Η Σκόπελος ήταν πάντα πεδίο έκφρασης του ρεμπέτικου τραγουδιού, με βαθιές ρίζες που φτάνουν ως τις μέρες μας. Ειδικά το καλοκαίρι, υπάρχουν αρκετές κομπανίες από ντόπιους όλων των ηλικιών που μπορείτε να απολαύσετε κυρίως σε ταβερνάκια στη Χώρα, αλλά και σε άλλους οικισμούς. Ο Γιώργος Ξηντάρης, γέννημα θρέμμα του νησιού και ένας εκ των αναβιωτών του ρεμπέτικου στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’80, είναι ο ιδανικός συνομιλητής για το μουσικό μας ταξίδι. «Γεννήθηκα το 1952 στο κάστρο της Σκοπέλου και από μικρό παιδί θυμάμαι ν΄ ακούμε κλαρίνα, και βιολιά.
Ακούγαμε τα ρεμπέτικα στις ταβέρνες και σε κανένα σπίτι που είχε γραμμόφωνο. Έφυγα για την Αθήνα 15 χρονών και το πρώτο πράγμα που αγόρασα ήταν ένα μπουζούκι. Κόστιζε 500 δραχμές το όργανο και 100 δραχμές η θήκη!», μας λέει γελώντας και συνεχίζει: «Με κορόιδευαν όλοι. Θα διώχνω τα ποντίκια λέγανε. Εμένα, όμως, μ’ άρεσε πολύ κι όταν γυρνούσα από την οικοδομή, έπαιζα όσο άντεχα. Στο τέλος το ‘μαθα καλά και μ΄ έζησε το μπουζούκι». «Το μινόρε της αυγής»-η πιο επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά με αναφορά στο ρεμπέτικο-, η δισκογραφία και οι συνεργασίες με κορυφαίους καλλιτέχνες, αποτελούν σπουδαίες στάσεις στην καριέρα του Γιώργου Ξηντάρη. Ορόσημα στην διαδρομή του ρεμπέτικου τραγουδιού είναι «Ρεμπέτικη ιστορία» του στην Αθήνα,-ένας τόπος συνάντησης «ιερών» μορφών του χώρου και θαμώνων που άκουγαν ευλαβικά τους μουσικούς, χωρίς μικρόφωνα-αλλά και η «Ανατολή» στη Σκόπελο. Αλήθεια, δεν μπορώ να σκεφθώ πιο ιδανικά μέρη για ν’ απολαύσει κανείς τα ρεμπέτικα. Τα τραπεζάκια είναι τοποθετημένα στα σκαλοπάτια, οδηγώντας ως την κορυφή του κάστρου, στη Χώρα της Σκοπέλου. Η ώρα έχει πάει 10. Oι θαμώνες έχουν πάρει θέση και οι συζητήσεις παραχωρούν τη θέση τους σε μπουζούκια και μπαγλαμάδες (χωρίς μικρόφωνα εννοείται). Την ορχήστρα απαρτίζουν οι γιοι του Ξηντάρη: ο Αντώνης στο μπουζούκι, ο Θοδωρής στην κιθάρα και ο Γιώργος Αναγνώστου στο μπουζούκι.
Το ρεμπέτικο έχει συνέχεια και συνέπεια στη Σκόπελο: Μετά από ένα τρίωρο μουσικής πανδαισίας, η εικόνα ήταν η εξής: ο Γιώργος Ξηντάρης στην κορυφή του τραπεζιού τραγουδούσε πλαισιωμένος από τους γιους του και άλλους τέσσερις οργανοπαίκτες-όλοι ερασιτέχνες με μεράκι. Συναντήσεις σαν κι αυτή μένουν ανεξίτηλες στη μνήμη, προσδίδοντας τεράστια αξία στην ταξιδιωτική εμπειρία. Δεν είναι και μικρό πράγμα να απολαμβάνεις πενιές, ανάμεσα σε ολάνθιστα γεράνια στο πλακόστρωτο, σε έναν οικισμό που μιλά στην ψυχή. Το καλομαγειρεμένο φαγητό, το γλυκόπιοτο κρασί, η οικειότητα, τα γέλια και οι χοροί-κι ας μην ξέρεις τα βήματα σωστά-μετρούν πολύ στον τρόπο με τον οποίο βιώνεται η εμπειρία. Είναι όλα αυτά τα στοιχεία που δημιουργούν δεσμούς αγάπης μεταξύ της Ελλάδας και των επισκεπτών της από κάθε γωνιά της γης.
Το φεστιβάλ ρεμπέτικου στη Σκόπελο: Ήρθε λοιπόν το πλήρωμα του χρόνου και λίγο μετά την ένταξη του ρεμπέτικου στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της UNESCO για την «Άϋλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας» το 2017, ακολούθησε το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου, στη Σκόπελο. Οι συνθήκες είχαν ωριμάσει κι ευτυχώς η ευκαιρία για την ανάδειξη του πανέμορφου νησιού των Σποράδων μέσα από την μουσική που αγάπησε, δεν πήγε χαμένη. Το 2018 ξεκίνησε το φεστιβάλ από τον Πολιτιστικό και Λαογραφικό Σύλλογο Σκοπέλου, υπό τον τίτλο «Μέρες ρεμπέτικου στη Σκόπελο» που φέτος θα πραγματοποιηθεί από τις 13 έως τις 16 Ιουλίου και είναι αφιερωμένο στον Μάρκο Βαμβακάρη.
