Δημητσάνα και Ελληνική επανάσταση: Καταλυτικός ήταν ο ρόλος της κατά την διάρκεια του εθνικού απελευθερωτικού αγώνα του 1821. Από την Δημητσάνα προέρχονταν τα πυρομαχικά της επανάστασης, κάτι που οφείλεται στα αδέλφια Σπυρίδων και Γεώργιο Σπηλιωτόπουλο οι οποίοι ανακαίνισαν 11 μπαρουτόμυλους που δούλευαν συνέχεια, χάρη στη βοήθεια των ορμητικών νερών του Λούσιου, για την παρασκευή των απαραίτητων πυρομαχικών. Μάλιστα, στα απομνημονεύματα του ο Κολοκοτρώνης αναφέρει χαρακτηριστικά πως «Μπαρούτι είχαμε, έκαμνε η Δημητσάνα…» Γι’ αυτό άλλωστε και ονομάστηκε η μπαρουταποθήκη της επανάστασης. Η Δημητσάνα σήμερα, αν και έχει χάσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού της εξαιτίας της εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης, διατηρεί την ζωντάνια που την χαρακτήριζε από το τέλος της επανάστασης μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν και έφτασε να έχει 2.500 περίπου κατοίκους. Αυτό οφείλεται κυρίως στις τουριστικές δραστηριότητες και την έλευση ολοένα και περισσότερων Ελλήνων τουριστών που την επισκέπτονται για την ομορφιά του ίδιου του οικισμού αλλά και της γύρω περιοχής.
Αρχαία Τεύθις: Η θέα από την Δημητσάνα προς το φαράγγι του Λούσιου, τον κάμπο της Μεγαλόπολης και τον Ταΰγετο προκαλούν δέος. Αξίζει να περπατήσετε στα γραφικά πέτρινα καλντερίμια και να ανεβείτε σε κάποιον από τους λόφους πάνω στους οποίους είναι χτισμένη η Δημητσάνα ώστε να απολαύσετε το ιδιαίτερο Αρκαδικό τοπίο αλλά και τον ίδιο τον οικισμό που απλώνεται αμφιθεατρικά στο όμορφο ορεινό τοπίο. Ο σημερινός οικισμός είναι χτισμένος πάνω στα ερείπια της αρχαίας Τεύθις, πόλη που σύμφωνα με τον ιστορικό Παυσανία, έλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο στέλνοντας δικό της στρατιωτικό σώμα. Η Αρχαία Τεύθις διέθετε Ακρόπολη και οχυρωματικό τείχος, μέρος των οποίων δασώνεται μέχρι και σήμερα.
Αξιοθέατα στη Δημητσάνα: Τώρα όμως δεν κυριαρχούν ούτε τα τείχη ούτε η Ακρόπολη, αλλά τα πανέμορφα παραδοσιακά, πολυώροφα κάποιες φορές, σπίτια και αρχοντικά, οι μικρές αλλά καλαίσθητες πλατείες, οι πλούσιοι ναοί και οι προσεγμένοι ξενώνες με τα ζεστά καφέ, τα εστιατόρια και οι ταβέρνες. Στη Δημητσάνα θα βρείτε επίσης Εκκλησιαστικό Μουσείο που ήταν το σπίτι του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’ αλλά και βιβλιοθήκη με περισσότερους από 35.000 τόμους, σπάνιες εκδόσεις και πλούσιο ιστορικό αρχείο. Καθώς περπατάτε στα στενά της, ρίξτε μία μάτια και στο πασίγνωστο ρολόι δίπλα στην εκκλησία της Αγίας Κυριακής. Πρόκειται για δώρο των Δημητσανιτών της Νέας Υόρκης, από την οποία και εστάλη γύρω στο 1900. Η καμπάνα του ρολογιού ζυγίζει 700 κιλά και έφτασε στην Δημητσάνα 10 χρόνια μετά, πάλι από την Αμερική. Επιπλέον, μη ξεχάσετε να κάνετε μία επίσκεψη και στη κοντινή και πανέμορφη Στεμνίτσα που μαζί με τη Δημητσάνα είναι δύο από τα ομορφότερα χωριά της Αρκαδίας. Λίγο πριν φτάσετε στη Στεμνίτσα θα δείτε και ταμπέλες για την Ιερά Μονή Ιωάννη Προδρόμου που αξίζει να επισκεφτείτε οπωσδήποτε.
