Λιμάνι σαν το φιόρδ που σχηματίζεται στον Γάιο, δεν συναντάμε άλλο στην Ελλάδα. Δύσκολα συναντά κανείς το τιρκουάζ χρώμα της θάλασσας, τις απίστευτες ακρογιαλιές και τις θαλάσσιες σπηλιές, με τα κυπαρίσσια και τις ελιές, να φτάνουν ως τη θάλασσα στις δαντελωτές ακτές. Κτίρια με επτανησιακή αρχιτεκτονική με βενετσιάνικες επιρροές και πλούσια βλάστηση, μιας και το νησί είναι ένα δάσος με ελιές, κυπαρίσσια και πεύκα. Ένα νησί ιδανικό να το εξερευνήσουν, όλοι αυτοί που διαθέτουν κάθε λογής σκάφος και για αυτό ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, κατακλύζεται από επισκέπτες. Ένα όμως τόσο όμορφο νησί η φύση φρόντισε να το προστατέψει από τους «κατακτητές» και ο Ποσειδώνας άφησε παγίδες για να την «πατάει» κάθε απρόσεκτος επισκέπτης που προσπαθεί να προσεγγίσει το νησί, είτε πλέοντας από ανατολικά πέφτοντας στην ξέρα της Παναγιάς και των Παξών, είτε από βόρεια στο Μαρμάρι, είτε από νότια των Αντίπαξων.
Στον Γάιο, το λιμάνι των Παξών: Ας ξεκινήσουμε την περιήγησή μας στο νησί από το μοναδικής ομορφιάς, λιμάνι των Παξών. Προσεγγίζοντας εξ’ ανατολών το νησί, πρέπει να προσέξουμε τον πολύ επικίνδυνο ύφαλο της Παναγιάς, που βρίσκεται σε απόσταση 2,5 μιλίων. Πλησιάζοντας τον Γάιο, δεν βλέπουμε τίποτα πέρα από μια κατάφυτη περιοχή και ψηλά κάποια σπίτια. Μια συστάδα δυο μικρών καταπράσινων νησιών, του Αγίου Νικολάου κα της Παναγιάς, προστατεύουν το λιμάνι όχι μόνο από τους αέρηδες αλλά και από τα μάτια των περαστικών. Δημιουργούν με τη στεριά ένα φιόρδ, μέσα στον οποίο βρίσκουν καταφύγιο τα σκάφη. Στο φιόρδ σχηματίζονται στα άκρα δυο λεκάνες, που δένουν μεγάλα σκάφη και ένα στένωμα στη μέση, για μικρά σκάφη και βάρκες.
Στο στόμιο του βόρειου τμήματος βρίσκεται και το εμπορικό λιμάνι και το σημείο πρόσδεσης των υδροπλάνων. Μπορούμε να μπούμε και από τη βόρεια και από τη νότια είσοδο. Προτιμότερη είναι η νότια είσοδος που σηματοδοτείται με δυο μικρούς φάρους. Αν έχουμε μεγάλο βύθισμα περνάμε στο μέσον που το βάθος είναι γύρω στα 2-3 μέτρα, φροντίζοντας να μη διασταυρωθούμε με άλλο σκάφος. Μπαίνοντας στο φιόρδ, δεν ξέρουμε τι να πρωτοθαυμάσουμε. Τα δεκάδες σκάφη δεμένα το ένα δίπλα στο άλλο, τα όμορφα παραδοσιακά κτίρια επηρεασμένα από την βενετσιάνικη αρχιτεκτονική ή τα καταπράσινα νησάκια. Ένας ζωντανός πίνακας ζωγραφικής μπροστά στα μάτια μας.
