Από το γυμνό αλπικό τοπίο και τους 32°C, μετά τρεις ώρες πεζοπορία σε απότομες ανηφόρες και επικλινές έδαφος, βρισκόμαστε μέσα σε πυκνό δάσος, όπου δεν περνάει ακτίνα ήλιου, στα πόδια μας απλώνεται ένα παχύ στρώμα από φύλλα κάθε απόχρωσης, στα αυτιά μας ηχούν τα νερά που κυλάνε ολόγυρα και νιώθουμε δροσιά: η θερμοκρασία έχει πέσει στους 20-24°C. Είναι από εκείνες τις σπάνιες στιγμές που ο τόπος καθορίζει τα συναισθήματά σου. Συμβαίνει όταν βρίσκεσαι μπροστά σε εικόνες του κόσμου τόσο εντυπωσιακές, που όλα τα υπόλοιπα εξαφανίζονται από το κάδρο.
Ανεξάρτητα από το τι σκέφτεσαι, με ποιους είσαι, αν είσαι κουρασμένος ή πεινάς, η πρώτη φορά που θα πατήσεις τα πεσμένα φύλλα των δέντρων της Βάλια Κάλντα θα σε γεμίσει αγαλλίαση. Ο μαγικός, παραμυθένιος κόσμος της περικλείεται στα 69.000 στρέμματα του Εθνικού Δρυμού Πίνδου. Η Βάλια Κάλντα, που στα βλάχικα σημαίνει «ζεστή κοιλάδα», δεν είναι ούτε ζεστή ούτε ακριβώς κοιλάδα. Είναι ένα σπάνιο οικοσύστημα, περικυκλωμένο από τις ψηλές κορυφές της οροσειράς της Πίνδου, που το διατρέχουν ποτάμια, το κατοικούν απειλούμενα θηλαστικά και πουλιά και το επισκέπτονται λίγοι.
Δυσπρόσιτη ομορφιά: Δεν είναι εύκολο να φτάσει κανείς στη Βάλια Κάλντα. Ο Εθνικός Δρυμός έχει πέντε βασικές εισόδους, περίπου όσα και τα χωριά που βρίσκονται στην περίμετρό του: Βωβούσα, Μηλιά, Κρανιά, Περιβόλι και Μικρολίβαδο. Πάνω ακριβώς από την Εγνατία οδό και νότια από τα χωριά του Ανατολικού Ζαγορίου, οι δρόμοι που οδηγούν εκεί είναι κυρίως δασικοί χωματόδρομοι, όχι κατάλληλοι για απλά επιβατικά οχήματα. Τζιπ ή αγροτικά απαιτούνται ακόμα και τους καλοκαιρινούς μήνες, αφού οι βροχές και τα νεροφαγώματα είναι συνηθισμένα όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ακόμα όμως και αν δεν είστε εκπαιδευμένοι στην οδήγηση σε χωμάτινο δρόμο με λακκούβες ή ακόμα και αν δεν είστε διατεθειμένοι να περπατήσετε αρκετές ώρες, μπορείτε να απολαύσετε τη φυσική ομορφιά του Δρυμού.
Πολλές εταιρείες, που διοργανώνουν δραστηριότητες και έχουν στηθεί από ανθρώπους που αγαπάνε τα βουνά, προσφέρουν τη δυνατότητα οργάνωσης μιας επίσκεψης με δικά τους αυτοκίνητα. Μικροί περίπατοι, σημεία με θέα, ακόμα και μανιταροσυλλογή, οργανώνονται για όσους δεν έχουν οχήματα ή τις γνώσεις για τέτοιες περιπέτειες στο βουνό. Ενδεικτικά αναφέρουμε τη διαδρομή που φτάνει κοντά στον πυρήνα της Βάλια Κάλντα με όχημα και από εκεί περπατάτε κατά μήκος του Αρκουδορέματος. Μια άλλη σχετικά εύκολη ξεκινάει από το χωριό Βωβούσα, προχωράει παράλληλα με τον ποταμό Αώο και φτάνει στη συμβολή του με το Αρκουδόρεμα.
Με το αυτοκίνητο μπορείτε να φτάσετε και αρκετά ψηλά στο όρος Μαυροβούνι, ανάμεσα στην τεχνητή λίμνη Πηγών Αώου και τη Βάλια Κάλντα. Η λίμνη με τη δαντελωτή ακτογραμμή βρίσκεται σε υψόμετρο 1.350 μ. και κατασκευάστηκε το 1987 για την παραγωγή ενέργειας. Μετά από σύντομη ανάβαση δύο ωρών στις αλπικές λίμνες Φλέγγα, θα κατηφορίσετε προς τα δάση οξιάς και μαύρης πεύκης της Βάλια Κάλντα.
