Η περιοχή γύρω από τη βυζαντινή καστροπολιτεία ανανεώνει το τουριστικό προφίλ της, με σημαντικές αφίξεις στον χώρο της φιλοξενίας. Την πρώτη ευεργετική επίδραση του Μυστρά τη νιώθεις περπατώντας στον αρχαιολογικό χώρο-ιδίως την άνοιξη, με τα αγριολούλουδα και το τιτίβισμα των πουλιών να προσθέτουν τις ευχάριστες νότες τους. Η βυζαντινή πολιτεία αποτελείται από παλάτια, αρχοντικά, οχυρώσεις, εκκλησίες, μονές και κατοικίες. Η ίδρυσή της συνδέεται με την πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους και τον κατακερματισμό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στις αρχές του 13ου αιώνα.
Άρχισε να παρακμάζει στα τέλη του 18ου αιώνα και οι τελευταίοι κάτοικοι του Μυστρά έφυγαν για τη Σπάρτη το 1953. Στην πλατεία του ομώνυμου χωριού, λιγοστά καφενεία και ταβέρνες εξυπηρετούν τους περαστικούς. Όμως, τον τελευταίο χρόνο ο Μυστράς γίνεται αυτόνομος προορισμός. Τη διαφορά κάνουν καινούργια ξενοδοχειακά συγκροτήματα, που δίνουν έμφαση στις υπηρεσίες περιποίησης σώματος και ψυχής. Το νέο ταξιδιωτικό προφίλ του συνδυάζει την περιήγηση στα βυζαντινά καλντερίμια με ποιοτική διαμονή και υψηλές υπηρεσίες ευεξίας.
Το κοσμικό και το απόκοσμο: Ο αρχαιολογικός χώρος απλώνεται στους πρόποδες του Ταϋγέτου, σε έναν λόφο με έντονη κλίση και φυσικό οχυρωματικό χαρακτήρα. Από τις δύο εισόδους του, η πρώτη στα νότια μοιάζει η πιο δημοφιλής. Όποιος θέλει, όμως, να ακολουθήσει τη χρονολογική του εξέλιξη είναι καλύτερα να προτιμήσει τη δεύτερη, που είναι και πιο ξεκούραστη ως κατηφορική. Στο ψηλότερο σημείο χτίστηκε το Κάστρο του Μυζηθρά, το 1249 (έτος ίδρυσης του Μυστρά) από τον Φράγκο πρίγκιπα Γουλιέλμο Β΄ Βιλλεαρδουίνο, που ήθελε να ελέγχει από αυτό όλη την κοιλάδα του Ευρώτα. Η θέα στην εύφορη κοιλάδα είνα πολύ όμορφη από κάθε σημείο της καστροπολιτείας.
Επόμενη σημαντική στάση είναι η Αγία Σοφία, στη συνοικία των Παλατιών, που ίδρυσε στα μέσα του 14ου αιώνα ο Μανουήλ Καντακουζηνός, πρώτος δεσπότης του Μυστρά. Λίγο πιο κάτω, τα παλάτια θυμίζουν το γεφύρι της Άρτας, λόγω των εργασιών αναστήλωσης, που ποτέ δεν ολοκληρώνονται ώστε να ανοίξουν για το κοινό. Σε αυτά έζησαν οι Καντακουζηνοί και οι Παλαιολόγοι. Να θυμίσουμε εδώ πως στον Μυστρά το 1448 στέφθηκε ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ο δεσπότης Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος. Το μονοπάτι συνεχίζει, περνώντας από την Πύλη της Μονεμβασίας. Φτάνοντας στη Μονή Παντάνασσας, διαπιστώνεις πως ο Μυστράς δεν είναι απόλυτα εγκαταλελειμμένος.
