Στέκομαι στα παραπέτα του αυλόγυρου της Παναγίας Ελεήστριας, προστάτιδας της Κορώνης. Από πάνω υψώνεται η νότια πλευρά του θαυμαστού βενετσιάνικου κάστρου που έγινε μήλον της έριδος μεταξύ Ενετών και Οθωμανών, στη διάρκεια των αιώνων. Όλος ο περιβάλλων χώρος της εκκλησίας είναι ιδιαίτερα περιποιημένος, με κήπους, προτομές, φοίνικες και ψηλά πεύκα να προσφέρουν τη σκιά τους. Ένας τόπος γαλήνης και στοχασμού.
Η εκκλησία είναι σημαντικό προσκύνημα για τη Μεσσηνία. Η θαυματουργή, όπως θεωρείται, εικόνα της Παναγίας βρέθηκε το 1897 και είναι μια σύνθεση από τρία γλυπτά αγαλματίδια: του Εσταυρωμένου, της Παναγίας Βρεφοκρατούσας και του Ευαγγελιστή Λουκά. Η χρονολόγησή τους δεν μπορεί να γίνει με βεβαιότητα, πάντως τα εγκαίνια της τρισυπόστατης εκκλησίας πραγματοποιήθηκαν το 1900.
Ανεβαίνοντας στο κάστρο, από τη νότια πύλη: Η κύρια πύλη του κάστρου είναι στη βόρεια πλευρά. Αποτελείται από δύο οχυρωματικούς περιβόλους, έναν μικρό στα δυτικά-όπου βρισκόταν η ακρόπολη και ο αρχικός βυζαντινός πυρήνας του οχυρού-και έναν μεταγενέστερο, στο ανατολικό τμήμα. Η άμυνα του φρουρίου στηριζόταν στην τάφρο, στους ορθογώνιους πύργους και στους πέντε ισχυρούς προμαχώνες. Στην ακρόπολη ξεχωρίζει ο οκταγωνικός πύργος της Α’ Τουρκοκρατίας και η μονή του Τιμίου Προδρόμου, που ιδρύθηκε το 1920.
Μιας και βρίσκομαι όμως στην Παναγία Ελεήστρια, όπου έχει διανοιχτεί είσοδος στη νότια πλευρά των τειχών, θα ανηφορίσω από εδώ προς το πευκόφυτο φρούριο, με τη «συναυλία» των τζιτζικιών να ηχεί ακατάπαυστα στα αφτιά μου. Προχωρώ λοιπόν στον ανατολικό περίβολο, όπου διατηρείται ένα θαυμαστό αρχιτεκτονικό σύνολο θρησκευτικών οικοδομημάτων διαφορετικών εποχών και δογμάτων. Πάνω σε ερείπια ναού του Απόλλωνα, λ.χ., βρίσκονται εκείνα μιας παλαιοχριστιανικής βασιλικής, σε επαφή με τον τρούλο της τρίκλιτης βασιλικής της Αγίας Σοφίας (8ος-9ος αιώνας).
Στο πλάι του συγκροτήματος, η καγκελόπορτα οδηγεί στο μοναστήρι των παλαιοημερολογιτών που είναι αφιερωμένο στον Άη-Γιάννη. Σε κοντινή απόσταση, επίσης, υψώνεται και η εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους του 17ου αιώνα, με κωδωνοστάσιο χτισμένο στη βάση ενός κατεδαφισμένου μιναρέ. Σύμφωνα με λατινική επιγραφή, ο ναός ήταν αρχικά αφιερωμένος στον Άγιο Ρόκκο, προστάτη κατά των επιδημιών. Μετά την κατάληψη της Κορώνης από τους Τούρκους η εκκλησία έγινε τζαμί και μετατράπηκε πάλι σε χριστιανική (ορθόδοξη, πλέον) μετά το 1829.
Άλλα αξιοθέατα στον ανατολικό περίβολο είναι τα ερείπια ενός μικρού οθωμανικού λουτρού, μια πυριτιδαποθήκη της Β΄ Ενετοκρατίας και κατάλοιπα ενός κτιρίου των γαλλικών στρατώνων του 19ου αιώνα.