Αν έχουμε όμως σκάφος και θέλουμε να δέσουμε, ιδιαίτερα Ιούλιο-Αύγουστο, θα πρέπει να είμαστε πολύ τυχεροί ή να έχουμε φτάσει πρωί την ώρα που κάποιοι σαλπάρουν. Πολλά σκάφη δένουν στα νησάκια και μετακινούνται με τα tenders απέναντι. Γενικότερα τα βάθη στο φιόρδ είναι 3-4 μέτρα. Στην προβλήτα λειτουργούν pillars με νερό και ηλεκτρικό, με κάρτες των 10€ που καλύπτουν κατανάλωση 44KW ρεύματος ή 400 λίτρων νερού, ανεξαρτήτως ημερών χρήσης. Η βόλτα στα γραφικά καντούνια του Γαίου, είναι μοναδική. Χρωματιστά σπίτια, πολύ κοντά το ένα στο άλλο, άλλα δίπατα, άλλα τρίπατα και όλα με κεραμοσκεπές. Στην παραλία δεσπόζουν αρχοντικά νεοκλασικού ρυθμού.
Από την πλατεία που βρίσκεται στο κέντρο, χανόμαστε στα δαιδαλώδη στενά σοκάκια με τα καμπαναριά που ακουμπάνε σε σπίτια, με γραφικά καταστήματα, καφενεία και ταβέρνες, κάνοντας ένα ταξίδι στο χρόνο. Αξίζει μια επίσκεψη στο λαογραφικό μουσείο που στεγάζεται σε κτίριο του 1906 στη νότια προβλήτα. Σαν πέσει η νύχτα, η εικόνα είναι ακόμα πιο μαγευτική με τα φώτα να αντανακλώνται μέσα στα ήρεμα νερά της θάλασσας και ένα πολύβουο ανθρώπινο μελίσσι να κατακλύζει την προβλήτα, τα στενά και τις πλατείες. Απαραίτητη μια επίσκεψη στο κατάφυτα νησάκι του Αγίου Νικολάου στο φιόρδ, για να περπατήσουμε κάτω από τεράστια πεύκα και να ανεβούμε στην κορυφή, όπου δεσπόζει το βενετσιάνικο κάστρο. Αλλά και στην Παναγιά το δεύτερο νησί για να επισκεφτούμε το ιστορικό μοναστήρι της Παναγιάς των Βελλιανιτών, που έχτισαν οι πρόσφυγες Βελλιανίτες από την Θεσπρωτία, όταν κυνηγήθηκαν από τους Τούρκους.
Εξερευνώντας δια θαλάσσης το νησί: Οι Παξοί είναι ένα νησί που το χαίρεσαι ιδιαίτερα από τη θάλασσα, γι αυτό και είναι ιδανικός προορισμός για κάθε κάτοχο σκάφους. Τα χωριά στην ενδοχώρα είναι λιγοστά και η ομορφιά του νησιού βρίσκεται απλωμένη περιμετρικά του νησιού, γι αυτό επιβάλλεται είτε με δικό μας μέσο, είτε με τα καραβάκια που εκτελούν δρομολόγια ο περίπλους του νησιού. Ο καπετάν Γιάννης Βελιανίτης, με το παραδοσιακό καΐκι Άγιος Σεβαστιανός, υπόσχεται καθημερινά μοναδική εμπειρία ξενάγησης κάνοντας τον περίπλου του νησιού, με ένα καΐκι με ιστορία πάνω από 60 χρόνων, και με διάθεση όχι μόνο για ξενάγηση, αλλά και για διασκέδαση.
Ακόμα και αν έχουμε δικό μας σκάφος, ίσως αξίζει μια μέρα να κάνουμε τον περίπλου μαζί του για να ανακαλύψουμε ομορφιές που ίσως δεν μπορέσουμε να ανακαλύψουμε και τις προσπεράσουμε. Ας ξεκινήσουμε το ταξίδι μας από τον Γάιο, πλέοντας βόρεια. Η μια παραλία διαδέχεται την άλλη, όλες με βότσαλο και νερά με εκπληκτικό χρώμα. Δεν μπορούμε να αντισταθούμε στον πειρασμό για μια βουτιά στην όμορφη παραλία Αλάτι και αν έχει μαΐστρο στην πιο προστατευμένη Κηπιάδη. Στο Μαρμάρι θα δούμε στην παραλία και κομμάτια μάρμαρου, από κάποιο πλοίο που μετέφερε παλιά μάρμαρα και ναυάγησε. Μετά από δύο μίλια και πλέοντας ανατολικά από τις βραχονησίδες Λιθαριά, φθάνουμε τον όρμο του Λογγό.