Εκτός από τις συναυλίες που θα πραγματοποιούνται καθημερινά, το πρόγραμμα περιλαμβάνει, έκθεση λαϊκών οργάνων από οργανοποιούς, σεμινάρια μπουζουκιού και ακορντεόν με τους δεξιοτέχνες Μανώλη Πάππο και Dasho Kurti αντίστοιχα , ομιλίες που θα εκφωνήσουν μεταξύ άλλων η Εβελίνα Αγγέλου (σύζυγος του Στέλιου Βαμβακάρη) και η δημοσιογράφος αλλά και ερμηνεύτρια Ελένη Φαληρέα, ενώ θα προβληθεί και η αξιόλογη ταινία «Μάρκος» του Νίκου Σκαρέτζου.
Ας δώσουμε, όμως, τον λόγο στον Κώστα Καλαφάτη, εμπνευστή του φεστιβάλ και καταξιωμένο μουσικό του είδους: «Η αγάπη είναι πάντα η κινητήρια δύναμη. Αυτή με ώθησε προς το ρεμπέτικο, όταν ήμουν φοιτητής στην Πάτρα και στη συνέχεια βρέθηκα να παίζω ανά την Ελλάδα σε κουτούκια και συναυλίες με τον Μπάμπη Γκολέ, τον Γιώργο Ξηντάρη και άλλους.
Ο Ξηντάρης «ευθύνεται» για το ότι πολιτογραφήθηκα Σκοπελίτης, αφού ήρθα για πρώτη φορά το 1977 και δεν ξανάφυγα». Το αισιόδοξο μήνυμα που προέκυψε κατά τη συζήτηση με τον Κώστα Καλαφάτη είναι ότι βασικός στόχος του Φεστιβάλ είναι η ουσιαστική συνάντηση των ντόπιων μουσικών και κατοίκων, με καλεσμένους καλλιτέχνες και επισκέπτες. «Η συνάντηση δίνει νόημα στη γιορτή, όπως βέβαια και η εξωστρέφεια» μας λέει και συνεχίζει αναλύοντας: «Το ρεμπέτικο, ειδικά μετά την ένταξη του ως στοιχείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς στην UNESCO, οφείλουμε να το διαδώσουμε αλλά και να τιμήσουμε. Από πέρυσι-που δεν έγινε το φεστιβάλ, για ευνόητους λόγους-, σχεδιάζαμε να προσκαλέσουμε κομπανίες από το εξωτερικό, (Γαλλία, Σουηδία, Βέλγιο κ.α) που παίζουν με αξιόλογο τρόπο τα ρεμπέτικα. Δυστυχώς δεν τα καταφέραμε. Ας ελπίσουμε ότι θα τα καταφέρουμε του χρόνου».
Το πρόγραμμα: Η διαχρονικότητα του ρεμπέτικου αλλά και των τραγουδιών του Μάρκου Βαμβακάρη στον οποίο είναι αφιερωμένο το φεστιβάλ, επιβεβαιώνεται, μεταξύ άλλων, με τις πολλές και καλές επανεκτελέσεις των συνθέσεων. Η μουσική προσέγγιση ποικίλει από κλασσικούς δρόμους έως ρέγκε ή χιπ-χοπ. Ο Νίκος Σκαρέντζος, σκηνοθέτης της ταινίας «Μάρκος» μας είπε σχετικά: «Στην ταινία που πραγματοποίησα για τον Μάρκο Βαμβακάρη, προκύπτει ότι η αλήθεια του ρεμπέτικου, είναι τόσο δυνατή και ωραία που δεν θα πάψει να μαγεύει και να εμπνέει καλλιτέχνες από την Ελλάδα και τον κόσμο, δίνοντας νέα πνοή, άρα και ζωή».
Για παράδειγμα, όσοι παραβρεθούν στη Σκόπελο, θα απολαύσουν την ορχηστρική κομπανία «Εν χορδαίς και οργάνοις» του Αρίστου Βαμβακούση, μία ομάδα νέων παιδιών από τη Σύρο που έχει υπό τη σκέπη του ο κορυφαίος Έλληνας μαέστρος, Σταύρος Ξαρχάκος. Επίσης θα έχουν την ευκαιρία να ακούσουν μία πιο σύγχρονη προσέγγιση του ρεμπέτικου μέσα από τους αξιόλογους «Μπανταλάικα». Επίσης, θα έχετε την τύχη να ωθήσετε με το χειροκρότημα σας τη νέα γενιά της Σκοπέλου (από 10 έως 16 ετών), παραδίδοντας τους τη σκυτάλη.
Όσο για τους δεξιοτέχνες ντόπιους και φιλοξενούμενους καλλιτέχνες, που θα παίξουν στις «Μέρες Ρεμπέτικου», είμαστε βέβαιοι ότι θα σας οδηγήσουν σε μονοπάτια μέθεξης και ουσιαστικής ψυχαγωγίας. Τι περιμένετε λοιπόν; Μπανάκια το πρωί, σε παραλίες με ζηλευτά νερά και τα πεύκα να σκύβουν ως την άμμο, ρεμπέτικες πενιές το βράδυ να αγαλλιάζουν το είναι σας κάτω από τον έναστρο ουρανό. Ιδανική συγκυρία να επισκεφθείτε το πανέμορφο νησί των Σποράδων, πραγματοποιώντας μουσικές διακοπές.
