Η μυθολογία: Κατά τη μυθολογία, η Νίσυρος και η Κως ήταν ενωμένες και χωρίστηκαν όταν ο Ποσειδώνας, κυνηγώντας τον γίγαντα Πολυβώτη, τον χτύπησε με ένα βράχο που είχε καρφώσει με την τρίαινά του κοντά στην Κω. Ο βράχος αυτός είναι το νησί της Νισύρου και οι καπνοί του ηφαιστείου δεν είναι παρά η ανάσα του γίγαντα που, φυλακισμένος κάτω από το βράχο, προσπαθεί να απελευθερωθεί. Στο νησί υπάρχουν τέσσερις οικισμοί, οι οποίοι συνολικά έχουν μόνον 950 μόνιμους κατοίκους. Ενα μεγάλο μέρος των κατοίκων της Νισύρου εξασφαλίζει τα προς το ζην από τα λατομεία της ελαφρόπετρας στο Γυαλί και οι υπόλοιποι από την κτηνοτροφία και βεβαίως από τον τουρισμό. Αυτό που θα σας εκπλήξει είναι η βλάστηση αυτού του άνυδρου νησιού με δρυς και φτέρες. H εξήγηση βρίσκεται στα ηφαιστειακά πετρώματα, και κυρίως στην ελαφρόπετρα, που κατακρατούν το νερό και την υγρασία.
Αξιοθέατα: Πρώτα απ’ όλα γυρίστε την πρωτεύουσα του νησιού, το Μανδράκι. Στην κορυφή του δείτε το Κάστρο που χτίστηκε από τους Ιππότες του Αγ. Ιωάννη. Μέσα στο κάστρο βρίσκεται ο ναός της Παναγίας της Σπηλιανής, της πολιούχου του νησιού, χτισμένος γύρω στα 1600. Το εντυπωσιακό είναι πως μοιάζει να κρέμεται από την άκρη του βράχου, σα να μη στηρίζεται πουθενά. Χαρακτηριστικό του ναού είναι το εικονοστάσιο του 18ου αι. Πιο πάνω, βρίσκεται το Παλαιόκαστρο που θα σας εντυπωσιάσει με την κυκλώπεια λιθοδομή του. Για μια συνολική εικόνα της ιστορίας και της παράδοσης του νησιού, επισκεφθείτε το Ιστορικό και Εθνογραφικό Μουσείο. Περίπου 1,5 χλμ. έξω από το Μανδράκι, θα βρείτε τα Λουτρά, που λειτουργούν από την αρχαιότητα έως και τις μέρες μας. Πρόκειται για τις Θερμές Πηγές, τα Ιαματικά Λουτρά Μανδρακίου, αναγνωρισμένα για τα νατριοχλωριο-θειούχα νερά τους.
Φυσικό χαμάμ: Λίγο μετά τα Λουτρά, βρίσκετε το γραφικό ψαράδικο χωριό Πάλοι, όπου θα βρείτε φρεσκότατο ψάρι. Συνεχίζοντας τον δρόμο προς τα νοτιοανατολικά, στο κέντρο περίπου του νησιού, βρίσκεται το χωριό Εμποριός. Λίγο πριν μπείτε στο χωριό θα δείτε μια πετρόχτιστη σκοτεινή καμάρα σαν πόρτα στο δεξί σας χέρι. Αν μπείτε μέσα, θα κάνετε ένα φυσικό χαμάμ. O Εμποριός είναι ένα γραφικότατο χωριό, αν και μισοεγκαταλελειμμένο. Πρόκειται για μια εύφορη περιοχή, με φυσικές πηγές και πολλές ελιές, καθώς επίσης και μεγάλες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης. Συνεχίζοντας ακόμα νοτιότερα, ανεβαίνετε το βουνό και φθάνετε στην κορυφή στα 400 μ. πάνω από τη θάλασσα στη Νικιά. Σε αυτό το χωριουδάκι, θα παρατηρήσετε την έντονη αντίθεση ανάμεσα στο λευκό των σπιτιών με τις πολύχρωμες πόρτες και το περίεργο χρώμα του εδάφους, λόγω του ηφαιστείου σε ολόκληρη τη Νίσυρο. Είναι ένα πανέμορφο χωριό και θα παρατηρήσετε σε πολλά σπίτια του ένα συνδυασμό αρχιτεκτονικών στοιχείων νεοκλασικών, τοπικών και κυκλαδίτικων. Από τη Νικιά έχετε μια καταπληκτική θέα και στο Αιγαίο, αλλά και στον κεντρικό κρατήρα του ηφαιστείου, ενώ κάποιες φορές η μυρωδιά από θειάφι είναι ιδιαίτερα έντονη.
Πώς θα πάτε: Ακτοπλοϊκώς από το λιμάνι του Πειραιά. Το ταξίδι διαρκεί 13 ώρες. Εναλλακτικά μπορείτε να πάτε με αεροπλάνο μέχρι την Κω κι από εκεί με τουριστικά καραβάκια να περάσετε στη Νίσυρο.
Πού να μείνετε: «Πορφύρις», Μανδράκι, «Δημοτικός Ξενώνας Πολυβώτης», Μανδράκι, «Χάριτος», Μανδράκι, «Μαμής», Πάλοι, «Πόπη Κουμπανίου», Πάλοι.
Πού να φάτε: «Αγκυροβόλι» στο Μαντράκι για παραδοσιακούς μεζέδες. «Αστραδενί» στους Πάλους για φρεσκότατο ψάρι και ψαρομεζέδες. «Απυριά» στον Εμποριό για πολύ καλή ελληνική κουζίνα. «Μπαλκόνι του Εμποριού» στον Εμποριό, ένα πραγματικό μπαλκόνι με θέα το ηφαίστειο και πολύ καλά κρέατα.
Τι να ψωνίσετε: Καταρχάς ελαφρόπετρα που μπορείτε να βρείτε παντού σε κάθε μέγεθος. Η Νίσυρος έχει πολύ καλό μέλι από θυμάρι και ρείκι, σουμάδα, κάπαρη και σπιτικό τυρί. Στην παραλία κοντά στο λιμάνι θα βρείτε το «Παραδοσιακό», ένα μαγαζί με γνήσια ντόπια καλούδια. Τα γλυκά και οι μαρμελάδες είναι από φρούτα του νησιού. Θα βρείτε επίσης και κατσικίσιο τυρί της πόσας (τυρί φυλαγμένο στο κρασί).
