Σε ποιους δεν ταιριάζει; Σε ταξιδιώτες που αναζητούν πολυτελή ξενοδοχεία και πρωτοποριακά εστιατόρια ή σε κουρασμένους εργαζομένους που έχουν ανάγκη να περιπλανηθούν χωρίς σχέδιο και να γεμίσουν μπαταρίες από την ομορφιά του τοπίου. Η Σαλαμίνα (ή Κούλουρη, όνομα που προέρχεται από το ακρωτήριο «Κόλουρις άκρα», τη σημερινή Πούντα) είναι ένας προορισμός που για να περάσεις καλά πρέπει να ξέρεις να τη χειριστείς. Ως ταξιδιώτης πρέπει να φροντίσεις μόνος τον εαυτό σου, να ψάξεις τα σημεία ενδιαφέροντος και να πας στοχευμένα σ’ αυτά, χωρίς να περιμένεις από τον τόπο να σου τα προσφέρει απλόχερα. Να υπομείνεις τα πεταμένα σκουπίδια και το στενάχωρο θέαμα των αδέσποτων σκυλιών.
Παρ’ όλα αυτά, ανάμεσα στους εκατοντάδες προορισμούς της Ελλάδας, η Σαλαμίνα έχει μια δική της ταυτότητα. Είναι η μικρή αδελφή της Αθήνας, σάρκα εκ της σαρκός του Πειραιά, ο τόπος όπου βασίλευσε ο μυθικός Αίας ο Τελαμώνιος, που έγραφε ο Ευριπίδης, όπου τάφηκε ο Καραϊσκάκης, όπου αποσυρόταν ο Σικελιανός. Είναι το νησάκι των πολεμιστών και των ποιητών, που κουβαλάει τεράστιο ιστορικό φορτίο, με κορυφαία στιγμή την περίφημη ναυμαχία, πριν από ακριβώς 2.500 χρόνια. Καμιά φορά το βαρύ παρελθόν κάνει το παρόν αντιδραστικό. Η Σαλαμίνα μοιάζει πολύ μικρή για να σηκώσει και τα παλιά μεγαλεία και ένα πιο σύγχρονο σήμερα. Φιλοπερίεργοι ταξιδιώτες καθώς είστε, όμως, αξίζει να την επισκεφθείτε και να την ανακαλύψετε. Ακολουθεί ένας ανοιξιάτικος οδηγός με δεκαπέντε στάσεις, για να οργανώσετε την εξόρμησή σας.
15 στάσεις | Στην Ιχθυαγορά: Η πρόσοψή της είναι βαμμένη σε τόνους λευκού και γαλάζιου και η γραμματοσειρά της μαρκίζας φέρνει λίγο σε αρ ντεκό. Παλιομοδίτικη, με άλλα λόγια, μικρή και συμπαθητική, η Ιχθυαγορά στην πόλη της Σαλαμίνας προσφέρεται για μια βόλτα, για να ψωνίσετε ψάρια για το σπίτι και να πιάσετε κουβέντα με τους-πάντα κοινωνικούς-ιχθυοπώλες. Εδώ θα βρείτε μπακαλιάρο (14,8 ευρώ/κιλό), προσφυγάκια (6,8 ευρώ/κιλό), μένουλα (5,8 ευρώ/κιλό), σουπιές (11,8 ευρώ/κιλό), θράψαλα (7,8 ευρώ/κιλό), χταπόδια 16,8 (ευρώ/κιλό) κι άλλα ψαρικά, τα οποία, όπως μας λένε οι έμποροι, αλιεύονται σε Αίγινα, Πόρο, Ύδρα, Κόρφο.
