H Ιερά Μονή Βατοπεδίου, n δεύτερη στην ιεραρχία του Αγίου 'Ορους, ανεγέρθηκε στο δεύτερο μισό του 10ου αιώνα από τρεις μοναχούς της Αδριανούπολης-τον Αθανάσιο, τον Νικόλαο και τον Αντώνιο, μαθητές του Αγίου Αθανασίου τας Λαύρας-και αποτελεί ένα μεγάλο αρχιτεκτονικό θαύμα. Περικλείεται από πανύψηλα τείχη και στεγάζει κτίσματα διατεταγμένα σε τριγωνική διάταξη, τα οποία προστέθηκαν κατά τη διάρκεια των αιώνων.
Η εκτεταμένη αυλή φιλοξενεί την κύρια εκκλησία, μια σταυροειδή τράπεζα και πολλά παρεκκλήσια. Την κεντρική εκκλησία κοσμούν τα μοναδικά σωζόμενα ψηφιδωτά και υπέροχες τοιχογραφίες των αρχών του 14ου αιώνα. H μονή είναι γνωστή για την τεράστια συλλογή από θαυματουργές εικόνες όπως και για σημαντικά θρησκευτικά κειμήλια και ιερά λείψανα. Εξίσου σημαντική είναι και η βιβλιοθήκη της, με πάνω από 1.700 χειρόγραφα και 10.000 βιβλία.