Η μονή επανακατοικήθηκε το 1885 και σήμερα ζουν σε αυτήν έξι μοναχές. «Είμαι πολύ ευτυχισμένη», μου λέει η 72χρονη αδελφή Ακακία, με ένα απαλό μειδίαμα. Την κουβέντα μας συνοδεύει το κλασικό κέρασμα: τσάι του βουνού, γλυκό κουταλιού και λικέρ βύσσινο. Αρκετά νεότερή της, η αδελφή Αγνή μοιράζεται μαζί μας το δικό της μότο: «Μυστράς, κοσμικός-απόκοσμος». Προφανώς η ζωή εκεί περιλαμβάνει και τα δύο: την κοσμικότητα της καθημερινής συναναστροφής με τουρίστες κατά τις ώρες λειτουργίας του μνημείου και την απόκοσμα γοητευτική κατοίκησή του από έξι γυναίκες μόλις κλείσουν οι πύλες.
Συνεχίζοντας κατηφορικά, τα δρομάκια οδηγούν στη Μητρόπολη, με τον ναό του Αγίου Δημητρίου, του οποίου η ίδρυση τοποθετείται γύρω στο 1270. Πέρασε από διάφορα στάδια και πήρε τη σημερινή του μορφή κατά το δεύτερο μισό του 15ου αιώνα. Στη δυτική πτέρυγα της Μητρόπολης στεγάζεται και το Μουσείο του Μυστρά. Αρκετοί ακόμα ναοί σώζονται σε καλή κατάσταση ανάμεσα στα ερείπια κατοικιών και άλλων κτιρίων. Εδώ, εκτός από τουρίστες, κυκλοφορούν οι πιο καλοζωισμένες γάτες που έχω συναντήσει ποτέ στην ύπαιθρο. Τη φροντίδα τους επιμελούνται οι φύλακες και οι απαλές τους γούνες θυμίζουν γάτες σαλονιού.
Μία από αυτές μας συνοδεύει έως την Περίβλεπτο, ένα πολύ αξιόλογο μνημείο στο νοτιοδυτικότερο άκρο του Μυστρά. Η πέτρινη είσοδος με το μονόγραμμα, η αυλή με τον αμυντικό πύργο της μονής και το αφιερωμένο στην Παναγία καθολικό (μέσα 14ου αιώνα) είναι γεμάτα διακοσμητικές λεπτομέρειες. Οι τοιχογραφίες του καθολικού ανήκουν σε τέσσερις διαφορετικούς αγιογράφους και θεωρούνται από τα σημαντικότερα ζωγραφικά σύνολα της υστεροβυζαντινής τέχνης. Ρωτήστε στην είσοδο αν η Μονή Περιβλέπτου είναι επισκέψιμη την ημέρα που σας ενδιαφέρει. Είναι πολλά και σημαντικά τα μνημεία του Μυστρά και οι φύλακες δεν επαρκούν πάντα.
Τα σύγχρονα «παλάτια»: Στην πλατεία του χωριού του Μυστρά και στο κατάστημα με είδη δώρων Πορφύρα, η ιδιοκτήτριά του, Μαρία Τσιπόκα, αγιογραφεί και αυτή την περίοδο ολοκληρώνει ένα αντίγραφο εικόνας της Περιβλέπτου. «Από το 2001 που είμαι εδώ, λίγοι είναι οι τουρίστες που μένουν για ένα ή δύο βράδια», διαπιστώνει. «Με τα νέα ξενοδοχεία, αυτό αρχίζει να αλλάζει. Έρχονται ακόμα και άνθρωποι που μένουν στον Μυστρά και επισκέπτονται από εδώ τη Μονεμβασιά, τη Μάνη, ακόμα και τα Κύθηρα». Ο Μυστράς αλλάζει σελίδα και την προσοχή των ταξιδιωτών διεκδικούν αξιόλογα resorts και ένα πιο εκλεπτυσμένο τουριστικό προϊόν.
