Πρόκειται για το λατρευτικό πυρήνα ενός πολύπλοκου κτιριακού συγκροτήματος που είναι γνωστό ως Μονή της Αποκάλυψης. Σύμφωνα με την παράδοση, μέσα σε αυτό ο Ευαγγελιστής Ιωάννης δέχθηκε την Αποκάλυψη και την υπαγόρευσε στο μαθητή του, Πρόχορο. H πρώτη φάση διαμόρφωσης του σπηλαίου συνδέεται με τον 'Οσιο Χριστόδουλο, στα τέλη του 11ου με αρχές του 12ου αιώνα. Τον πυρήνα του συγκροτήματος αποτελεί η δισυπόστατη εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου (νότια) και της Αγίας Άννας (βόρεια).
Το Ιερό Βήμα του σπηλαίου απομονώνεται από τον υπόλοιπο χώρο με ξύλινο τέμπλο κοσμημένο με σημαντικές μεταβυζαντινές εικόνες-σώζονται επίσης τμήματα τοιχογραφικού διακόσμου από τα τέλη του 13ου αιώνα. Το σπήλαιο σήμερα περιβάλλεται από κελιά και παρεκκλήσια τα οποία συνθέτουν ένα μεγάλο μοναστηριακό συγκρότημα. Το 1713 στην ίδια περιοχή ανεγέρθηκε η Πατμιάδα Σχολή από τον λόγιο Μακάριο Καλογερά.