Ένα μνημείο που ξεχωρίζει: Η σχέση της Σαλαμίνας με τα αρχαία της είναι περίεργη. Από τη μια την έχουν καθορίσει και καμαρώνει γι’ αυτά (κάτι που καταλαβαίνεις από τις άπειρες τιμητικές πλακέτες που βλέπεις διάσπαρτες), από την άλλη κάποια είναι σαν ηθελημένα να τα παραμελεί, άγνωστο γιατί. Ένα μνημείo που θα σας αποζημιώσει, καλοδιατηρημένο και αρκετά ασυνήθιστο, είναι αυτό στις Κολόνες, στο νότιο κομμάτι του νησιού. Παλιότερα οι Κουλουριώτες θεωρούσαν ότι είναι ναός του Αίαντα, όμως τελικά αποκαλύφθηκε ότι πρόκειται για ταφικό μνημείο (4ος αι. π.Χ.) μιας εύπορης οικογένειας με κυκλικό σχήμα και τέσσερις ταφές. Αναστηλώθηκε με 99 αρχαίους και 22 νέους λιθόπλινθους και είναι μεν περιφραγμένο, όμως μπορείς να το δεις καθαρά έξω από τις σιδεριές.
Ιππασία στο πευκοδάσος: Μια πρόταση που ξεφεύγει από τα καθιερωμένα της Κούλουρης είναι η επίσκεψη στον Ιππικό Όμιλο, που βρίσκεται στην καρδιά του μεγάλου πευκοδάσους, κοντά στον Άγιο Νικόλαο Λεμονιών. Ελάτε οικογενειακώς, για να κάνετε βόλτα, μαθήματα ιππασίας και υπερπήδηση εμποδίων. Ο όμιλος άνοιξε το 2010, έχει επτά άλογα (γερμανικά και αγγλικά) και πόνι για παιδιά, ενώ οι διασχίσεις διαρκούν από μιάμιση ώρα και πάνω. Αν δεν θέλετε να καβαλήσετε άλογο (ή αφού ιππεύσετε), υπάρχει το καφέ του ομίλου, με τα μεγάλα παράθυρα και τη θέα που φτάνει μέχρι Αγκίστρι και Αίγινα. Το μενού, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει χυμούς, σοκολάτες, γρανίτες, ποικίλες, τσίπουρο και μαστίχα.
Καταδύσεις για όλους: Αν προτιμάτε να γνωρίσετε τον βυθό της Σαλαμίνας, περάστε από το Salamina Diving Center, ένα καταδυτικό κέντρο που μένει ανοιχτό όλο τον χρόνο, έχει γραφείο στην πόλη, αλλά τα καλοκαίρια στήνει τη βάση του στο Αίας Κλαμπ Μαρούδι. Τι προσφέρει; Snorkelling (από 8 ετών και πάνω), προγράμματα discover (από 10 ετών), δηλαδή μια πρώτη γνωριμία με τον βυθό, με τη βουτιά να γίνεται σε βάθος δύο μέτρων, τριήμερα σχολεία (ελεύθερης κατάδυσης ή με εξοπλισμό), εκδρομές με σκάφος για τους πιστοποιημένους δύτες και καταδυτικά μαθήματα για ΑμεΑ (άτομα με κινητικά προβλήματα, προβλήματα όρασης, σύνδρομο Down). Ευγενικοί οι δάσκαλοι, θα σας κάνουν να αισθανθείτε άνετα από την πρώτη στιγμή.
Για πλατέτσι και κουγκουλούαρι: Έχει καλό όνομα, είναι μεγάλο, με μια τεράστια πινακίδα που δύσκολα θα προσπεράσετε. Στο ζαχαροπλαστείο «Μπεγνής», στην πόλη της Σαλαμίνας, θα βρείτε χαλβά, λουκουμά με γλάσο, κροστίνι, σκαλτσούνια υδραίικα και βέβαια δύο κλασικά κουλουριώτικα εδέσματα, δηλαδή πλατέτσι (λαδόψωμο, με φέτα ή χωρίς) και κουγκουλούαρι (κολοκυθόπιτα με σταφίδες). Μαζί και τυρόπιτες, ζαμπονοτυρόπιτες, σπανακόπιτες, που μπορούν να συνοδεύσουν έναν πρωινό καφέ στο χέρι.