Στα μονοπάτια της αρκούδας: Οι περισσότεροι που φτάνουν εδώ πάνω έρχονται αποφασισμένοι να περπατήσουν αρκετές ώρες για να δουν από κοντά όλα όσα προσφέρει η Πίνδος. Η πιο κλασική διαδρομή είναι αυτή που ενώνει το Μέτσοβο με τη Βωβούσα, μέσω του Μαυροβουνίου, της κορυφής Φλέγγας και της διάσχισης της Βάλια Κάλντα μέχρι το χωριό του Ανατολικού Ζαγορίου. Στην ανάδειξη της διαδρομής και της περιοχής έχει συμβάλει τόσο η χάραξη και η καλή συντήρηση των πεζοπορικών μονοπατιών όσο και η διοργάνωση αγώνων ορεινού τρεξίματος, όπως το Ursa Trail (ursa στα βλάχικα σημαίνει «αρκούδα»).
Και ναι, όσο κουραστικό και αν ακούγεται, δεκάδες άνθρωποι από την Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο ταξιδεύουν μέχρι το Μέτσοβο για να τρέξουν 100 χλμ. μέσα στα βουνά, με υψομετρικές διαφορές που φτάνουν τα 2.700 μ. Εκτός όμως από την περίφημη διαδρομή Ultra Ursa Trail, υπάρχουν και μικρότερες 40 χλμ., 21 χλμ. και 11 χλμ. Φέτος οι αγώνες θα πραγματοποιηθούν για όγδοη χρονιά με την ευθύνη του Αθλητικού Ομίλου Μετσόβου στις 29 και 30 Αυγούστου με όριο συμμετοχής αθλητών-σύμφωνα με τις διατάξεις περί κορονοϊού-και το γνωστό μότο: «Στα χνάρια της αρκούδας». Και πράγματι, οι διαδρομές και τα μονοπάτια διασχίζουν τα αγαπημένα λημέρια της καφέ αρκούδας στην Πίνδο, ένα από τα δύο σημεία στην Ελλάδα όπου ζουν ακόμη πληθυσμοί του μεγαλύτερου χερσαίου θηλαστικού στην Ευρώπη (το δεύτερο σημείο είναι τα βουνά της Ροδόπης).
Παρόλο που θα ακούσετε από τους ντόπιους ότι τις έχουν συναντήσει αρκετές φορές ο καθένας, δεν είναι τόσο εύκολο να δείτε μια αρκούδα. Τα ζώα έχουν πολύ καλή όσφρηση και ακοή και, μόλις αντιληφθούν ανθρώπινη παρουσία, απομακρύνονται ταχύτατα. Όσοι έχουν συναντηθεί με αρκούδες συμβουλεύουν να κρατήσετε την ψυχραιμία σας, να οπισθοχωρήσετε ήρεμα και αργά χωρίς να τρέξετε. Οι αρκούδες γενικά δεν επιτίθενται σε ανθρώπους παρά μόνο αν νιώσουν απειλή ή ότι είναι παγιδευμένες. Είναι είδος υπό απόλυτη προστασία και υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα διαβιούν περίπου 300-450 αρκούδες, οι περισσότερες από τις οποίες στην ευρύτερη οροσειρά της Πίνδου.
Φεστιβάλ δίπλα στο ποτάμι: Τα τελευταία χρόνια, η Βωβούσα έχει αναδειχτεί σε καλοκαιρινό προορισμό και σε σημείο συνάντησης των απανταχού φυσιολατρών. Το μικρό χωριό με τους μόλις 50 κατοίκους έχει την ευλογία να το τέμνει στα δύο ο ποταμός Αώος, τέλειο μέρος για ωραίες φωτογραφίες. Το μονότοξο γεφύρι που ενώνει τις δύο πλευρές του χωριού χτίστηκε το 1748 και στις άκρες του λειτουργεί σήμερα καφέ-ταβέρνα, τιμώντας την παράδοση να στεγάζονται εκεί χάνια για τους περαστικούς. Αφιερωμένο στην προστασία της φύσης και στην ορεινή ζωή είναι και το Φεστιβάλ Βωβούσας, που πραγματοποιείται κάθε Αύγουστο.
Με πρωτεργάτη τον φωτογράφο Καμίλο Νόλλα και πολλούς νέους, διοργανώνονται συναυλίες, προβολές και εργαστήρια για παιδιά και μεγάλους. Το πρόγραμμα του φετινού φεστιβάλ-από 29 Ιουλίου έως 8 Αυγούστου-λόγω των ειδικών συνθηκών δεν περιλαμβάνει συναυλίες, αλλά εργαστήρια, ομιλίες, πεζοπορίες και κυνήγι μανιταριών.