Το συγκρότημα Mystras Grand Palace Resort & Spa διατηρεί τη σύνδεση με τη λακωνική γη-πέτρινες, λιτές εξωτερικά, κατοικίες και ανάμεσά τους ελαιόδεντρα. Διαθέτει συνεδριακό χώρο, γήπεδα τένις, εξωτερική πισίνα, εγκαταστάσεις spa και θεραπευτές για μια ολοκληρωμένη φροντίδα. Tις υποδομές συμπληρώνουν το wine bar Symposium και τα εστιατόρια Παλατάκι και Ελιά, με ιδιαίτερες προτάσεις από τον σεφ Γιώργο Αποστολάκο, όπως η θεσπέσια σφυρίδα φρικασέ. Τα εστιατόρια του ξενοδοχείου και το wine bar εξελίσσονται σε σημείο αναφοράς για τους Σπαρτιάτες-η Σπάρτη απέχει οδικώς μόλις δέκα λεπτά.
Ακόμα και οι υπηρεσίες ευεξίας απευθύνονται σε όλους, όχι μόνο στους ενοίκους του ξενοδοχείου. Ο Λάκωνας στην καταγωγή ιδιοκτήτης του resort, Δημήτρης Καλοειδής, ήθελε έναν χώρο που να συνδιαλέγεται πρώτα απ’ όλα με την τοπική κοινωνία. Τα κατάφερε σε πολλά επίπεδα. Αυτή την εποχή απασχολούνται σε αυτό εβδομήντα άτομα και οι περισσότεροι είναι από τη Λακωνία, σύμφωνα με τον διευθυντή του, Πανίκο Παπανικολάου. Άλλο ένα resort βρίσκεται στο τελικό στάδιο κατασκευής, στο Παρόρι, το διπλανό στον Μυστρά χωριό. Πρόκειται για το Kyniska Palace, που αναμένεται να λειτουργήσει τον Ιούνιο του 2019, ίδιας ιδιοκτησίας με τα δύο ξενοδοχεία Kyniska της Μονεμβασιάς.
«Έτυχε», λέει γελώντας ο Αλέξης Αλεξόπουλος, F&B director της αλυσίδας, για την ευτυχή σύμπτωση της χρονικά παράλληλης σχεδόν λειτουργίας του Mystras Grand Palace Resort & Spa και του Kyniska Palace, τα οποία, μαζί με το Euphoria Retreat (που αποτελεί μια ιδιαίτερη κατηγορία από μόνο του), δίνουν ένα νέο στίγμα στον Μυστρά, εντάσσοντάς τον δυναμικά ως αυτόνομο προορισμό στον ήδη πολύ πλούσιο ταξιδιωτικό χάρτη της Λακωνίας. Δίπλα στη Μονεμβασιά και στη Μάνη. Το Euphoria Retreat, το πρώτο ολιστικό destination spa στην Ελλάδα, είναι ένα μικρό παλατάκι, που ομορφαίνει με την αρχιτεκτονική του όλη την άποψη του χωριού του Μυστρά από μακριά, υπενθυμίζοντας πως δεν έχτιζαν μόνο οι Βυζαντινοί παλάτια.
Γήινα υλικά και μέταλλο, μάρμαρο και όνυχας στα μπάνια των δωματίων, μια φυτευμένη με πράσινο οροφή και το δάσος να το αγκαλιάζει από πίσω. Το βαθύ πορφυρό χρώμα του Βυζαντίου έρχεται να συναντήσει ανατολίτικες επιρροές και κινεζικά κουμπώματα στις υπέρκομψες ενδυμασίες του προσωπικού. Είναι πολύ εύκολο να σε συνεπάρουν οι κτιριακές εγκαταστάσεις και η διακόσμηση του Euphoria Retreat, ιδιαίτερα η σπειροειδής εσωτερική αρχιτεκτονική του χώρου ευεξίας. Όμως, μεγαλύτερη αξία έχει η ίδια η θεραπευτική γνώση, που πηγάζει από την αρχαία ελληνική και την κινεζική παραδοσιακή ιατρική και συνδυάζεται με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό για υψηλή εξατομικευμένη φροντίδα.
Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με την έννοια των destination spas, αξίζει να αναφέρουμε πως δεν απευθύνονται σε όποιον θέλει απλώς να κάνει λίγες ημέρες διακοπές, αλλά σε αυτόν που επιθυμεί να «αποσυρθεί» κατά κάποιον τρόπο, για να φροντίσει ψυχή και σώμα. Η δομή του εστιατορίου του (Γαία restaurant) υποστηρίζει τη γνωριμία και το «μοίρασμα» με μακρόστενες κοινές τράπεζες. Στην ίδια λογική, η χρήση Wi-Fi επιτρέπεται μόνο στα δωμάτια και στο lobby. Και σε αυτή την περίπτωση, στις θέσεις που δεν απαιτείται εξειδίκευση, έχουν προτιμηθεί νέοι άνθρωποι της περιοχής, όπως η Μαρία Καλογεράκη, μια 25χρονη κοπέλα από τη Σπάρτη, που σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων, μετεκπαιδεύτηκε στα ξενοδοχειακά και βρέθηκε στο σωστό σημείο την κατάλληλη στιγμή.
Καθεμία από τις παραπάνω μονάδες διοργανώνει πεζοπορίες στον Ταΰγετο και άλλες δράσεις στη φύση. Αν διανυκτερεύσετε σε κάποιον από τους ξενώνες της περιοχής, έχετε υπόψη τον τοπικό Ελληνικό Ορειβατικό Σύλλογο Σπάρτης καθώς και ότι ο Ταΰγετος έχει όμορφα μονοπάτια με καλή σήμανση. Όλες οι παραπάνω μονάδες προσφέρουν και ημερήσια πακέτα ευεξίας για επισκέπτες που διανυκτερεύουν αλλού. Στο Μουσείο Φωτογραφικών Μηχανών Τάκη Αϊβαλή θα δείτε μια μεγάλη συλλογή και σπάνια παλιά μοντέλα μηχανών. Γύρω από τον Μυστρά, μπορείτε να εξερευνήσετε μικρά χωριά με μία ή δύο μόλις ταβέρνες το καθένα, όπως η Ταϋγέτη και η Αναβρυτή.
Λίγο πιο ζωντανά τουριστικά είναι τα Πικουλιάνικα. «Μας έχουν κάνει πολύ καλό τα νέα ξενοδοχεία», λέει η Νατάσσα Ηλιάδη, που εργάζεται στην υποδοχή των Κατοικιών Μαζαράκη. «Δεν τους βλέπουμε ανταγωνιστικά, ο ένας φέρνει τον άλλο. Έχουν βοηθήσει βέβαια πολύ ο καινούργιος δρόμος και το νέο αεροδρόμιο της Καλαμάτας». Το γλυκό πορτοκάλι που ψήνει στον φούρνο έχει ήδη αφήσει τα αρώματά του να ξεχυθούν στον χώρο και η σόμπα σιγοκαίει. Από τις ταβέρνες της περιοχής ξεχωρίζουν τα Χρώματα, επίσης στα Πικουλιάνικα, για τις γεύσεις και τα τοπικά προϊόντα, που είναι στο επίκεντρο των πιάτων, αλλά και για την πηγαία ευγένεια των ανθρώπων τους.
Πως πάμε: Οδικώς από Αθήνα, υπολογίστε περίπου τρεις ώρες χωρίς στάση και 45 ευρώ για την απλή μετάβαση μαζί με τα διόδια. Για τα δρομολόγια των λεωφορείων και άλλες σχετικές πληροφορίες επικοινωνήστε με το ΚΤΕΛ Λακωνίας ή με τα εκδοτήρια Αθηνών.
Διαμονή: Euphoria Retreat. Από 416 ευρώ η βραδιά με πρωινό, δώρο μια 50λεπτη θεραπεία και πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του spa. | Mystras Grand Palace Resort & Spa. Από 90 ευρώ το δίκλινο. | Κατοικίες Μαζαράκη. Δωμάτια και σουίτες διαφόρων τύπων, κάποια με τζάκι. Πλούσιο ελληνικό παραδοσιακό πρωινό σερβίρεται με καλάθια στα δωμάτια. Από 90 ευρώ. | Ξενώνας Πύργος Μυστρά. Ξενώνας στην καρδιά του χωριού του Μυστρά. Από 190 ευρώ το δίκλινο.