Λογγός: Ο Λογγός, είναι ένας γραφικός παραδοσιακός οικισμός των Παξών ΒΑ του νησιού, χτισμένος γύρω από ένα κόλπο, εκεί που ενώνεται η πλαγιά του βουνού με τη θάλασσα και με τις ελιές και τα πεύκα να ακουμπάνε στα νερά. Στην προβλήτα ταβέρνες και καταστήματα και στην άκρη μια παραλία με βότσαλο. Η προβλήτα συνήθως είναι κατειλημμένη από σκάφη ντόπιων και τα μεγάλα σκάφη δένουν αρόδου, στον προστατευμένο κόλπο πάνω σε τιρκουάζ νερά. Πίσω από την παραλία στέκει ερημωμένο αλλά επιβλητικό το κτίριο του παλιού εργοστασίου του Ανεμογιάννη με την εντυπωσιακή καμινάδα.
Εκεί παλιότερα δούλευαν εκατοντάδες άνθρωποι, φτιάχνοντας σαπούνι και πολλά είδη με πρώτη ύλη το λάδι. Αξίζει να σταματήσουμε έστω για λίγο να πάρουμε από τον φούρνο με ξύλα την ντόπια λαγάνα που σε συνδυασμό με το ντόπιο λάδι και αχινούς μπορούμε να έχουμε το καλύτερο και με ενέργεια σε όλους τους τομείς, μεσημεριανό. Ο κόλπος είναι αρκετά προστατευμένος στον μαΐστρο, ιδιαίτερα η βόρεια πλευρά του κόλπου. Ανατολικά της εισόδου του κόλπου και σε απόσταση περίπου 500 μέτρων, βρίσκεται ο επικίνδυνος ύφαλος των Παξών με κεφάλι λιγότερο από ένα μέτρο. Συνεχίζοντας για 2 ακόμα μίλα, μπαίνουμε στον κόλπο της Λάκκας, στα βόρεια του νησιού. Ενδιάμεσα μπορούμε να σταθούμε στο νεανικό Μονοδέντρι με bar και εστιατόρια.
Λάκκα: Ο μοναδικός σε φυσική ομορφιά κόλπος της Λάκκας, θα μας συναρπάσει. Ένας μεγάλος κόλπος με την άμμο να δίνει ένα μοναδικό χρώμα στα νερά και τα σκάφη να φαίνονται ότι πλέουν σε φυσική πισίνα. Γι αυτό είναι δημοφιλής προορισμός των επισκεπτών με σκάφος και τους καλοκαιρινούς μήνες κατακλύζεται. Βορειοδυτικά του κόλπου βρίσκονται υπήνεμες μικρές παραλίες. Σον μυχό του κόλπου βρίσκεται ο πολύ όμορφος οικισμός που βρίσκει κανείς ότι θέλει. Από εφόδια ως ταβέρνες και bar και όλα πάνω στο κύμα. Στην προβλήτα συνήθως δεν υπάρχουν ελεύθερες θέσεις και τα περισσότερα σκάφη δένουν αρόδου μέσα στον κόλπο.
Γύρω από τον κόλπο υπάρχουν εξαιρετικές μικρές μονάδες ενοικιαζομένων διαμερισμάτων με θέα εκπληκτική στον κόλπο. Αρκετά προστατευμένος από ΒΔ ανέμους, είναι στο βορειοδυτικό τμήμα του κόλπου. Από τη Λάκκα για να κινηθούμε στην δυτική πλευρά του νησιού πρέπει να αποφύγουμε τις ώρες από 13:00 ως τις 18:00, που βγάζει συνήθως ένα μαΐστρο. Βγαίνοντας από τη Λάκκα, προσέχουμε την ξέρα Μάρμαρο, που βρίσκεται 0,5 μίλι ΒΔ του νησιού και συναντάμε ψηλά τον φάρο. Έναν από τους όμορφους φάρους με φαροφύλακα, που τους καλοκαιρινούς μήνες φιλοξενεί αξιωματικούς του πολεμικού ναυτικού. Αξίζει μια επίσκεψη για ηλιοβασίλεμα οδικώς.
