Περιήγηση στον οικισμό: Ιστορικά κτίρια, αρχοντικά και καπετανόσπιτα σε υπέροχα οικιστικά σύνολα, λιθόστρωτα, καταστήματα, εστιατόρια και καφέ, βάρκες, θαλάσσια ταξί, δεμένα γιοτ και ιστιοπλοϊκά: Αυτή είναι η πρώτη εικόνα του λιμανιού της Ύδρας. Ο παραλιακός δρόμος, η Παύλου Κουντουριώτη, εκτείνεται από την περιοχή Πέταλο μέχρι το άγαλμα του ναυάρχου Μιαούλη. Σε αυτόν καταλήγουν τα κάθετα πλακόστρωτα σοκάκια και το δίκτυο που σχηματίζουν φτάνει μέχρι τις επάνω γειτονιές, τις κρυμμένες από τη θάλασσα.
Επίκεντρο του λιμανιού ήταν και παραμένει το Μοναστήρι, με τον ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, τη μητρόπολη της Ύδρας. Είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο κτισμένη τον 17ο αι. και ανακατασκευασμένη στα τέλη του 18ου. Πολλοί είναι αυτοί που έρχονται να προσκυνήσουν τις εικόνες της Παναγίας και του Χριστού που θεωρούνται θαυματουργές. Ο ναός φωτίζεται από πολυελαίους-δύο ασημένιους και έναν χρυσό εξάφωτο που έχει επάνω του τις κεφαλές των Λουδοβίκων της Γαλλίας. Στο συγκρότημα βρίσκεται το καστροδημαρχείο και στον χώρο των πρώην κελιών λειτουργεί το Εκκλησιαστικό-Βυζαντινό μουσείο. Μπροστά από το δημαρχείο, η πλατεία Παύλου Κουντουριώτη με το άγαλμά του σφύζει από ζωή. Ένα ανηφορικό δρομάκι οδηγεί στο αρχοντικό Τομπάζη, όπου στεγάζεται η Σχολή Καλών Τεχνών από το 1936. Περπατώντας παραλιακά προς το Πέταλο και το Κανόνι περνάτε κάτω από το αρχοντικό του Παύλου Κουντουριώτη, που λειτουργεί ως μουσείο.
Ωραίο σημείο για να αγναντέψετε είναι το Περίπτερο με τα τεράστια κανόνια που σημαδεύουν το πέλαγος. Ήταν το δυτικό κανονιοστάσιο του λιμανιού και εδώ λειτουργεί εστιατόριο. Από κάτω βρίσκεται η Σπηλιά, με το καφέ-μπαρ της, ιδανικό σημείο για βουτιές το καλοκαίρι. Στην αντίθετη (ανατολική) πλευρά του λιμανιού θα κάνετε βόλτα προς το άγαλμα του Μιαούλη περνώντας το σπίτι της οικογένειας Τσαμαδού-Σαχίνη που στεγάζει τη σχολή Εμποροπλοιάρχων (την παλαιότερη στην Ελλάδα), και τα δίδυμα ενετικά κτίρια που ήταν νοσοκομείο και μπαρουταποθήκη. Το ένα στεγάζει το ΚΕΠ και το Λιμεναρχείο και το άλλο την αίθουσα τέχνης και συναυλιών Μελίνα Μερκούρη.
Μια επίσκεψη αξίζει και το εντυπωσιακό κτίριο του Ιστορικού Αρχείου-Μουσείου. Στο άγαλμα του Μιαούλη, υπάρχει ο ένας από τους δυο προμαχώνες του λιμανιού, με τα κανόνια. Στην προκυμαία από κάτω βρίσκονται οι σκουριασμένες αλυσίδες που έκλειναν παλιά την είσοδο του λιμανιού. | Info: Για να μεταφερθούν υλικά και προμήθειες στο νησί, όπως και οι βαλίτσες των επισκεπτών, χρησιμοποιούνται γαϊδουράκια, μουλάρια και ξύλινα καρότσια-μάλιστα ο ήχος από τις ρόδες τους στα πλακόστρωτα θα συνοδεύει τις βόλτες σας. Για τις θαλάσσιες μετακινήσεις υπάρχουν τα καραβάκια και τα πλωτά ταξί. Το ακριβό κόστος των μεταφορικών είναι ένα από τα μόνιμα παράπονα των ντόπιων.