Μερικοί σταθμοί στην ιστορία του κάστρου: Όπως συνέβαινε και με τα υπόλοιπα κάστρα της Πελοποννήσου, αυτό της Κορώνης προστάτευε εντός του οικισμό με σχετικά οργανωμένο δίκτυο δρόμων. Όμως μόνο εδώ παρατηρείται κατοίκηση μέσα από τα τείχη μέχρι και τις μέρες μας. Στο φρούριο, κατά τα λοιπά, αποτυπώνονται έξι διαφορετικές ιστορικές περίοδοι: η ακρόπολη της αρχαίας Ασίνης του 5ου αιώνα π.Χ., η βυζαντινή περίοδος (4ος αιώνας-αρχές 13ου), η Α΄ Ενετοκρατία (1206-1500), η Α΄ Οθωμανική περίοδος (1500-1685), η Β΄ Ενετοκρατία (1685-1715) και η Β΄ Οθωμανική περίοδος (1715-1828).
Ας δούμε, λοιπόν, μερικούς σταθμούς στην ιστορία της πόλης και του κάστρου της. Η αρχαία Κορώνη ιδρύθηκε το 369 π.Χ., εκεί όπου είναι το σημερινό Πεταλίδι. Στη σημερινή Κορώνη, αντιθέτως, βρισκόταν η Ασίνη, γνωστή από τον 5ο αιώνα π.Χ. Τον 9ο αιώνα, στους βυζαντινούς πια χρόνους, οι κάτοικοι της Κορώνης εγκαταστάθηκαν στην Ασίνη, φέρνοντας μαζί και το όνομά της. Το 1207, όταν οι Βενετοί έδιωξαν τη φραγκική φρουρά του Γοδεφρείδου Βιλλεαρδουίνου, η Κορώνη ενισχύθηκε με εκτεταμένες οχυρώσεις. Μαζί με τη Μεθώνη, κατόπιν, αποτέλεσαν τους λεγόμενους «Οφθαλμούς της Βενετίας» (oculi capitals communis), καθώς έγιναν σταθμοί των πλοίων της, που εξασφάλιζαν τις εμπορικές της δραστηριότητες στην Ανατολή. Τότε η Κορώνη αναδείχθηκε σε σημαντικό εμπορικό κέντρο, με ισχυρή οικονομία και μεγάλη ακτινοβολία.
Το 1534, όταν οι Οθωμανοί πήραν το κάστρο για δεύτερη φορά, η εμπορική δραστηριότητα στην Κορώνη αναπτύχθηκε ακόμα περισσότερο (16ος-17ος αιώνας), κυρίως χάρη στην εξαγωγή λαδιού, μεταξιού, κεριού και μαλλιού. Οι Τούρκοι μετέτρεψαν το κάστρο της Κορώνης σε ένα από τα ισχυρότερα στην Πελοπόννησο (και το πιο ισχυρό της Μεσσηνίας), στο οποίο, φυσικά, κατοίκησαν μουσουλμανικές οικογένειες, όπως και στα περίχωρα. Στα αμυντικά του χαρακτηριστικά περιλαμβάνονταν ψηλοί πύργοι-προμαχώνες και επιτοίχια κανόνια, τοποθετημένα στις αλλεπάλληλα οχυρωμένες γραμμές. Νερό από πηγές δεν υπήρχε κι έτσι κατασκεύασαν υδραγωγεία με μεγάλες στέρνες.
Μετά την απελευθέρωσή της Κορώνης κατά την Επανάσταση του 1821 από τις συμμαχικές γαλλικές δυνάμεις που είχαν επικεφαλής τον στρατηγό Νικόλαο-Ιωσήφ Μαιζών, η πόλη γνώρισε νέα οικονομική άνθιση, επικεντρωμένη στο εμπόριο λαδιού και σταφίδας. Αναπτύχθηκε επίσης η κεραμοποιία και από τα πολλά καμίνια της έβγαιναν κεραμίδια, τα περίφημα κορωνέικα πιθάρια, λαγήνια, τσουκάλια, αλλά και κάθε είδους σκεύη, τα οποία έγιναν πανελληνίως διάσημα.