Δυτικά του νησιού, η άλλη όψη των Παξών: Η δυτική πλευρά, λόγω του ότι είναι εκτεθειμένη στους ανέμους και τα δυνατά κύματα που κατεβαίνουν από την Αδριατική, είναι πιο άγρια αλλά κρύβει και πολλές ομορφιές. Θαλασσινές σπηλιές, εντυπωσιακά βράχια μέσα στη θάλασσα και μικρές αγκάλες, που η μια διαδέχεται την άλλη. Από την ώρα που περνάμε τον φάρο, το τοπίο αλλάζει εντελώς. Τα τιρκουάζ χρώματα της θάλασσας που συναντήσαμε ανατολικά, γίνεται βαθύ μπλε και τα ολόλευκα βράχια με τα δέντρα που φτάνουν ως τη θάλασσα δημιουργούν άλλους χρωματισμούς με τις αντανακλάσεις. Ιδιαίτερα μετά το μεσημέρι, που βλέπουμε τις ηλιαχτίδες να τρυπώνουν μέσα στα βράχια και τις σπηλιές.
Πριν τα Βασιλιάτικα είναι οι ερειπωμένοι πλέον πετρόχτιστοι οικισμοί των κατοίκων, που κρύβονταν όταν έρχονταν οι πειρατές. Αμέσως μετά τα Βασιλάτικα, και απέναντι από το βράχο Κάτεργο, είναι η πολύ μεγάλη σπηλιά της Υπαπαντής, μέσα στην οποία κρυβόταν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου το υποβρύχιο Παπανικολής. Συνεχίζοντας, μόλις περάσουμε το φάρο και βρεθούμε στα Μποϊκάτικα, συναντάμε το Αχάι, τις σπηλιές που ο συντοπίτης τους Παπακαλιάτης γύρισε το έργο του «Να με προσέχεις». Είναι σπηλιές που μπαίνει σκάφος, επικοινωνούν μεταξύ τους και καταλήγουν σε μια παραλία. Δίπλα υπάρχει και μια σπηλιά με πανέμορφους σταλακτίτες και σταλαγμίτες
Συνεχίζοντας νότια συναντάμε τον Ορθόλιθο, το σήμα κατατεθέν του νησιού. Ένα υπέροχο δημιούργημα της φύσης που αν το δούμε απόγευμα που οι αχτίνες του ήλιου πέφτουν πάνω του, είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό. Μπροστά στον Ορθόλιθο υπάρχει μια σπηλιά και πιο μέσα μια δεύτερη με απόλυτο σκοτάδι, που μας προκαλεί δέος. Η επόμενη στάση είναι στα αυλάκια που βρίσκονται στα Βλαχοπουλιάτικα και στα Μπογδανιάτικα, εκεί όπου το θαλασσινό νερό εισχωρεί στη στεριά για περίπου 100 μέτρα, σαν να είναι εκβολές ποταμού. Αμέσως μετά συναντάμε το Γαλάζιο, μια ερημική πανέμορφη παραλία κάτω από τα Βελιανιτάτικα.
Συνεχίζοντας τον περίπλου μας, όλο το τοπίο μας προκαλεί δέος, ανάλογο με αυτό που νιώθουμε όταν βρισκόμαστε σε αρχαιολογικό χώρο, μόνο που εδώ τα βράχια δεν τα λάξεψε ανθρώπινο χέρι αλλά η φύση. Κάτω από τα Κατσιμάτικα, είναι η Καμάρα, ένας μεγάλος τρούλος που περνάς με το σκάφος και πίσω συναντάμε μια μικρή παραλία. Πριν το Μογγονήσι συναντάμε τις Ανεμότρυπες και τις περίφημες Μπλέ σπηλιές, που μπαίνουμε μέσα με το σκάφος μας. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην σταματήσουμε ανάμεσα στο Μογγονήσι και το Καλτσονήσι, κάτω από το εκκλησάκι του Αγίου Σπυρίδωνα, για να κάνουμε βουτιά στα τιρκουάζ νερά.
