Το Μοναστήρι της Ορμυλίας, όπως είναι ευρέως γνωστό, το μεγαλύτερο γυναικείο μοναστήρι στην Ελλάδα, βρίσκεται στα βόρεια παράλια των Χερσονήσων της Κασσάνδρας και της Σιθωνίας, ανάμεσα στις Κοινότητες Ορμύλιας και Βατοπαιδίου. Μετόχι της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας του Αγίου 'Ορους, αποτελεί πρότυπο μοναστικού κοινοβίου στη χώρα μας. Η ιστορία της μονής ξεκίνησε το 13ο αιώνα, όταν στον κάμπο της Ορμύλιας υπήρχε μετόχι της Μονής Βατοπαιδίου του Αγίου Ορους.
Αποτελούνταν από διάφορα κτίρια και στο κέντρο του υπήρχε ο μεγάλος πύργος που προστάτευε τους μοναχούς από εισβολείς. Γύρω από τον πύργο χτίστηκαν τα σπίτια των εργατών και δημιουργήθηκε το πρώτο χωριό, το οποίο λεγόταν Βατοπαίδι. Το βατοπαιδινό μετόχι καταστράφηκε το 1821, αλλά σύντομα ξαναχτίστηκε και το Ι 842 οικοδομήθηκε ο Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Το 1903 ανεγέρθηκαν τα τελευταία κτίρια, πολλά από τα οποία σώζονται έως σήμερα. Μετά το 1924 και την εγκατάσταση των προσφύγων στην περιοχή, τα κτήματα τον μετοχιού απαλλοτριώθηκαν σχεδόν στο σύνολό τους.
Στη Μονή Βατοπαιδίου απέμειναν περίπου 20 στρέμματα, ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και τα παλιά πέτρινα κτίσματα. Το 1974 το μετόχι αγοράστηκε από τη Μονή Σίμωνος Πέτρας και, ως σιμωνοπετρίτικο μετόχι πλέον, δόθηκε για εγκατάσταση γυναικείας αδελφότητας. Σήμερα το μοναστήρι είναι σταυροπηγιακό και πατριαρχικό καί αριθμεί 120 μοναχές. Στην αυλή του δεσπόζει ο Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ο οποίος αποκαταστάθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’90 με ιδιαίτερη προσοχή στη διατήρηση των αυθεντικών στοιχείων του. Είναι μονόχωρος και χωρίζεται σε δύο τμήματα: Ιερό και κυρίως ναό. Αγιογραφήθηκε πρόσφατα και το παλιό απλό τέμπλο επισκευάστηκε και στολίστηκε με έργα από το εργαστήριο αγιογραφίας της μονής.
Εντυπωσιάζουν οι δύο μεγάλες τοιχογραφίες στον πρόναο με τις παραστάσεις της Δευτέρας Παρουσίας και της Συνάξεως των εν τω Όρει του Άθω Οσίων Πατέρων. Τυπολογικά και μορφολογικά στοιχεία του ναού είναι χαρακτηριστικά της χαλκιδικιώτικης ναοδομίας του 19ου αιώνα αλλά και του βορειοελλαδικού χώρου γενικότερα. Το Μοναστήρι της Ορμύλιας πανηγυρίζει στις 25 Μαρτίου, στην εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, και στις 22 Ιουλίου, της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής, η οποία θεωρείται προστάτιδα της κυριάρχου Μονής Σίμωνος Πέτρας.