Διαμονή: Pindos Resort (Κρανιά Γρεβενών, από 90-120 ευρώ το σπίτι για 2-4 άτομα με πρωινό). Με πέτρα, πελεκητό ξύλο, έπιπλα αντικέ και προσεγμένες λεπτομέρειες, οι έξι κατοικίες του συγκροτήματος είναι ιδανικές για οικογένειες και παρέες. Όλες είναι διώροφες, με κουζίνα και θέα στο δάσος οξιάς που τις περιβάλλει. | Καταφύγιο Βάλια Κάλντα (Βωβούσα, από 10 ευρώ η διανυκτέρευση σε κουκέτα). Στις όχθες του ποταμού Αώου, το καταφύγιο αποτελεί ιδανική βάση για εξορμήσεις στον πυρήνα της Βάλια Κάλντα και εύκολη πρόσβαση στο οδικό δίκτυο. Λειτουργεί και εστιατόριο-καφέ από νωρίς το πρωί μέχρι το βράδυ. | Άρωμα Δρυός (Μέτσοβο, από 65 ευρώ το δίκλινο με πρωινό). Εκλεπτυσμένη πολυτέλεια στα 16 δωμάτια και σουίτες του ξενοδοχείου. Πιστοποιημένο ελληνικό πρωινό, θέα στις πλαγιές της Πίνδου και άνετο λόμπι για καφέ και ποτό. | Ξενώνας Κερασιές (Βωβούσα, από 55 ευρώ το δίκλινο με πρωινό) Δέκα διαμερίσματα με κουζινάκι και θέα στο βουνό.
Φαγητό: Στο Pindos Resort θα γευτείτε από τις πιο ωραίες μοσχαρίσιες σπαλομπριζόλες που έχετε δοκιμάσει ποτέ. Για μεγάλες παρέες, ενδείκνυται η ποικιλία ψητών κρεατικών με νόστιμο μπιφτέκι και αριστοτεχνικά ψημένα μπριζολάκια και κοτόπουλο. | Στο La Punti (Πλατεία, Βωβούσα) δοκιμάστε νόστιμα κρεατικά, ηπειρώτικες πίτες και χειροποίητα ορεκτικά. | Στο Μέτσοβο θα πάτε στην Ασπασία (Βοτονόσι) για τις μεγάλες μερίδες και το καλό ψήσιμο. Μη χάσετε τα πρόβεια παϊδάκια, το χωριάτικο λουκάνικο και το κοντοσούβλι. | Αν θέλετε παραδοσιακό περιβάλλον, θέα στο βουνό και ψητά κρεατικά, δοκιμάστε Το αρχοντικό (Μέτσοβο). Εξαιρετικό το κοκορέτσι, φτιαγμένο κάθε πρωί από αρνάκι γάλακτος. | Στη δροσιά της πλατείας, καθίστε στην Ίττη (Περιβόλι) και απολαύστε καλοψημένα παϊδάκια και χειροποίητα ορεκτικά.
Δραστηριότητες: Pindos Hawks. Με τη γνώση και την εμπειρία των Παναγιώτη Δαγρέ και Σάκη Μπέκου θα απολαύσετε με ασφάλεια τη Βάλια Κάλντα. Η εταιρεία διαθέτει τζιπ για μεταφορά, συνοδεία σε πεζοπορίες και εξορμήσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες σας. Αξίζει και η εκδρομή στο γεφύρι της Πορτίτσας, κοντά στο χωριό Σπήλαιο. Οι Pindos Hawks οργανώνουν εξορμήσεις και στον Σμόλικα, στον Γράμμο, στα Άγραφα, στα Τζουμέρκα και αλλού.
Μετάβαση: Μπορείτε να προσεγγίσετε τον Εθνικό Δρυμό της Πίνδου είτε μέσω Λαμίας-Τρικάλων-Καλαμπάκας (431 χλμ., διόδια 17,75 ευρώ) είτε μέσω Πάτρας-Άρτας-Ιωαννίνων-Μετσόβου (478 χλμ., διόδια 39,15 ευρώ). | Χρόνος: περίπου 5½-6 ώρες όποια από τις δύο διαδρομές κι αν επιλέξετε-η δεύτερη είναι μεγαλύτερη αλλά ο δρόμος είναι καλύτερος. | Από τη Θεσσαλονίκη απέχει 219 χλμ. μέσω Εγνατίας οδού. Χρόνος: 2½-3 ώρες, κόστος: 3,60 ευρώ για διόδια.