Μογγονήσι: Έχοντας διανύσει 8 μίλια από τη Λάκκα, φθάνουμε στην νότια πλευρά, συναντάμε το Μογγονήσι. Το Μογγονήσι το χωρίζει από τους Παξούς, ένας στενός δίαυλος που έχει κατασκευαστεί μια γέφυρα για τα οχήματα. Έτσι έχει γίνει πλέον ένα με τους Παξούς. Μπαίνουμε στο βαθύ κόλπο που σχηματίζεται με τους Παξούς. Ιδανικό καταφύγιο για όσους θέλουν την ησυχία τους δεμένοι σε έναν προστατευμένο από καιρούς κόλπο. Στον μυχό του υπάρχουν κάποιες εγκαταστάσεις ταβέρνας-camping και μια μικρή προβλήτα που προσεγγίζουν σκάφη με μικρό βύθισμα.
Δεν θα ξεχάσω το καλοκαίρι του 1984 που ήμουν εκεί για ναυτικό camping, ήρθε ένα ferry boat γεμάτο άμμο και σε λίγες ώρες δημιούργησε την αμμώδη παραλία που παραμένει ακόμα. Συνεχίζοντας τον περίπλου μας βόρεια πλέον από την ανατολική πλευρά, συναντάμε την περιοχή Πόρτο Οζιά, με πολύ σύγχρονες ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, αλλά και απόμερες παραλίες με λευκό βότσαλο και τα δέντρα μέχρι τη θάλασσα. Πολύ καλή είναι η παραλία Αυτιά Γαϊδάρου. Έχουμε πλέον πλησιάσει το λιμάνι μας που βρίσκεται σε απόσταση 1,5 μιλίου και έχοντας διανύσει μια απόσταση περίπου 22 μιλίων, ολοκληρώνουμε τον περίπλου των Παξών.
Αντίπαξοι, από τις καλύτερες παραλίες της Μεσογείου: Θα μου πείτε περιηγηθήκαμε τους Παξούς και δεν θα πάμε Αντίπαξους; Δεν μπορώ να βάλω στον περίπλου τους Αντίπαξους, γιατί θεωρώ ότι πρέπει να είναι αυτοτελής προορισμός και ίσως για περισσότερες από μία μέρες. Πολλές φορές έχω επισκεφθεί τους Παξούς, αλλά αλησμόνητες θα μου μείνουν οι νύχτες που ήμουν δεμένος στις παραλίες των Αντίπαξων. Οι Αντίπαξοι απέχουν μόλις 3 μίλια από τον Γάιο και είναι το σημείο που επισκέπτονται όλοι, είτε με τα σκάφη τους είτε με τα ημερόπλοια. Οι δύο παραλίες, βόρεια η Βρίκα και νοτιότερα το Βουτούμι, που είναι αξιολογημένες μέσα στις δέκα καλύτερες παραλίες της Μεσογείου και αυτό οφείλεται στο μοναδικό φωτεινό χρώμα που έχουν τα νερά που οφείλεται στην διαύγεια του νερού και στην λαμπερότητα της λευκής άμμου.
Τους καλοκαιρινούς μήνες, από τις 11 το πρωί, μέχρι το απόγευμα βέβαια γίνεται πανδαιμόνιο από τα δεκάδες σκάφη και τους εκατοντάδες επισκέπτες που κατακλύζουν με ημερόπλοια τις παραλίες. Αξίζει να περπατήσουμε το νησί για να δούμε από ψηλά την ομορφιά του τοπίου και να γευτούμε μεζέδες στα ταβερνάκια. Ιδανικός τόπος για ψάρεμα οι διάσπαρτοι στη θάλασσα βράχοι στα νότια του νησιού. Μπορεί στους Παξούς να κυριαρχούν τα ελαιόδεντρα, εδώ όμως κυριαρχούν οι αμπελώνες, γιατί ο Ποσειδώνας ήθελε καλό κρασί για να απολαμβάνει πιο χαλαρά τον έρωτά του.
