Είναι αντρική και βρίσκεται επάνω στο χείλος της απόκρημνης πλαγιάς των Αγράφων, σε υψόμετρο 1.400 μέτρων, 1 χιλιόμετρο βορειοδυτικά του χωριού Καρίτσα τον Δήμου Λίμνης Πλαστήρα. Επιβλητικό μεταβυζαντινό μνημείο, το Μοναστήρι της Παναγιάς Πελεκητής αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα του 15ου αιώνα. Οφείλει το όνομά του στο βράχο επάνω στον οποίο είναι χτισμένο, που κατά την παράδοση «πελεκίστηκε» με ξύλινα εργαλεία, μετά από υπόδειξη της Παναγίας στους τεχνίτες.
H ίδρυση της μονής άρχισε στα τέλη του 15ου αιώνα από τον Πνευματικό Πορφύριο και ολοκληρώθηκε το 1529, όταν πήρε τη σημερινή της μορφή από το Νέο Οσιομάρτυρα Δαμιανό (1515-1568), ο οποίος ιστορείται ως «κτήτωρ» σε δύο τοιχογραφίες της. Το 1606 ανακηρύχθηκε σταυροπηγιακή από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Ραφαήλ B' (πατρ. 1603-1607). H μονή, που μοιάζει με φρούριο, έχει δύο ναούς και πολλά κτίσματα (ηγουμενείο, κελιά, τράπεζα, αποθήκες κ.ά.).
Το Καθολικό είναι ο κεντρικός και αρχαιότερος ναός, αφιερωμένος στην Ανάληψη του Κυρίου. Είναι μονόκλιτη βασιλική με νάρθηκα, στεγασμένη με κυλινδρική καμάρα, με ενισχυτικό τόξο στο μέσο. Σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει στο ναό, αγιογραφήθηκε το 1654 από τους Ιωάννη, Νικόλαο ιερέα και Ιάκωβο ιερομόναχο. Ο δεύτερος ναός είναι αφιερωμένος στην Παναγία Φανερωμένη. Είναι αθωνικού ρυθμού, με τρούλο και πλευρικούς χορούς, χωρίς εσωτερικούς κίονες.
Οι τοιχογραφίες, όπως προκύπτει από επιγραφή επάνω από την είσοδο, φιλοτεχνήθηκαν το 1666 και επανιστορήθηκαν το 1674 από τους αγιογράφους Ιάκωβο και το γιο του, Δημήτριο. Γενικά, οι τοιχογραφίες της μονής είναι υψηλής τέχνης, με αυστηρές εκφραστικές μορφές και ζωηρά χρώματα. Ιδιαίτερα αξιόλογο είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο της, ενώ εξίσου περίφημη θεωρείται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας.
H Ιερά Μονή Παναγίας Πελεκητής, η οποία από το 1939 είναι αναγνωρισμένη ως διατηρητέο ιστορικό μνημείο, πανηγυρίζει πέντε φορές το χρόνο: στις 15 Αυγούστου στην εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 23 Αυγούστου στην απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ημέρα κατά την οποία τιμάται η Παναγία η Φανερωμένη στην οποία είναι αφιερωμένος ο δεύτερος ναός της Ιεράς Μονής, στις 8 Σεπτεμβρίου στην εορτή της Γεννήσεως της Θεοτόκου, στις 14 Φεβρουαρίου, εορτή του Αγίου Οσιομάρτυρος Δαμιανού, και στην Ανάληψη του Κυρίου, στην οποία τιμάται το Καθολικό της μονής.