Βόλτα στον οικισμό: Η εικόνα που χαρίζει η Κορώνη, είτε τη βλέπεις ερχόμενος από τον ασφαλτόδρομο, είτε από τη θάλασσα, είναι γοητευτική. Διώροφα, κεραμοσκεπή σπίτια με φουρούσια, κλιμακωτά πλακόστρωτα με περασιές ασβέστη, εσωτερικές αυλές με λουλούδια. Είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που την κάνουν να μοιάζει περισσότερο με διατηρητέο οικισμό σε νησί, παρά με κωμόπολη της Πελοποννήσου.
Η εκτός κάστρου ανάπτυξη του οικισμού, που ξεκίνησε κατά τον 19ο αιώνα, έγινε προς δύο κατευθύνσεις: προς το λιμάνι και κατά μήκος των τριών κύριων, παράλληλων δρόμων. Τα δημόσια κτήρια, τα αρχοντικά και οι αστικές οικίες κτίστηκαν στην παραλία, ενώ προς τα υψώματα αναπτύχθηκαν τα λεγόμενα λαϊκά σπίτια. Κάθετα σοκάκια και σκάλες ενώνουν τους ανισοϋψείς άξονες. Η δόμηση είναι πυκνή και τα σπίτια είναι κολλητά μεταξύ τους, με μικρές αυλές και τη στενή τους πλευρά προς τον δρόμο.
Όπως και στη Μεθώνη, τα αστικά σπίτια έχουν χαρακτηριστικά μπαλκόνια, το σπουδαιότερο μορφολογικό χαρακτηριστικό των οποίων είναι τα κιγκλιδώματα με τα περίτεχνα διακοσμητικά μοτίβα-συνήθως φυτικά ή γεωμετρικά. Πυρήνας της Κορώνης είναι η κεντρική πλατεία με τους φοίνικες και την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, που χτίστηκε το 1864 με επτανησιακή τεχνοτροπία. Ο άλλος πόλος έλξης είναι η προκυμαία με τα εστιατόρια, τα ουζερί, τα καφέ και τα μπαρ, η οποία καταλήγει στον λιμενοβραχίονα με τα δεμένα ψαροκάικα και τις βάρκες. Η εμπορική κίνηση συγκεντρώνεται στον Κάτω Δρόμο, που είναι παράλληλος με την προκυμαία.
Στην Κορώνη έχει την έδρα του και το «Μανιατάκειον Ίδρυμα», κοινωφελές και μη κερδοσκοπικό, που στεγάζεται σε εντυπωσιακό νεοκλασικό κτήριο. Συστάθηκε το 1995 από τον οικονομολόγο-επιχειρηματία Δημήτρη Μανιατάκη και τη σύζυγό του, τη λογοτέχνιδα Ελένη Ταγωνίδη-Μανιατάκη. Σκοπός του είναι «η συστηματική ανάδειξη της ιστορικής και πολιτιστικής παρουσίας της Κορώνης στη διαχρονική πορεία του Ελληνισμού και η υποστήριξη της οικονομικής και κοινωνικής προόδου των κατοίκων», όπως γράφουν στην ιστοσελίδα τους.
Η διατροφή στο επίκεντρο: Μαζί με άλλες 6 πόλεις στην Κύπρο, στην Κροατία, στο Μαρόκο, στην Πορτογαλία, στην Ιταλία και στην Ισπανία, η Κορώνη έχει επιλεγεί ως εμβληματική κοινότητα, που πληρεί τις προϋποθέσεις για την ανάδειξη και προστασία της Μεσογειακής Διατροφής, η οποία αποτελεί «Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά» της UNESCO.
