15.7.23

Φούρνοι: Η άγρια ομορφιά


Οι Φούρνοι αποτελούν συστάδα με πάνω από 20 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες, σε απόσταση μόλις 3,8 ναυτικών μιλίων νοτιοδυτικά της Σάμου και 5 ναυτικών μιλίων ανατολικά της Ικαρίας. Η ακτογραμμή του συμπλέγματος, είναι 120 χιλιόμετρα, ξεπερνώντας αυτή της Σάμου, παρά τη σημαντικά μεγαλύτερή της έκταση. Τα μεγαλύτερα από τα νησιά του συμπλέγματος, είναι οι Φούρνοι, η Θύμαινα και ο Άγιος Μηνάς. Ο πληθυσμός τους είναι 1.343 κάτοικοι σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, παρουσιάζοντας μείωση της τάξης του 8% μέσα στην τελευταία δεκαετία.

Ο τουρισμός του νησιού είναι κυρίως εσωτερικός, με δυνατότητες προσέλκυσης τουριστών υψηλού εισοδηματικού επιπέδου και προώθησης του οικολογικού τουρισμού. Η υποδομή των 700 κλινών που διαθέτει το νησί, δεν καλύπτει τη ζήτηση κατά την περίοδο αιχμής. Επίσης, το νησί δεν διαθέτει οργανωμένο κάμπινγκ, με αποτέλεσμα σε δύο συγκεκριμένες παραλίες να αναπτύσσεται ελεύθερη κατασκήνωση.

Καταδυτικό Πάρκο στις Λεμονόπετρες: Σημαντικό είναι το γεγονός ότι, στο σύμπλεγμα των Φούρνων έχουν πραγματοποιηθεί 5 ερευνητικές ενάλιες αρχαιολογικές έρευνες από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, στις οποίες έχουν συνολικά εντοπιστεί 58 ναυάγια και χιλιάδες ευρήματα, τα οποία εκτείνονται χρονολογικά από την Αρχαϊκή περίοδο έως και τους νεότερους χρόνους. Ο δήμος έχει μεριμνήσει για την εκπόνηση σχετικών μελετών και νομικών διαδικασιών, όπως επίσης για την προμήθεια τεχνικού εξοπλισμού, προκειμένου τα εν λόγω ναυάγια να καταστούν επισκέψιμα, υπό τη μορφή καταδυτικού πάρκου.

Ειδικότερα, προς τον σκοπό ανάδειξης των αξιόλογων ευρημάτων και προσέλκυσης ταξιδιωτών με ειδικά ενδιαφέροντα, δρομολογείται η δημιουργία καταδυτικού πάρκου στη θέση Λεμονόπετρες του νησιού Θύμαινα, το οποίο περιλαμβάνει την χωροθέτηση της περιοχής από πιστοποιημένους φωτοσημαντήρες, την πόντιση κατάλληλων ναυδέτων εξυπηρέτησης σκαφών και την κατασκευή και εγκατάσταση αυτοτροφοδοτούμενου, πλήρως τηλεχειριζόμενου υποβρύχιου και χερσαίου συστήματος παρακολούθησης και προστασίας.

Δύο Επισκέψιμοι Ενάλιοι Αρχαιολογικοί Χώροι σε Άσπρο Κάβο και Βαθύλακα Θύμαινας: Παράλληλα, δρομολογείται και η κατασκευή δύο Επισκέψιμων Ενάλιων Αρχαιολογικών Χώρων, στις θέσεις Άσπρος Κάβος και Βαθύλακας Θύμαινας. Αναλυτικά, προβλέπεται η δημιουργία ενός αρχαιολογικού καταδυτικού πάρκου στην θέση Άσπρος Κάβος στους Φούρνους και ενός αρχαιολογικού καταδυτικού πάρκου στην θέση Βαθύλακας στη Θύμαινα, τα οποία περιλαμβάνουν τη χωροθέτηση της κάθε περιοχής από πιστοποιημένους φωτοσημαντήρες, την πόντιση κατάλληλων ναυδέτων εξυπηρέτησης σκαφών και την κατασκευή και εγκατάσταση αυτοτροφοδοτούμενου, πλήρως τηλεχειριζόμενου υποβρύχιου και χερσαίου συστήματος παρακολούθησης και προστασίας.