Τα περίφημα υδραίικα αρχοντικά: Την περίοδο της μεγάλης ακμής και του πλούτου της Ύδρα χάρη στην ναυτιλία και το εμπόριο αποτυπώνουν τα εντυπωσιακά αρχοντικά και τα καπετανόσπιτα που κτίστηκαν στο τέλος του 18ου και στις αρχές του 19ου αι. Είναι ενδεικτικά της τάσης των πολυταξιδεμένων Υδραίων της εποχής να δώσουν στις κατοικίες τους στοιχεία της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής και να μιμηθούν τον τρόπο ζωής των μεγαλοαστών της Δύσης. Τα πιο απλά σπίτια, ή αυτά που κτίστηκαν πρόσφατα (συνήθως σε θεμέλια παλιότερων) είναι και αυτά εναρμονισμένα με τα γύρω τους. Τα σπίτια είναι καλοδιατηρημένα και ο οικισμός πολύ καθαρός. Λόγω της κλίσης του εδάφους τα οικήματα έχουν τρεις ή τέσσερις ορόφους. Είναι φτιαγμένα από πέτρα (τοπική και από τον γειτονικό Δοκό), ξύλο και κεραμίδι. Χαρακτηριστικές είναι οι χρωματιστές πόρτες και παράθυρα, με τα λευκά περιγράμματα.
Αν έχετε την τύχη να μπείτε στο εσωτερικό τους θα θαυμάσετε τα μεγάλα ψηλοτάβανα δωμάτια και τις επίσημες σάλες με τα ξύλινα ζωγραφιστά ταβάνια και τις τοιχογραφίες. Στα μουσεία των Λάζαρου και Παύλου Κουντουριώτη θα πάρετε μια ιδέα για την ακριβή επίπλωση και τα διακοσμητικά αντικείμενα που είχαν τα σπίτια των πλούσιων Υδραίων, και τα οποία έφερναν από το εξωτερικό. Ανάμεσα στα σπουδαία Υδραίικα αρχοντικά ξεχωρίζουν των Γεωργίου και Λάζαρου Κουντουριώτη, Τσαμαδού, Κριεζή, Σαχίνη, Μπουντούρη κ.α. Κάποια αγοράστηκαν από ιδιώτες και συντηρήθηκαν ή ανακατασκευάστηκαν, άλλα στεγάζουν χώρους φιλοξενίας-όπως το εμβληματικό Villa Hydrea στο αρχοντικό Φραγκίσκου Βούλγαρη του 1803.
Μια σπουδαία ιστορία: Η Ύδρα άκμασε και πλούτισε χάρη στο στόλο της το 18ο αι. Σύμφωνα με τις πηγές, για τον Αγώνα του 1821 πρόσφερε 120 πλοία συνολικής χωρητικότητας 45.000 τόνων με 5.400 άνδρες και 2.400 κανόνια, καθώς και χρήματα. Μαζί με τις Σπέτσες και τα Ψαρά, έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στον Αγώνα. Υδραίοι όπως ο ναύαρχος Μιαούλης, ο Αντώνιος Οικονόμου, ο Πιπίνος, ο Τομπάζης, ο Σαχτούρης, ο Βούλγαρης, ο Κριεζής, ο Τσαμαδός, αναδείχτηκαν σε κορυφαίες φυσιογνωμίες. Λόγω των θυσιών της η Ύδρα υπέφερε οικονομικά τα επόμενα χρόνια και έφτασε στα πρόθυρα οικονομικού μαρασμού-ειδικά όταν πλέον η ατμοκίνητη ναυτιλία εκτόπισε τα ιστιοφόρα. Πολλοί άνθρωποι μετανάστευσαν τότε και σπίτια εγκαταλείφθηκαν.
Η σπογγαλιεία έδωσε προσωρινή ανάσα στο νησί, αλλά λόγω του πολέμου του 1940 οι κάτοικοι μετανάστευσαν. Μετά το 1950 η Ύδρα πήρε το φιλί της ζωής χάρη και στον τουρισμό και από το 1960 έγινε διάσημη διεθνώς ως κοσμοπολίτικος προορισμός. Από το ’75 και μετά άλλοι προορισμοί της πήραν τα πρωτεία. Ωστόσο έχει πλέον επανακάμψει δυναμικά στον τομέα του τουρισμού. Έχει ένα πεντάστερο resort στο Μανδράκι, boutique ξενοδοχεία στεγασμένα σε παλιά αρχοντικά, γκουρμέ εστιατόρια, παραδοσιακές ταβέρνες, χώρους τέχνης, καφέ, μπαρ και κομψά καταστήματα. Την αρχή στον τομέα της φιλοξενίας υψηλού επιπέδου έκανε το βραβευμένο Bratsera, που στεγάζεται σε ένα εργοστάσιο επεξεργασίας σπόγγων του 19ου αι. (η μπρατσέρα ήταν το μικρό πλοίο όπου ξεκουράζονταν και έτρωγαν οι σφουγγαράδες όταν έκαναν μακρινά ταξίδια).