Το καλάθι του πικνίκ: Η «Ευεξία», στην πόλη της Σαλαμίνας, πουλάει κυρίως βιολογικά, μαζί με κάποια παραδοσιακά προϊόντα από Ελλάδα και εξωτερικό. Θυμάρι Βόλου, βουνίσιο τσάι Ολύμπου, μέλι αργίτικο, ξινόχοντρος Ανωγείων, κριτσίνια χωρίς ζάχαρη είναι κάποια από αυτά. Γιατί να περάσετε εφόσον έχετε έρθει στο νησί για γουικέντ; Για να προμηθευτείτε ποιοτικά σνακ και να διοργανώσετε ένα πικνίκ σε κάποια εξοχική τοποθεσία. Αν θέλετε να γεμίσετε το καλάθι και με φρούτα, μπορείτε να επισκεφθείτε κάποια από τις λαϊκές αγορές. Εμείς έτυχε να περάσουμε από αυτή του Αιαντείου, όπου βρήκαμε αχλάδια Βόλου, ρόδια από την Ερμιόνη, ξινά μήλα Ζαγοράς, πορτοκάλια και μανταρίνια από τη Λακωνία. Υπήρχαν και μερικά ντόπια προϊόντα, όχι όμως πολλά. Βραχώδης τόπος η Σαλαμίνα, δεν έχει πολλές καλλιέργειες, βγάζει «κυρίως λάχανα, μαϊντανά, άνηθα και κρεμμυδάκια», όπως συνόψισε ένας πωλητής, από τους λίγους που ήταν ταυτόχρονα και παραγωγός.
Ψαροφαγία στην παραλία: Σαλαμίνα ίσον παραλία, ουζάκι, ψαράκι. Ένα από τα καλύτερα, αν όχι το καλύτερο στέκι ψαροφαγίας του νησιού είναι ο «Κάκιας». Εδώ θα ευχαριστηθείτε χταπόδια, καλαμάρια, σουπιές και γαριδοκαραβίδες. Από τσίπουρα έχουν αρκετή ποικιλία (Μακεδονίας, Βοιωτίας, Καλαμάτας, Τυρνάβου, Βόλου, Καβάλας, Δράμας), μαζί και αρκετά ούζα. Κυριακή μεσημέρι γίνεται το έλα να δεις, γι’ αυτό καλύτερα να κάνετε κράτηση. Ακόμη ένα μαγαζί όπου σερβίρουν καλό φαγητό-και σου επιφυλάσσουν ένα ζεστό καλωσόρισμα με μια γαβάθα κακαβιά-είναι το μεζεδοπωλείο «Παραλία». Και τα δύο βρίσκονται στην πόλη της Σαλαμίνας.
2.500 χρόνια ιστορίας: Ένα από τα ωραιότερα κτίρια της πόλης της Σαλαμίνας είναι το πρώην Καποδιστριακό Δημοτικό Σχολείο, όπου πλέον στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο. Περάστε για να διαβάσετε για την κόρη του θεού Ασωπού (που, εκτός από Σαλαμίνα, λεγόταν και Πιτυούσα, Σκιράς και Κυχρεία), για τον εποικισμό της από τους Αιγινήτες κατά τους προϊστορικούς χρόνους, για το στρατήγημα του Σόλωνα-ο οποίος, αφού πρώτα εμψύχωσε τους Αθηναίους, πέτυχε να την κερδίσουν από τους Μεγαρείς-και φυσικά για τη ναυμαχία. Παράλληλα, θα δείτε ευρήματα διαφόρων εποχών. Ένα από αυτά είναι και το τμήμα σκύφου που έχει χαραγμένο επάνω του το όνομα του Ευριπίδη, το οποίο βρέθηκε στο σπήλαιο στα Περιστέρια.