Η επιλογή της έγινε καθώς συγκεντρώνει σε σημαντικό βαθμό τις παραδεδομένες δομές καλλιέργειας, αλλά και έθιμα και παραδόσεις σχετικές με τις διατροφικές συνήθειες, καθώς και τοπικά προϊόντα, σαν τη διάσημη ποικιλία κορωνέικης ελιάς. Περιδιαβαίνοντας λοιπόν στα σοκάκια, θα αγοράσετε τις νοστιμότατες ελιές στα μικρά μαγαζιά με τα ντόπια καλούδια, μαζί με λάδι, κρασιά της περιοχής, σταφίδες κ.ά.
Παραλίες κοντά στην Κορώνη: Η αχανής παραλία Ζάγκα και το Μεμί, στη δυτική προέκτασή της, είναι από τα μεγάλα προσόντα της Κορώνης. Η χρυσαφένια αμμουδιά αρχίζει από τους νότιους πρόποδες του κάστρου και απλώνεται σε μήκος 4 χιλιομέτρων. Το γύρω τοπίο, εντωμεταξύ, είναι κατάφυτο από αμπέλια και ελαιώνες, ενώ πιο κοντά στη θάλασσα φυτρώνουν αρμυρίκια. Σε διάφορα σημεία λειτουργούν και beach bars.
Ακόμη πιο νότια από το Μεμί βρίσκεται το Καλαμάκι, μια ωραία και μεγάλη παραλία με γαλαζοπράσινα νερά, άμμο και βότσαλο, η οποία περιβάλλεται από πράσινο. Προς τα βόρεια της Κορώνης, πάλι, στον δρόμο που οδηγεί προς Καλαμάτα, είναι η παραλία της Αγίας Τριάδας, με άμμο και χωρίς υποδομές.
Στα 8 χιλιόμετρα από την Κορώνη, τέλος, υπάρχει και η Ακτή Περούλια: μια αμμώδης παραλία στα ανατολικά του ομώνυμου χωριού, που επίσης περιβάλλεται από πράσινο. Είναι οργανωμένη και οι υποδομές του οικισμού είναι στη διάθεσή σας.
Προτάσεις διαμονής | «Koroni Village»: Δέκα διαμερίσματα με χαρούμενη διακόσμηση, κατάλληλα για οικογένειες. Είναι δίπλα στην παραλία Ζάγκα-Μεμί, έχουν μπαλκόνια με θέα στη θάλασσα ή στους κήπους, καθώς και πλήρη εξοπλισμό. | «Diana»: Ανακαινισμένο ξενοδοχείο στο κέντρο της Κορώνης, με μοντέρνα διακόσμηση, και αίθουσα πρωινού. | «Remezzo Luxury Apartments»: Διαμερίσματα πλήρως εξοπλισμένα, απλά διακοσμημένα, ιδανικά για οικογένειες. | «Sofotel Koroni»: Ξενοδοχείο μέσα στον οικισμό που διαθέτει δωμάτια με μπαλκόνια.
Προτάσεις φαγητού | «Resalto Sailing Cove»: Σε προνομιακή θέση στο τέρμα της προκυμαίας της Κορώνης, σε απόσταση αναπνοής από τα τείχη του κάστρου. Το γευστικό μενού περιλαμβάνει πιάτα μεσογειακής και ελληνικής κουζίνας. Δοκιμάστε το ριζότο μανιταριών, το σουβλάκι ψητών λαχανικών, τις ψητές γαρίδες, αλλά και τον μουσακά με τη σπιτική μπεσαμέλ. | «Καγκελάριος»: Ουζερί-ψαροταβέρνα με ποικιλία ορεκτικών, θαλασσινά και ψάρια, μακαρονάδες με θαλασσινά, καθώς και κρέατα στη σχάρα. | «Μπόγρης»: Με μεγάλη ποικιλία μαγειρευτών και της ώρας. Δοκιμάστε καγιανά, αλλά και τα μπιφτέκια τους. | «Αρτάκι»: Mεζεδοπωλείο-εστιατόριο στην παραλία Αρτάκι, μπροστά στη θάλασσα, με θέα στην Κορώνη. Με νόστιμα μαγειρευτά και επιλογές της ώρας.