Η Ύδρα των VIPs: Στη δεκαετία του ΄50 πραγματοποιήθηκαν στην Ύδρα τα γυρίσματα της ταινίας «Το Παιδί και το δελφίνι» με τη Σοφία Λόρεν, και το νησί άρχισε να γίνεται γνωστό. Προορισμός για τους VIPs έγινε κυρίως μεταξύ 1960-70 όταν επώνυμοι από όλο τον κόσμο περνούσαν από εδώ-το πιο φημισμένο κοσμικό στέκι μάλιστα ήταν το μπαρ «Λαγουδέρα», που είχε ανοίξει ο Μπάμπης Μωρές το 1958. Η Ύδρα έγινε πόλος έλξης επώνυμων όπως οι Λένον, Κλάπτον, Rolling Stones, Ωνάσης και Κάλλας, Τζάκι Ο, Ρεξ Χάρισον, Πήτερ Ουστίνοφ, Σοράγια, Χένρι Μίλερ, και ο Λέοναρντ Κοέν-ο οποίος είχε σπίτι στο νησί-, η Μελίνα με τον Ντασέν και πολλοί άλλοι. Το νησάκι υπήρξε επίσης τόπος έμπνευσης για πολλούς ανθρώπους του πνεύματος και των τεχνών όπως ο Χατζηκυριάκος Γκίκας, ο Σεφέρης, ο Εγγονόπουλος, ο Χένρι Μίλερ, ο Τέτσης, ο Βυζάντιος. Διάφοροι αλλοδαποί ήρθαν εδώ για μόνιμη εγκατάσταση. Τα τελευταία χρόνια Έλληνες και ξένοι επιχειρηματίες, καθώς και εικαστικοί με διεθνή φήμη, αγόρασαν σπίτια και τα ανακατασκεύασαν.
Το φαρμακείο Ραφαλιά: Κάνοντας βόλτες στην πόλη θα βρείτε σε πολύ κεντρικό σημείο το παλιό φαρμακείο Ραφαλιά. Ιδρύθηκε το 1890 και διατηρεί την αρχική μορφή του. Στα ψηλά ράφια υπάρχουν ακόμα τα χρωματιστά γυάλινα μπουκάλια για τα χειροποίητα φάρμακα, οι ασπιρίνες, τα κινίνα. Αριστερά από την είσοδο υπάρχει το περίφημο «δωμάτιο ιατρών» όπου γίνονταν οι εξετάσεις και δεξιά το παλιό ξύλινο γραφείο με τα πορτρέτα των προγόνων του κ. Ραφαλιά και τη ζυγαριά ακριβείας. Μεταξύ άλλων το φαρμακείο πουλάει καλλυντικά βασισμένα σε παλιές οικογενειακές συνταγές.
Στα Καλά Πηγάδια: Κοντά στο καστροδημαρχείο ξεκινάει η οδός Ανδρέα Μιαούλη, με τις ταβέρνες και τα πολύχρωμα μανάβικά της. Από εκεί μπορείτε να ανηφορίσετε προς τα Καλά Πηγάδια βλέποντας στη διαδρομή σας την πλατεία Ναυάρχου Ν. Βότση και τη μικρότερη πλατεία των Πέντε Πρωθυπουργών, με το μνημείο τους. Συνεχίζοντας, θα περάσετε από το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και 10 λεπτά από το ξεκίνημά σας θα βρείτε το ποτάμι και θα στρίψετε δεξιά (στην Κυριάκου Γκορογιάννη) για να καταλήξετε στην μικρή πλατεία που τη σκιάζουν δυο τεράστιες μουριές: εκεί βρίσκονται τα πηγάδια από τα οποία υδρευόταν η πόλη παλιότερα και χρονολογούνται στο 1803.Από τα σκαλιά στην άκρη της πλατειούλας μπορείτε να ανέβετε στην Κιάφα.