Ανάμεσα στην Βρίκα και το Βουτούμι, είναι η παραλία Μεσοβρίκα, ένα καλό σημείο για φουντάρισμα. Το Βουτούμι ενδείκνυται για διανυκτέρευση με τα σκάφη απ έξω φαίνονται ότι ίπτανται λόγω της λαμπερότητας του νερού. Πιο νότια είναι το λιμανάκι της Αγραπιδιάς, που υπάρχει ένα μικρό αλιευτικό καταφύγιο. Συνεχίζουμε νότια με τη μια παραλία να διαδέχεται την άλλη μέχρι που φτάνουμε στο νότιο άκρο, στο φάρο και από κάτω είναι τα Δασκάλια, ξέρες διάσπαρτες στη θάλασσα. Κάποτε ήταν το σημείο ενωμένο με τους Παξούς και μάλιστα επάνω υπάρχουν ερείπια από σχολείο. Αφού περάσουμε μακριά από τις ξέρες, συνεχίζουμε πλέον από τη δυτική πλευρά και σταματάμε τις εκπληκτικές παραλίες Σαρακίνικο και Ροδοβάνι.
Στην ενδοχώρα των Παξών, το πυκνό δάσος με τις ελιές: Οι Παξοί είναι από τα λίγα νησιά που δεν έχει οργανωμένα χωριά στην ενδοχώρα, πέρα από τα Μαγαζιά με τις ωραίες ταβέρνες ή τον Οζιά ή τον Πλάτανο. Υπάρχουν όμως πάρα πολλοί οικισμοί διάσπαρτοι στο νησί με ονόματα που παραπέμπουν σε παλιούς ιδιοκτήτες, όπως «Δενδιάτικα» από την οικογένεια Δένδια κ.ο.κ., που παλιά ήταν τα αγροτόσπιτα αυτών που καλλιεργούσαν τις ελιές. Αξίζει η επίσκεψη στην ενδοχώρα ενοικιάζοντας όχημα γιατί θα βρεθούμε σε ένα πραγματικό δάσος από πελώριες ελιές και κυπαρίσσια, κάτω από τα οποία φυτρώνουν φτέρες. Υπολογίζεται ότι στο μικρό αυτό νησί υπάρχουν πάνω από διακόσιες πενήντα χιλιάδες ελαιόδεντρα. Το οδικό δίκτυο είναι πολύ καλό με ασφάλτινους δρόμους και συνδέει όλο το νησί, εκτός από τις δυτικές ακτές, που για κάποια σημεία υπάρχουν χωματόδρομοι. Εντυπωσιακές ως αρχιτεκτονική είναι και οι 64 εκκλησίες που βρίσκονται διάσπαρτες στο νησί.
Γιατί να επιλέξουμε τους Παξούς για τις διακοπές μας: Pax, σημαίνει ειρήνη και οι Παξοί είναι ένας προορισμός, που συνήθως επιλέγουν όσοι θέλουν να απολαύσουν τις διακοπές τους σε ένα γραφικό ειδυλλιακό και ερωτικό μέρος. Πολλές φορές από το 1983 έχω επισκεφτεί τους Παξούς και πρόσφατα φέτος και ομολογώ ότι κάθε φορά το λατρεύω πιο πολύ και ανακαλύπτω νέα μέρη. Παρόλο που είναι μικρό νησί έχει πάρα πολλές επιλογές που καλύπτουν όλα τα γούστα των επισκεπτών. Αυτό που με εντυπωσιάζει ιδιαίτερα είναι το μπλε-τιρκουάζ χρώμα της θάλασσας στις αμέτρητες σπιάντζες, όπως λένε τις παραλίες και το φυσικό λιμάνι στον Γάιο. Είναι ένα νησί που δίνει πολλές καθημερινές επιλογές στον επισκέπτη. Αν κάποιος θέλει κόσμο, επιλέγει τον Γάιο για διαμονή, διαφορετικά υπάρχουν άλλα πιο ήσυχα σημεία. Παρόλο που είναι μικρό νησί, δύσκολα το ανακαλύπτει κανείς όλο, επισκεπτόμενες τις δεκάδες παραλίες του.