Ξενοδοχεία και ξενώνες στη Δημητσάνα: Στη Δημητσάνα υπάρχουν προτάσεις διαμονής για όλα τα γούστα αλλά και τα βαλάντια. Από μικρούς και ζεστούς παραδοσιακούς ξενώνες μέχρι πιο μεγάλες τουριστικές μονάδες που στη πλειοψηφία τους έχουν κρατήσει τον γραφικό χαρακτήρα της Δημητσάνας.
Iστορική μονή Φιλοσόφου: Τα αξιοθέατα της περιοχής δεν τελειώνουν όμως εδώ. Γύρω από την Δημητσάνα υπάρχουν πολλά πράγματα που θα γεμίσουν εποικοδομητικά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τον χρόνο του επισκέπτη. Αξίζει να κάνετε λοιπόν μία επίσκεψη στην ιστορική μονή Φιλοσόφου. Χτισμένη το 963 μ.Χ., σε χαράδρα πάνω από το ποτάμι του Λούσιου, βρίσκονται τα ερείπια της παλαιάς Μονής Φιλοσόφου, ενώ πολύ κοντά σε αυτά θα βρείτε τη νέα Μονή Φιλοσόφου. Η Μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της Ελληνικής ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομίας αφού σε αυτή αλλά και στην ευρύτερη περιοχή λειτούργησαν αρκετά «κρυφά σχολεία» κατά την σκοτεινή περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Ποταμός Λούσιος: Ο ποταμός Λούσιος και το φαράγγι του είναι ένα φυσικό αξιοθέατο της περιοχής για το οποίο υπάρχουν αρκετά σημεία εύκολης πρόσβασης δίπλα στα ορμητικά νερά και το ιδιαίτερης ομορφιάς παραποτάμιο μονοπάτι του. Ο ποταμός Λούσιος προσφέρεται μάλιστα για αρκετές ορεινές δραστηριότητες και σπορ όπως rafting, trekking και canoe kayak.
Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης: Λίγο πάνω από τον Λούσιο και μόλις 2 χιλιόμετρα ανατολικά της Δημητσάνας, θα βρείτε το μοναδικό στον Ελλαδικό χώρο Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης. Πρόκειται για ένα θεματικό μουσείο στο οποίο παρουσιάζονται οι τρόποι χρήσης του νερού ως πηγή ενέργειας για την παραγωγή διαφόρων προϊόντων. Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δει από κοντά πως λειτουργούσαν οι νεροτριβές, οπού πλένονταν τα ρούχα, ο αλευρόμυλος, το βυρσοδεψείο για την επεξεργασία των δερμάτων και φυσικά ο μπαρουτόμυλος με κοπάνια για την παραγωγή μπαρουτιού.
Αποστάσεις και πρόσβαση στη Δημητσάνα: Η απόσταση Αθήνα-Δημητσάνα είναι γύρω στα 200 χιλιόμετρα. Θα πάτε ακολουθώντας τη εθνική οδό Αθηνών-Τριπόλεως και λίγα χιλιόμετρα μετά την σήραγγα του Αρτεμισίου θα στρίψετε δεξιά για Μαντινεία, Λεβίδι και Βυτίνα. Από Πάτρα η Δημητσάνα απέχει 170 χιλιόμετρα μέσω Καλαβρύτων ενώ τέλος από Τρίπολη μόλις 48 χλμ (διαδρομή μέσα από το χωριό Χρυσοβίτσι).
