Το Ματσούκι, μαζί με το Συρράκο και τους Καλαρρύτες είναι το τρίτο βλαχοχώρι των Τζουμέρκων όπου οι κάτοικοι συνεχίζουν να μιλάνε βλάχικα με τον ίδιο τρόπο που μιλάνε ελληνικά. Ωστόσο, οι ομοιότητες των τριών χωριών περιορίζονται στη βλάχικη καταγωγή, στο εμπόριο και στα προνόμια που απολάμβαναν επί Τουρκοκρατίας. Το Ματσούκι, σε αντίθεση με τα άλλα δύο χωριά, έχει λιγότερη πέτρα, 85 κατοίκους τον χειμώνα, μέχρι και δημοτικό σχολείο!
«Πολιορκημένο» από τουs ορεινούς όγκους της Πίνδου και την κορφή της Κακαρδίτσας (2.429 μ.), δυσπρόσιτο, χωμένο σε ρέματα με απότομες πλαγιές και μέρη «τσακ'στά», όπως λένε οι ντόπιοι, το Ματσούκι υψώνεται στα 1.100 μ. Εδώ οι μαχαλάδες ενώνονται ακόμα με καλντερίμια φτιαγμένα από Πραμαντιώτες μαστόρους. Ένα από αυτά τα καλντερίμια θα σας βγάλει στο δημοτικό σχολείο όπου σε μια από τις αίθουσές του φιλοξενείται η συλλογή του μοναστηριού της Βύλιζας. Αφήστε το αυτοκίνητο στο πλάτωμα και πηγαίνετε και μέχρι την όμορφη πλατεία με τα αιωνόβια πλατάνια.
Λίγο πιο κάτω κυλάει ο Βασίλης, τα νερά του οποίου «ευθύνονται» για τον καταρράκτη που δημιουργείται κοντά στο χωριό, και τα οποία πριν καταλήξουν στο ρέμα γυρνάνε τις μυλόπετρες του αναπαλαιωμένου μύλου, αλλά και καθαρίζουν ρούχα και στρωσίδια, αφού η νεροτριβή (ντριστέλα), ή αλλιώs το φυσικό πλυντήριο, είναι σε πλήρη λειτουργία. Δίπλα στη νεροτριβή και το μαντάνι, ένα είδοs ξύλινης μηχανής που κινείται με τεχνητό καταρράκτη. Παλιότερα, τα υφαντά πριν πάνε στον ράφτη για να γίνουν ρούχα, περνούσαν από το μαντάνι, για να «χτυπηθούν», να μαλακώσουν, να βγει το χνούδι και να πάρουν τις επιθυμητές διαστάσεις.
Αν έχετε όρεξη για λίγο περπάτημα, μη φύγετε από το Ματσούκι εάν δεν επισκεφθείτε την Παναγία Βύλιζας ή έστω αν δεν κάνετε κάποια μέτρα πάνω από τη χαράδρα ακολουθώντας το καλντερίμι που καταλήγει στο μοναστήρι.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Κατά την τοπική παράδοση το όνομα του χωριού Ματσούκι οφείλεται στους κατοίκους του που σκότωσαν έναν φοβερό δράκο με ένα ξύλο (ματσούκι) ή σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, αντιμετώπισαν και χτύπησαν τον εχθρό με ματσούκια. Ο ερευνητής Δημήτρης Καλούσιος σχολιάζει ότι οι ιστορίεs με τα ματσούκια φανερώνουν το «τραχύ των κατοίκων» και παραθέτει την εξήs φράση με την οποία οι μητέρεs φοβέριζαν τα παιδιά τους: «Καθήστε φρόνιμα, γιατί θα κατέβουν οι Ματσ'κιώτες με τις φορτωτήρες!».