Η Κιάφα: Η πιο παλιά συνοικία της Ύδρας διατηρεί τη γοητεία της και προσφέρει απίστευτη θέα. Θεωρείται πως άρχισε να δημιουργείται τον 15ο αι. Λόγω των πειρατικών επιδρομών κτίστηκε ψηλά στον βράχο με αμυντικό χαρακτήρα, ψηλούς μαντρότοιχους και στενά σοκάκια. Τα θολοσκέπαστα «διαβατικά» συνέδεαν μεταξύ τους τα σπίτια. Η Κιάφα κατοικείται σχεδόν αδιάλειπτα-με εξαίρεση την περίοδο του πολέμου του 1940 όταν πολλοί κάτοικοι έφυγαν από το νησί, τα σπίτια εγκαταλείφθηκαν και ερειπώθηκαν. | Ανηφορίζοντας και περιηγούμενοι στη συνοικία, τα έντονα χρώματα των σπιτιών και των εκκλησιών θα σας φτιάξουν τη διάθεση. Ξεχωρίζει ο ναός της Γέννησης του που θεωρείται του 1640. Άλλοι ναοί που θα δείτε είναι της Αγίας Παρασκευής-κοντά στην οποία υπάρχει ένα εξαιρετικό σημείο θέας του λιμανιού-, των Ταξιαρχών, του Αγίου Ανδρέα, του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου κ.α. Ψηλότερα υψώνεται ο Άγιος Κωνσταντίνος ο Υδραίος προς τιμή του νεομάρτυρα που γεννήθηκε στην Κιάφα.
Περίπατος ως τα Καμίνια: Τα Καμίνια της Ύδρας θεωρείται πως πήραν το όνομά τους όταν εγκαταστάθηκαν εδώ Σιφναίοι αγγειοπλάστες με τα καμίνια τους. Τα συμπλέγματα που σχηματίζουν τα σπίτια του οικισμού όταν τον κοιτάζεις από το θαλάσσιο ταξί είναι πανέμορφα. Ντόπιοι και επισκέπτες κάνουν συχνά τον περίπατο προς τα εκεί-ειδικά την ώρα του δειλινού. Περπατώντας στο λιθόστρωτο μετά το Περίπτερο και τη Σπηλιά, περνάτε από την πευκόφυτη συνοικία Αυλάκι και μπαίνετε στα Καμίνια. Εκεί, ή θα συνεχίσετε ευθεία για να βγείτε παραλιακά στο λιμανάκι, ή θα πάτε αριστερά στο καλντερίμι (Μητροπολίτου Καλαφάτη) για μια πληρέστερη βόλτα στον οικισμό. Το έμβλημα των Καμινιών είναι το παλιό σπίτι του Μιαούλη, το «Κόκκινο Σπίτι» όπως το αποκαλούν ακόμη, το οποίο κτίστηκε το 1786.
Το Ζάστανο και ο θρύλος του: Πλέοντας από τον Παλαμιδά με κατεύθυνση τον Μόλο θα δείτε έναν απόκρημνο βράχο με λιγοστά πεύκα στην κορυφή του. Ο οδηγός του θαλάσσιου ταξί, απασχολημένος καθώς θα είναι με το να σας δείχνει βίλες επώνυμων, ίσως παραλείψει να σας τον δείξει. Ο θρύλος που αφορά το Ζάστανο ξεκινάει από την προϊστορία και διατηρείται αιώνες τώρα. Λέει πως εδώ μετέφεραν σε καλάθια και στη συνέχεια πετούσαν στη θάλασσα τους γέρους που δεν ήταν πια παραγωγικοί, για να καταφέρει να επιβιώσει ο οικισμός. Η συνήθεια σταμάτησε την ημέρα που ένας πατέρας είπε στο γιο του: «αυτό το καλάθι κράτησέ το, για τότε που θα το χρειαστεί ο δικός σου γιος»!
Η μονή του Προφήτη Ηλία: Ένα ανηφορικό μονοπάτι θα σας φέρει σε περίπου 1 ώρα στη φημισμένη μονή της Ύδρας, που γιορτάζει στις 20 Ιουλίου. Το ανέβασμα, αν και κουραστικό, αποζημιώνει καθώς θα χαρείτε εξαιρετική θέα. Το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία χρονολογείται στο 1813 και ήταν μετόχι της Μονής Φανερωμένης. Το καθολικό του είναι βασιλική με τρούλο και θυμίζει αγιορείτικο κτίσμα. Στο εσωτερικό του φυλάσσονται ενδιαφέρουσες εικόνες, υπάρχει ωραίο ξυλόγλυπτο τέμπλο, και ο Παντοκράτορας που σας αντικρίζει από τον τρούλο. Η μονή στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 ήταν φυλακή-λέγεται μάλιστα ότι σε αυτήν κλείστηκαν ο Κολοκοτρώνης μαζί με άλλους οπλαρχηγούς.
