Αρχαιολογικό Μουσείο: Το κτίριο στο οποίο φιλοξενείται σήμερα το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σαλαμίνας ολοκληρώθηκε το 1831 επί Καποδίστρια στα πλαίσια της κατασκευής των δέκα «αλληλοδιδακτικών σχολείων» της Ελλάδας. Οι συλλογές του περιλαμβάνουν ευρήματα κυρίως από την πόλη της Σαλαμίνας, τα Αμπελάκια, την περιοχή του Ναυστάθμου, τα Κανάκια, τα Περιστέρια, το Χαλιώτη, την Κυνόσουρα και το Αιάντειο από ανασκαφές αλλά και παραδόσεις πολιτών. Είναι αντικείμενα κατά πλειοψηφία κεραμικής και γλυπτικής όπως πήλινα αγγεία, ειδώλια, χάλκινα αντικείμενα, κτερίσματα τάφων, λίθινα εργαλεία ενώ φιλοξενεί και μια συλλογή επιτύμβιων και αναθηματικών αναγλύφων από τα Προϊστορικά χρόνια μέχρι την Ύστερη αρχαιότητα.
Ιερός Ναός Αγ. Δημητρίου-Τάφος Γεωργίου Καραϊσκάκη: Ο πρώτος ναός του Αγίου Δημητρίου χτίστηκε το 1695 και μέσα στα χρόνια δέχθηκε διάφορες μετατροπές. Το 1806 όταν οι ανάγκες αυξήθηκαν χτίστηκε νέος ναός σε ρυθμό καμαροσκέπαστης βασιλικής με τρούλο ο οποίος και επεκτάθηκε το 1874 ενώ μέχρι το 1935 αποτελούσε την Μητρόπολη του νησιού. Στο εσωτερικό του μπορείτε να δείτε έργα του γνωστού γλύπτη Γιάννη Χαλεπά, ο οποίος έχει φιλοτεχνήσει τον δεσποτικό θρόνο, τον άμβωνα και το προσκυνητάρι ενώ το τέμπλο του ναού και οι εικόνες των αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ είναι αγιογραφημένα από τον ζωγράφο Πολυχρόνη Λεμπέση της «Σχολής του Μονάχου».
Ο ναός είναι επίσης συνδεδεμένος με την ελληνική επανάσταση του 1821 μέσω του Γεωργίου Καραϊσκάκη καθώς εκεί βρίσκεται ο τάφος του. Σύμφωνα με την παράδοση ο Καραϊσκάκης τραυματίστηκε στην περιοχή του Φαλήρου και ζήτησε να μεταφερθεί στον Άγιο Δημήτριο της Σαλαμίνας τον οποίο θεωρούσε προστάτη του για να προσευχηθεί ώστε να αναρρώσει. Στη διάρκεια του ταξιδιού όμως η υγεία του επιδεινώθηκε και τότε ζήτησε να ταφεί στον Άγιο Δημήτριο. Αργότερα, το 1835, με διάταγμα του βασιλιά Όθωνα μέρος των λειψάνων του μεταφέρθηκε στο Φάληρο ώστε να τοποθετηθεί σε μνημείο με τα οστά των συναγωνιστών του.
Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας: Οι πρώτες ενέργειες για τη διάσωση της λαϊκής ιστορίας και μνήμης του νησιού ξεκίνησε το 1958 από τον σύλλογο «Ο Ευριπίδης», ο οποίος μέσα από προσπάθειες συγκέντρωσε πλήθος αντικειμένων, φορεσιών αλλά και βιβλίων. Η συλλογή αυτή εκτίθεται σε δυο αίθουσες του Νέου Δημαρχείου-Πολιτιστικού Κέντρου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η μεγάλη συλλογή των τοπικών φορεσιών, γυναικείων και αντρικών και κυρίως η συλλογή ζιπουνιών που μαρτυρά τον ενδυματολογικό κώδικα της εποχής. Μπορείτε επίσης να δείτε έπιπλα, οικιακά σκεύη και εργαλεία όπως αυτά του τσαγκάρη, του αμπελουργού, του μελισσοκόμου, του ναυτικού και άλλων.
Εκτός από τα αντικείμενα λαϊκής τέχνης και καθημερινής χρήσης στο μουσείο φιλοξενούνται εξάντες καραβιών, πυξίδες, τιμόνια πλοίων που σηματοδοτούν τη μεγάλη ναυτική παράδοση του νησιού αλλά και όπλα της επανάστασης του ‘21 όπως γιαταγάνια, καριοφίλια, πιστόλες, σπάθες κ.α. Επίσης περιλαμβάνονται εκθέματα από τη μεταβυζαντινή περίοδο όπως ιερατικά αντικείμενα, σπάνια έγγραφα του 18ου και 19ου αι. όπως προικοσύμφωνα, ξωφύλλια, δημόσια έγγραφα αλλά και μουσικά όργανα, νομίσματα, πίνακες ζωγραφικής κ.α.