Στο σπήλαιο του Ευριπίδη: Κι αφού μάθατε την ιστορία, περάστε μια βόλτα κι από το ίδιο το σπήλαιο, για να δείτε από κοντά το καταφύγιο όπου επέλεγε να αποσύρεται ο Ευριπίδης (ο οποίος, σημειωτέον, γεννήθηκε στη Σαλαμίνα). Το σπήλαιο βρίσκεται νότια, ανάμεσα στα Περιστέρια και στις Κολόνες. Αφήστε το GPS να σας κατευθύνει και παρκάρετε το αυτοκίνητο στο σημείο με το πεύκο στη μέση, που μοιάζει με πλατεία. Από εκεί πάρτε το μονοπάτι και μετά από 20 λεπτά πεζοπορίας μέτριας δυσκολίας θα φτάσετε στο σπήλαιο και το μάτι σας θα χαθεί στο πευκοδάσος και στη θάλασσα.
Είναι πραγματικά το πιο ωραίο μέρος που βρήκαμε σε ολόκληρη τη Σαλαμίνα. Το σπήλαιο χρησιμοποιούνταν από τη Νεολιθική περίοδο (5300-4300 π.Χ.) ως χώρος λατρείας, μετατράπηκε σε χώρο ταφής στα μυκηναϊκά χρόνια, όμως είναι πιο γνωστό ως «ποιητικό εργαστήριο» του Ευριπίδη κατά την Κλασική εποχή. Λίγο πριν φτάσετε, θα δείτε, περιφραγμένο, και το ιερό του Διονύσου, στο οποίο λατρεύονταν ταυτόχρονα ο θεός-προστάτης του αρχαίου δράματος και ο τραγικός ποιητής, με αναρτημένες πινακίδες που αναφέρουν τα βασικά ιστορικά στοιχεία.
Νυφικό με χρωματιστά σιρίτια: Πέρα από το Αρχαιολογικό, δύο ακόμα μουσεία που έχουν ενδιαφέρον είναι το Λαογραφικό και το Ναυτικό. Στο πρώτο θα πάρετε μια ιδέα από την τεράστια ενδυματολογική παράδοση του νησιού μέσα από τις παραδοσιακές στολές, όπως είναι αυτή του λοτόμου (καρβουνιάρη) με τον τσόχινο μαύρο κούκο και της Κουλουριώτισσας νύφης με τα χρωματιστά και τα χρυσά σιρίτια πάνω σε σιφόν. Στο δεύτερο, τον λόγο έχουν η ναυτοσύνη, ο μπούσουλας και ο θεοδόλιχος (όργανο για την εύρεση συντεταγμένων). Και τα δύο μουσεία βρίσκονται στον χώρο του δημαρχείου.
Δύο προτάσεις για καφέ: Στην παραλία της πόλης, εκτός όμως πολυκοσμίας, κέντρο απόκεντρο, βρίσκονται το Puzzles και το Belair Lines, δύο καλά και σύγχρονα μαγαζιά που μένουν ανοιχτά όλη μέρα. Αν έχει λιακάδα, καθίστε στα εξωτερικά τραπέζια για να πιείτε τον καφέ σας πάνω στη θάλασσα.
Και δύο προτάσεις για ποτό: Αντίστοιχα δύο καλά μαγαζιά για βραδινή έξοδο είναι το Rouky και το Sparrow. Το Rouky διοργανώνει γευσιγνωσίες premium σκωτσέζικων ουίσκι και στηρίζει θερμά ένα φθινοπωρινό φεστιβάλ με Rock & Roll και Swing ομάδες χορού. Το Sparrow επίσης αγαπάει το ουίσκι, αλλά και την τζαζ, τη φανκ, τη σόουλ και τα καλά κοκτέιλ, όπως είναι η spicy μαργαρίτα και η pink colada.
