21.6.24

Αρκαδία: Ιερά Μονή Παναγίας Φιλοσόφου

Απέχει περίπου 11 χιλιόμετρα από τη Δημητσάνα και αποτελείται από δύο μοναστηριακά συγκροτήματα: την Παλαιά και τη Νέα Μονή. H Παλαιά Μονή Φιλοσόφου ιδρύθηκε το 960 από τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο, πρωθυπουργό του Βυζαντινού αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, που αφιερώθηκε στον Θεό. Το 17ο αιώνα οικοδομήθηκε τείχος με πολεμίστρες και πυροβόλα όπλα, το οποίο διέθετε εσωτερικό διάδρομο που οδηγούσε στα κελιά, στις αποθήκες και σε ένα βυζαντινό ναό με τρούλο.

H μονή αποκαλούνταν και «Κρυφό Σχολειό», καθώς η απρόσιτη θέση της επέτρεπε στους μοναχούς να διδάσκουν ανενόχλητοι τα Ελληνόπουλα. Στα πρώτα χρόνια της Ενετοκρατίας (1691), οι μοναχοί της Παλαιάς Μονής αποφάσισαν να ιδρύσουν νέο μοναστήρι σε πιο προσιτή θέση. Αρχικά χτίστηκε ο σταυροειδής με τρούλο βυζαντινός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. H εμβληματική αγιογράφησή του έγινε το 1693. Διέθετε επίσης πλήθος εικόνων της Κρητικής Σχολής, έργα του μεγάλου αγιογράφου της εποχής Βίκτωρος του Κρητός.

Το1700 κατασκευάστηκε ο ξενώνας της Νέας Μονής Φιλοσόφου για τη φιλοξενία των προσκυνητών αλλά και τη στέγαση των μαθητών της ανώτερης σχολής που λειτουργούσε κατά τη Β' Τουρκοκρατία (1691-1764). Εκεί φοίτησαν επτά μετέπειτα πατριάρχες και περίπου εβδομήντα αρχιερείς. Το πλούσιο υλικό της βιβλιοθήκης, με σημαντικά χειρόγραφα και βιβλία, μεταφέρθηκε στη βιβλιοθήκη της Σχολής της Δημητσάνης, που ιδρύθηκε το 1764.

Το 1834 η Μονή Φιλοσόφου έκλεισε και έγινε μετόχι της Ιεράς Μονής Προδρόμου. Μετά την ανακαίνιση αλλά και τα έργα συντήρησης που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1992-1994, ο ναός επαναλειτούργησε στις 2 Ιουλίου του 1994 και έκτοτε καθιερώθηκε ο ετήσιος εορτασμός του την ίδια μέρα. H Ιερά Μονή Φιλοσόφου γιορτάζει στις 23 Αυγούστου, στην απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.