Το σπήλαιο του Ευριπίδη: Το σπήλαιο του Ευριπίδη βρίσκεται στην περιοχή Περιστέρια στη νότια πλευρά της Σαλαμίνας σε υψόμετρο 115 μ. και ανεσκάφη σχετικά πρόσφατα, το 1994-1997. Πρόκειται για ένα οριζόντιο σπήλαιο, το οποίο έχει στενή είσοδο και περιλαμβάνει δέκα θαλάμους με χαμηλή οροφή, στενούς διαδρόμους και φυσικές κόγχες και εσοχές. Η σπηλιά βάσει των ευρημάτων φαίνεται πως χρησιμοποιούταν από τη Νεολιθική περίοδο έως την εποχής της Φραγκοκρατίας. Κοντά στο σπήλαιο υπήρχε και λατρευτικός ναός του θεού Διονύσου. Σύμφωνα με αρχαίες μαρτυρίες και ευρήματα όταν αυτό καταστράφηκε από σεισμό, ο θεός Διόνυσος και ο Ευριπίδης λατρεύονταν στο ίδιο σπήλαιο. Το σπήλαιο δεν αποτελεί οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο ωστόσο είναι ένας όμορφος μικρός περίπατος μέχρι εκεί όπου μπορείτε να δείτε το σπήλαιο εξωτερικά και να θαυμάσετε τη θέα στον Σαρωνικό. Ευρήματα του σπηλαίου εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σαλαμίνας.
Οικία Άγγελου Σικελιανού: Ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός πέρασε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του στο σπίτι του στη Σαλαμίνα. Στο νησί ήρθε για πρώτη φορά κάπου στο 1930 μέσω ενός φίλου του και επίσης ποιητή του Ανδρέα Σαλτάρη. Μέσω του Σαλτάρη, ο Σικελιανός γνωρίζει στο μοναστήρι της Φανερωμένης τον μοναχό Αμβρόσιο ο οποίος λίγα χρόνια μετά στο πλαίσιο της φιλίας τους του παραχωρεί το παλιό λεμβαρχείο της μονής. Σήμερα στο σπίτι του ποιητή εκτίθενται ο αργαλειός της συζύγου του Άννας και ένα υφαντό φόρεμά της, ρούχα του ιδίου, το παλιό σιδερένιο κρεβάτι του ζευγαριού, κάποια αντικείμενα καθημερινής χρήσης, βιβλία αλλά και γράμματα του Σικελιανού στους φίλους του από τη Σαλαμίνα, τη λεγόμενη Κούλουρη.
Η αρχαία Σαλαμίνα: Η Σαλαμίνα είναι γεμάτη αρχαιολογικού ενδιαφέροντος τοποθεσίες άλλες επισκέψιμες και άλλες όχι, όλες όμως μαρτυρούν το ιστορικό παρελθόν του νησιού και τη μεγάλη σημασία του. Η αρχαία πόλη της Σαλαμίνας βρίσκεται στον σημερινό οικισμό των Αμπελακίων όπου σώζονται ερείπια κατοικιών, τμήματα του τείχους της πόλης και ένας πύργος του τείχους σε καλή κατάσταση, το Γυμνάσιο, τα Ιερά του Ερμού αλλά και τμήματα του λιμανιού, στον όρμο του οποίου εκτυλίχθηκε η Ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Επίσης ανατολικά της Παναγίας των Αμπελακίων στα δεξιά του δρόμου υπάρχουν υπολείμματα ενός Καμαρωτού Τάφου πιθανότατα παλαιοχριστιανικού ενώ στη θέση Κολόνες έχει ανακαλυφθεί κυκλοτερές ταφικό μνημείο που αποτελείται από τέσσερις τάφους του 4ου αι π.Χ. Η εγγύτητα της Σαλαμίνας με την Αθήνα και το λιμάνι του Πειραιά την βοήθησαν να ακμάσει παράλληλα με αυτή, την εποχή του Περικλή. Αποτελούσε έναν εμπορικό σταθμό ανταλλαγής αγαθών αλλά και χώρο κατασκευής των τριήρεων του Αθηναϊκού στόλου μάλιστα τον 4ο αι. π.Χ. κόβει το δικό της νόμισμα.
