Ιστορία: Το νησί συνδέθηκε με την Ελληνική Επανάσταση του 1821, καθώς αποτελούσε την τρίτη ναυτική δύναμη του Αγώνα, μετά την Ύδρα και τις Σπέτσες. Οι μπουρλοτιέρηδες του εθνικού Αγώνα για την ανεξαρτησία, ο Κανάρης, μετέπειτα υπουργός Ναυτικών αλλά και Πρωθυπουργός της Ελλάδας και ο Πιπίνος, συγκαταλέγονται στους πιο γνωστούς ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης. Η καταστροφή των Ψαρών με το Ολοκαύτωμα του 1824 συγκλόνισε την Ευρώπη και αποτέλεσε μια κρισιμότατη καμπή στον αγώνα της ανεξαρτησίας, καθώς συντέλεσε στη μεταστροφή της στάσης των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων. Τον Δεκέμβριο του 2018 το Ελληνικό Κοινοβούλιο αναγνωρίζοντας τη συμβολή των Ψαρών στην Ελληνική Ιστορία ψήφισε τη μετονομασία του Δήμου Ψαρών σε Δήμο Ηρωικής Νήσου Ψαρών.
Αξιοθέατα | Μυκηναϊκός Οικισμός στο Αρχοντίκι: Ο αρχαιολογικός χώρος στο Αρχοντίκι περιλαμβάνει οικισμό και νεκροταφείο της Μυκηναϊκής Εποχής που εκτείνονται μέχρι την ακροθαλασσιά, με τμήματα του οικισμού, αλλά και του νεκροταφείου να βρίσκονται κάτω από τη θάλασσα. Τα ευρήματα των ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή τον 20ο αι. φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χίου. | Παλαιόκαστρο, η Μαύρη Ράχη των Ψαρών: Ο λόφος της Μαύρης Ράχης εκτείνεται στα Δυτικά του λιμανιού των Ψαρών. Ο χώρος έχει ιστορική και συμβολική σημασία για το νησί, καθώς αποτελούσε το τελευταίο οχυρό του νησιού το 1824. Εκεί είχαν στηθεί κανόνια και υπήρχε η πυριτιδαποθήκη. Ένα λιτό μνημείο υπάρχει στο χώρο για να θυμίζει την αυτοθυσία των Ψαριανών αγωνιστών.
Ο ναός του Αγίου Νικολάου και η προτομή του Κανάρη: Ο μεγαλοπρεπής ναός, αφιερωμένος στον Άγιο Νικόλαο, προστάτη των ναυτικών, άρχισε να κτίζεται το 1785 και ολοκληρώθηκε το 1793, τη χρονιά που γεννήθηκε ο Κωνσταντίνος Κανάρης. Το μήκος του είναι 28 μέτρα, το πλάτος 14 μέτρα και το ύψος του φτάνει τα 28 μέτρα, ενώ για το φωτισμό του υπάρχουν 51 παράθυρα και 7 πόρτες. Ο Ιωάννης Βαρβάκης, ο εθνικός ευεργέτης από τα Ψαρά, είχε δωρίσει τα ιερά σκεύη του ναού, από τα οποία σώζεται μόνο το ιερό ευαγγέλιο. Ο ναός καταστράφηκε το 1824 και ξανακτίστηκε το 1863, όταν οι Ψαριανοί άρχισαν να επιστρέφουν στο νησί τους, μετά την καταστροφή. Ανακαινίστηκε πρόσφατα. Αξίζει να ανέβει κανείς τα 60 σκαλοπάτια και να επισκεφθεί την εκκλησία, στην οποία προσευχήθηκε ο Κανάρης, πριν ξεκινήσει για το μεγάλο του κατόρθωμα. Κάτω από τον Άγιο Νικόλαο, εκεί που σήμερα βρίσκεται η προτομή του αγωνιστή της Ελληνικής Επανάστασης Κωνσταντίνου Κανάρη, είναι ο χώρος όπου βρισκόταν το σπίτι του.
Μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου: Η Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του νησιού, και αναφέρεται ως σταυροπήγιο σε έγγραφο του Οικουμενικού Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ (1797). Κατά την ολοκληρωτική καταστροφή του νησιού το 1824 η Μονή καταστράφηκε. Οι μοναχοί που κατάφεραν να διαφύγουν στη Σύρο περιέσωσαν εικόνα της Παναγίας που έφερε την υπογραφή του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, η οποία φυλάσσεται στην Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, γνωστή ως Παναγία των Ψαριανών, στην Ερμούπολη της Σύρου. Το μοναστήρι ανασυγκροτήθηκε κατά το β’ μισό του 19ου αι. Σε αυτό φυλάσσονται παλαιές εικόνες ενώ διαθέτει και μια αξιόλογη βιβλιοθήκη με παλαίτυπα και χειρόγραφα βιβλία. Το καθολικό της Μονής ανήκει στο λεγόμενο Αθωνικό τύπο ναού.
Γεύση Ψαρών: Φυσικά τα ψαρικά και τα θαλασσινά έχουν εδώ την τιμητική τους αφού ο βυθός των Ψαρών διακρίνεται για τον πλούτο του. Οι ντόπιοι αστακοί, που σερβίρονται ψητοί στα κάρβουνα, σε μακαρονάδα, ή τηγανιτοί, παραδοσιακά με σκορδαλιά, θα σας κάνουν να παραμιλάτε από τη νοστιμιά. Τα ψάρια φρέσκα και άφθονα σερβίρονται με όλους τους τρόπους και συνοδεύονται με άγρια χόρτα της περιοχής! Εάν πάλι προτιμάτε το κρέας και τα γαλακτοκομικά, δοκιμάστε αγριοκάτσικο γεμιστό, τη μυζήθρα, το ντόπιο τυρί και την κοπανιστή. Συνοδεύστε το γεύμα σας με το μοναδικό λιαστό ψαριανό κρασί, το αγαπημένο κρασί των μπουρλοτιέρηδων του ΄21.
Μα και οι γλυκές γεύσεις των Ψαρών θα σας αποπλανήσουν, καθώς τα αμυγδαλωτά και το γλυκό πικραμύγδαλο δεν συγκρίνονται. Το ίδιο και το ντόπιο μέλι, ξακουστό για την ποιότητά του. Αν και τα μελίσσια στο νησί κρατούν γόνους σε όλη τη διάρκεια του χειμώνα επειδή στις παραθαλάσσιες περιοχές οι θερμοκρασίες δεν πέφτουν πολύ χαμηλά, οι Ψαριανοί μελισσοκόμοι έχουν μόνο μια κύρια ανθοφορία και περιμένουν μόνο αυτή για να τρυγήσουν το μέλι, στα τέλη Αυγούστου. Αυτός ο τρύγος όμως παράγει ένα μέλι μοναδικό με το μοναδικό του άρωμα, που η αύρα των Ψαρών και το δροσερό αεράκι του Αιγαίου δίνουν στα εκατομμύρια θυμάρια που υπάρχουν στο νησί. Δοκιμάστε το και θα καταλάβετε τη διαφορά.