Από τον Αϊ-Δημήτρη μέχρι τον Άγιο Μηνά: Οδηγώντας στην Κούλουρη θα δείτε παντού εκκλησίες. Δύο από τις πιο γνωστές και αξιόλογες είναι ο Άγιος Μηνάς (με την εικόνα του Αγίου που καβαλάει το άλογο να είναι γεμάτη τάματα) και ο Άγιος Δημήτριος (όπου τάφηκε ο Καραϊσκάκης, ο οποίος θεωρούσε τον Αϊ-Δημήτρη προστάτη του). Έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι και στις δύο υπάρχουν μερικά πολύ όμορφα έργα του Γιαννούλη Χαλεπά.
Σούρουπο με τον Σικελιανό: Για μια γεύση από την παλιά, γλυκιά και απλή αρχιτεκτονική που τόσο ταίριαζε στη Σαλαμίνα, πάρτε τη λεωφόρο Φανερωμένης ώσπου να φτάσετε στο σπίτι όπου έζησε το ζεύγος Σικελιανού. Άγγελος και Άννα περνούσαν εδώ τον χρόνο τους από το 1938 έως το 1949, δύο χρόνια δηλαδή πριν πεθάνει ο ποιητής. Tο σπίτι, που παραχωρήθηκε στον Σικελιανό από έναν μοναχό, βρίσκεται πάνω στη θάλασσα και είναι λευκό με χτυπητά μπλε κουφώματα. Η καλύτερη ώρα για να το επισκεφθείτε είναι το σούρουπο, όταν ο ορίζοντας κοκκινίζει και η θάλασσα σκουραίνει και λάμπει.
Προσεχώς, σινεμά: Το Cine Σελήνη είναι το θερινό σινεμαδάκι των Σεληνίων, το οποίο αναμένεται να ανοίξει τον Μάιο. «Ενήλικοι στο δωμάτιο», «Joker», «Rambo», «Ο πύργος του Downtown», «Μεσοκαλόκαιρο» είναι κάποιες από τις ταινίες που προβλήθηκαν πέρυσι. Οι αθηναϊκοί οδηγοί πόλης τον συμπεριλαμβάνουν στα σινεμά του Πειραιά, που σημαίνει ότι, ακόμα κι αν δεν κάνετε διακοπές στο νησί, μπορείτε να κατεβείτε μέχρι το Πέραμα, να περάσετε απέναντι με το φέρι και να οδηγήσετε μέχρι τα Σελήνια (το πιο χρονοβόρο είναι η διαδρομή έως το Πέραμα), για μια νυχτερινή κινηματογραφική έξοδο στη Σαλαμίνα.
Μετάβαση: Ο σταθμός των φέρι βρίσκεται στα Παλούκια, δίπλα στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας (τη μεγαλύτερη ελληνική ναυτική βάση). H διαδρομή από το Πέραμα διαρκεί 15 λεπτά. Τα δρομολόγια είναι κάθε 15-20 λεπτά, ενώ υπάρχουν-σε πιο αραιή συχνότητα-και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Κόστος εισιτηρίων: 4,75 ευρώ για το αυτοκίνητο, 55 λεπτά για τον οδηγό, 1 ευρώ για τον επιβάτη.
Διαμονή: Ο τομέας της διαμονής στη Σαλαμίνα έχει μεγάλο περιθώριο αναβάθμισης, καθώς τα καταλύματα είναι λίγα και δεν καλύπτουν όλα τα γούστα. Ρίξτε μια ματιά στα Βοτσαλάκια (Ακτή Θεμιστοκλέους 64, Σελήνια, 53 ευρώ το δίκλινο) και στο Aianteion Bay (Αγγέλου Σικελιανού 8, Αιάντειο, 76 ευρώ το δίκλινο). | Tip: Η επέτειος των 2.500 χρόνων θα εορταστεί με διάφορα δρώμενα, στο πλαίσιο του έτους «Θερμοπύλες-Σαλαμίνα 2020».
