1.7.23

Νομός Φλώρινας: Η νησίδα Βιδρονήσι


Το Βιδρονήσι μπορεί να μην είναι ευρύτερα γνωστό, ωστόσο δεν είναι διόλου δύσκολο να το εντοπίσει κανείς. Ευρισκόμενη στο ελληνικό τμήμα της Μικρής Πρέσπας, η μικροσκοπική νησίδα-την οποία μπορεί να την ακούσετε και ως «Βιδρινέτσι» από τους ντόπιους-υπάγεται στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας, οπότε αποτελεί οικείο σκηνικό για όσους έχουν ταξιδέψει στη λιμναία περιοχή των Πρεσπών. Άλλωστε η Μικρή Πρέσπα έχει δύο νησίδες όλες κι όλες: το Βιδρονήσι και τον Άγιο Αχίλλειο, με τον τελευταίο, ωστόσο, να μονοπωλεί συνήθως το ενδιαφέρον των επισκεπτών. Αυτό, βέβαια, μάλλον οφείλεται στο ότι το Βιδρονήσι είναι έρημο από ανθρώπους.

Σφύζει ωστόσο από ζωή λόγω των σπάνιων πουλιών που το κατοικούν, προσφέροντας έτσι ένα πολύ γραφικό αξιοθέατο. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι παραμένει στοχευμένα έρημο, καθώς, πέρα από τις αντικειμενικές δυσκολίες που θα παρουσίαζε η όποια απόπειρα μόνιμης εγκατάστασης σε μια έκταση μικρότερη του ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου, έχει αποφασιστεί επισήμως να λειτουργεί ως προστατευόμενος βιότοπος (καταφύγιο σπάνιας πανίδας). Γι’ αυτό και δεν είναι απλά ακατοίκητο: για την ακρίβεια, απαγορεύεται κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα στην έκτασή του και στην άμεση περίμετρό του.

Τα σπάνια πουλιά και το διατηρητέο εκκλησάκι: Η ίδια η ονομασία «Βιδρονήσι», φυσικά, παραπέμπει στις βίδρες: το μικρόσωμο θηλαστικό που ζει στις όχθες των ποταμών και των λιμνών και συγκαταλέγεται στα σπανιότερα και πιο απειλούμενα θηλαστικά στην Ευρώπη. Παλιά βρίσκονταν σε αφθονία στις Πρέσπες, θεωρούσαμε όμως ότι πλέον είχαν εξαφανιστεί-άποψη την οποία ανέτρεψε πρόσφατη έρευνα της οργάνωσης «Αρκτούρος» (2013), έστω κι αν κατέδειξε παράλληλα ότι οι πληθυσμοί τους παραμένουν σε πολύ μικρά νούμερα. Παρ’ όλα αυτά αληθεύει ότι στο Βιδρονήσι δεν ζουν πια βίδρες.

Εδώ και πολλά χρόνια, δηλαδή, η νησίδα έχει γίνει καταφύγιο κορμοράνων και αργυροπελεκάνων, με τους τελευταίους, μάλιστα, να έχουν ιδιαίτερη σημασία για το οικοσύστημά της, καθώς ανήκουν στα είδη πτηνών που απειλούνται με εξαφάνιση. Τα πουλιά αυτά συνυπάρχουν αρμονικά πάνω στη νησίδα, αφενός λόγω της διατροφικής αφθονίας που εξασφαλίζει η λίμνη της Μικρής Πρέσπας, αφετέρου λόγω των διαφορετικών τους συνηθειών. Οι κορμοράνοι, δηλαδή, οι οποίοι διατηρούν εδώ μία από τις μεγαλύτερες αποικίες τους στην ελληνική επικράτεια, φτιάχνουν τις φωλιές τους στις κορυφές των δέντρων.

Οι αργυροπελεκάνοι, από την άλλη, προτιμούν τα βράχια και τις καλαμιές, όπου φωλιάζουν ο ένας δίπλα στον άλλον, εξασφαλίζοντας έτσι την καλύτερη δυνατή προστασία για τα νεογνά τους-και κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγής (Ιανουάριο με Ιούλιο), στην οποία γεννούν μόλις 2 αβγά, αλλά και στο κρίσιμο στάδιο της ανάπτυξης, αφού επί 2,5 μήνες τα μικρά εξαρτώνται απόλυτα από τους γονείς για την επιβίωσή τους. Το εκκλησάκι που στέκεται στο Βιδρονήσι, ωστόσο, συμβάλλοντας με τον τρόπο του στο γραφικό θέαμα που αντικρίζει ο επισκέπτης, μαρτυρεί ότι τα πράγματα δεν ήταν έτσι σε παλιότερα χρόνια: υπήρχε ανθρώπινη παρουσία πάνω στη νησίδα. Ο ναός έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος και θα ακούσετε να τον αποκαλούν «Άη-Γιώργη». Στην πραγματικότητα, όμως, παραμένει άγνωστο και το σε ποιον είναι αφιερωμένος και το πότε ακριβώς χτίστηκε.

Πώς θα πάτε στο Βιδρονήσι: Λόγω της ανακήρυξης της νησίδας σε προστατευόμενο καταφύγιο, απαγορεύεται πολύ αυστηρά η οποιαδήποτε απόβαση στο Βιδρονήσι. Πρόκειται για πλαίσιο δίχως την παραμικρή εξαίρεση, γι’ αυτό και το ιερό που βρίσκεται εκεί δεν τελεί ποτέ λειτουργίες-σε αντίθεση με την πάγια τακτική της Ορθόδοξης Εκκλησίας να κρατά ενεργούς ακόμα και τους πιο μικρούς και απομακρυσμένους ναούς της επικράτειας, έστω σε συγκεκριμένα διαστήματα (όπως λ.χ. συμβαίνει με τα νησάκια Θοδωρού, στην Κρήτη).

Παρ’ όλα αυτά, κάνοντας τις κατάλληλες συνεννοήσεις στις όχθες της Μικρής Πρέσπας, μπορείτε να προσεγγίσετε στο Βιδρονήσι από ασφαλή για τους κατοίκους του απόσταση, νοικιάζοντας κάποια από τις τοπικές «πλάβες» (ψαρόβαρκες). Χρειάζεται ωστόσο να είστε καλά πληροφορημένοι για τις ιδιαιτερότητές του και να μεριμνήσετε να κάνετε όσο το δυνατόν πιο απόλυτη ησυχία. Διαφορετικά υπάρχει ενδεχόμενο να βλάψετε σοβαρά τους πληθυσμούς των αργυροπελεκάνων, καθώς τείνουν να συνθλίβουν τα αβγά τους αν προσπαθήσουν να πετάξουν τρομοκρατημένοι, ενώ ο φόβος μπορεί να τους αποτρέψει έπειτα να γυρίσουν στη φωλιά, κάτι που θα αφήσει εντελώς απροστάτευτους όλους τους κάτω των 2,5 μηνών νεοσσούς.