Ο πλούτος της ιστορίας και του φυσικού περιβάλλοντος: Οι Φούρνοι είναι, ενταγμένοι στις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητες παρέμβασης. Πέρα από τα τοπία φυσικού κάλλους, στα νησιά δεσπόζουν και αξιόλογα σημεία πολιτιστικού και ιστορικού ενδιαφέροντος. Στο νησί των Φούρνων, βρίσκεται η Ακρόπολη των ελληνιστικών χρόνων, το αρχαίο λατομείο στο Πετροκοπιό, οικιστικά ελληνιστικά λείψανα στη Χρυσομηλιά και λείψανα αρχαίου οικισμού και τάφων στο Καμάρι.

Περαιτέρω, οι ακτές των Φούρνων είναι απόκρημνες, γεμάτες κόλπους και κολπίσκους και η θαλάσσια ζώνη χαρακτηρίζεται από μικρά βάθη. Εντοπίζονται προβλήματα διάβρωσης των ακτών, και συγκεκριμένα καταγράφεται η ανάγκη για αποκατάσταση του παραλιακού πρανούς στη Θύμαινα. Στο νησί συναντάται πλήθος ειδών αρωματικών φυτών, όπως θυμάρι, θρούμπι, φασκομηλιά, ρείκι, σχίνος, κουμαριά, φίδας, και μανδραγόρας. Το φυσικό περιβάλλον έχει πληγεί σημαντικά από την ανθρώπινη παρέμβαση, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την αλόγιστη υλοτομία κατά το παρελθόν και την εντατική βόσκηση, η οποία εξακολουθεί να γίνεται και σήμερα.

Στη θαλάσσια περιοχή του συμπλέγματος, εντοπίζονται απειλούμενα είδη της πανίδας, όπως η μεσογειακή φώκια monachus monachus, είδη δελφινιών και θαλάσσιων χελωνών. Επιπλέον, το νησί αποτελεί σημαντική περιοχή για την ορνιθοπανίδα της χώρας, όπως είναι ο μαυροπετρίτης, ο σπιζαετός και η νησιωτική πέρδικα, καθώς και για αποδημητικά είδη όπως είναι ο ερωδιός.

Ελαιόλαδο, ο «πρωταγωνιστής» του πρωτογενούς τομέα: Ο πρωτογενής τομέας στους Φούρνους, είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος. Στο νησί παράγονται ετησίως 20 με 30 τόνοι ελαιόλαδου στο σύγχρονο δημοτικό ελαιοτριβείο, στην περιοχή Πλαγιά. Η ποιότητα του προϊόντος είναι πολύ υψηλή, καθώς δεν χρησιμοποιούνται φυτοφάρμακα στην καλλιέργεια των ελαιόδεντρων, αλλά εντοπίζεται ανάγκη δημιουργίας τυποποιητηρίου ελαιολάδου.

Επιπλέον, υπάρχει παραγωγή αιθέριων ελαίων από αρωματικά φυτά, ωστόσο σε μικρή κλίμακα, τα οποία διατίθενται στην τοπική αγορά. Όσον αφορά την κτηνοτροφία, στους Φούρνους δραστηριοποιούνται 15 με 20 κτηνοτρόφοι με ζωικό κεφάλαιο περίπου 3.700 αμνοεριφίων, καθώς και βοοειδών. Προς αυτή την κατεύθυνση, μεταξύ άλλων κρίνεται σκόπιμη η δημιουργία τυροκομείου. Από την άλλη πλευρά, η μικρή, παράκτια αλιεία, αποτελεί βασική οικονομική δραστηριότητα στο νησί, παρότι δεν αποτελεί το κύριο επάγγελμα των περισσότερων απασχολούμενων.

Οι επαγγελματίες αλιείς, ανέρχονται σε 40 με 50 και το πλήθος αδειών αλιείας ανέρχεται στις 300. Τα αλιεύματα, περί τους 2.500 τόνους ετησίως, απορροφώνται από τις αγορές της Αθήνας. Ωστόσο, στον κλάδο καταγράφεται σταδιακή μείωση της απασχόλησης, ανυπαρξία συνεταιριστικής οργάνωσης και έλλειψη εργατικών χεριών. Τέλος, το παραγόμενο μέλι, θυμαρίσιο και ρεικόμελο-Άναμα, είναι καλής ποιότητας με υψηλή καθαρότητα, με τη συνολική ετήσια παραγωγή του, να ανέρχεται στους 10 με 15 τόνους. Ωστόσο, η πιστοποίηση και τυποποίηση του μελιού είναι αναγκαία, προκειμένου να μπορέσουν οι παραγωγοί να εμπορευθούν το μέλι εκτός της τοπικής αγοράς.