Η αντρική κοινοβιακή Ιερά Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, στη νοτιοδυτικά πλευρά του Νησιού, χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα, όπως συνάγεται από τη χρονολογία 1656 σε σωζόμενη σφραγίδα της μονής. Το 1822 πυρπολήθηκε από τα σουλτανικά στρατεύματα και περιήλθε στη γειτονική μονή την οποία οι ηγούμενοί της ονόμασαν «Ελεούσης και Σωτήρος».
Ο σημερινός ναός χτίστηκε το 1850 με δαπάνη του ηγούμενου της Ιεράς Μονής Ελεούσης, Αβακούμ: Το 1872 ο Αβακούμ ίδρυσε ιερατική σχολή, που λειτούργησε ως το 1922 με φιρμάνι του σουλτάνου Αβδούλ Αζίζ. Το 1873 η Ιερά Μονή και η ιερατική σχολή έγιναν σταυροπηγιακές με πατριαρχικό σιγίλιο και έκτοτε εξαρτώνται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το Καθολικό είναι τρίκλιτη βασιλική.
Αγιογραφήθηκε το 1851 από τον Αγιορείτη μοναχό Άνθιμο, σαφώς επηρεασμένο από δυτικά πρότυπα, με μεγάλες μορφές ολόσωμων αγίων, μεταξύ αυτών των δύο Νεομαρτύρων Αγίου Ιωάννη και Αγίου Γεωργίου. Αξιόλογο είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο, με το διάτρητο φυτικό διάκοσμο, στο οποίο εικονίζονται σκηνές από την Καινή Διαθήκη και μορφές ζώων με συμβολικό χαρακτήρα.
