Πρόκειται για ένα από σπουδαιότερα προσκυνήματα της Ορθοδοξίας στον ελλαδικό χώρο. Απέχει δέκα χιλιόμετρα από τα Καλάβρυτα και είναι κτισμένη στο άνοιγμα ενός μεγάλου φυσικού σπηλαίου του Χελμού, σε υψόμετρο 940 μέτρων. Θεωρείται η αρχαιότερη μονή στην Ελλάδα, καθώς χτίστηκε το 362 μ.Χ. από τους Θεσσαλονικείς αδερφούς μοναχούς, Συμεών και Θεόδωρο, ύστερα από θεία εντολή.
Το Μέγα Σπήλαιο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821 και ποτέ δεν κατακτήθηκε. Το μουσείο της μονής διαθέτει ένα σπάνιο λάβαρο με τις μορφές τριών βυζαντινών αυτοκρατόρων, σιγίλια, χειρόγραφα, πολύτιμους χρυσούς σταυρούς με Τίμιο Ξύλο, Ευαγγέλια σε περγαμηνές, το ωμοφόριο του Χρύσανθου Νοταρά, χρυσοκέντητους Επιτάφιους, βυζαντινές εικόνες μεγάλης αξίας και άλλα. Το μοναστήρι πανηγυρίζει τον Δεκαπενταύγουστο στη μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
