεν το γνωρίζετε, ακόμα και τα πέτρινα σπίτια του Πηλίου χτίστηκαν από αυτούς τους τεχνίτες, τα δύσκολα χρόνια του 19ου αιώνα.